TOP 10: najlepsze komiksy wydane w Polsce w 2016

2016 rok dla polskich czytelników komiksów upłynął pod znakiem całej masy świetnych publikacji, a także szeregu nieudanych tytułów, które poza znajomą marką czy głośnym nazwiskiem na okładce nie miały wiele do zaoferowania. W naszym rocznym podsumowaniu przedstawiamy subiektywny ranking najciekawszych komiksów wydanych w Polsce na przestrzeni ostatnich dwunastu miesięcy. Niektóre komiksy to prawdziwe klasyki, które w końcu zawitały nad Wisłę, inne to nowości czy kilkuletnie perełki. Wszystkie łączy wspólny mianownik - po prostu trzeba je przeczytać.

"Przygody Stasia i złej nogi" Tomasza Grządzieli to komiks o duecie, jakiego jeszcze nie było. Tytułowy Staś to chłopiec poruszający się na wózku inwalidzkim, który swoje fizyczną niepełnosprawność rekompensuje absolutnie szaloną wyobraźnią. Zła Noga to przyczyna zdrowotnych kłopotów chłopca, ale też jego najlepsza przyjaciółka i towarzyszka szalonych przygód. Jest jeszcze mama. Mama się martwi, a jednak wierzy, walczy i nie poddaje, bezwarunkowo kocha.

Ich słodko-gorzkie perypetie wywołują uśmiech, wzruszają, a czasem wprawiają w zakłopotanie. Bo co odpowiedzieć Złej Nodze, która chce zostać kosmonautą?

Grządzieli udało się osiągnąć rzecz niezwykle trudną - w uroczej, nieco infantylnej opowieści o chorym dziecku, przemycił (w postaci matki) sporo gorzkich prawd na temat prozy życia i ciężaru choroby.

W mrocznym, zbudowanym warstwowo świecie panuje chaos. Killy, tajemniczy mężczyzna o ciele dziecka, przemierza kolejne kondygnacje w poszukiwaniu posiadacza genu terminala sieciowego, gdyż tylko ktoś taki może nawiązać bezpieczne połączenie z siecią. Na skutek epidemii, która wyniszczyła ludzką rasę, geny te niemal zupełnie zanikły. Czy uzbrojony w niepozorną, acz niezwykle potężną broń Killy zdoła pokonać przeciwności losu i odnaleźć to, czego szuka?

Witajcie w przytłaczającym świecie Tsutomu Niheia, gdzie próżno szukać łatwych odpowiedzi na dręczące nas pytania... "Blame!" to pozycja obowiązkowa dla fanów cyberpunku i twórczości Tsutomu Nihei, znanego w Polsce z mangi "Abara". Po pierwszych dwóch tomach (obu wydanych w 2016 roku) trudno orzec czy "Blame!" będzie arcydziełem na miarę "Akiry" albo "Ghost in the Shell". Ale już teraz wiadomo, że jest to pozycja niezwykła, intrygująca niedopowiedzeniami, narysowana z imponującą troską o szczegóły i porywająca mroczną wizją świata przedstawionego.

Polscy miłośnicy Batmana nie mogą narzekać na brak komiksów z jego udziałem, choć warto zauważyć, że poziom wydawanych u nas tytułów z tym bohaterem bywa bardzo nierówny. "Batman. Rok setny" zdecydowanie zalicza się do grona udanych publikacji i jest jednym z najważniejszych komiksów wydanych w Polsce w minionym roku.

Opowieść o Batmanie wyróżniona Nagrodą Eisnera przenosi czytelnika do przyszłości i opowiada o zamaskowanym detektywie, który jest poszukiwany za morderstwo dokonane... w 2039 roku (czyli sto lat po debiucie Batmana). Morderstwo nie byle kogo, bo działającego w Gotham agenta federalnego. W tej sytuacji oddział najlepszych śledczych z Waszyngtonu rusza tropem podejrzanego. Tymczasem detektyw James Gordon, wnuk sławnego komisarza policji, rozpoczyna własne śledztwo i odkrywa, że człowiek, którego wszyscy ścigają, nie powinien w ogóle istnieć.

Narysowany i napisany przez Paula Pope'a "Rok setny" zachwyca tempem i świeżym podejściem do głównego bohatera. Świetnie sprawdza się zarówno jako zwykłe czytadło, poważniejsze podejście do superbohaterstwa, jak i swoisty hołd dla Batmana. A do tego zachwyca rysunkami - szczegółowymi i szalonymi.

"Kościsko" to najnowszy komiks Karola Kalinowskiego, autora głośnej "Łaumy" sprzed siedmiu lat. Ojciec z synem przyjeżdżają do małego miasteczka, tytułowego Kościska. Niewiele wiemy o ich przeszłości, ale najwyraźniej los ich nie oszczędzał. Teraz marzy im się nowy początek i mają nadzieję, że w tym miejscu wszystko pójdzie dobrze. Szczególnie, że ojciec już pierwszego dnia dostaje pracę w lokalnej bibliotece.

W "Kościsku" autor świetnej "Łaumy" wraca do dziecięcych bohaterów, uroczych miejsc położonych z dala od cywilizacji oraz stworów i duchów ze słowiańskiej mitologii. A przy okazji wspina się na wyżyny swojego talentu i prezentuje polskim czytelnikom komiks narysowany na światowym poziomie, dzieło, które wydane za granicą, zyskałoby międzynarodowy rozgłos i weszło do kanonu komiksu dziecięcego.

Tom Gauld w komiksie o ostatnim policjancie na Księżycu na wpół ironicznie rozważa możliwe konsekwencje robotyzacji naszego codziennego życia. "Mooncop" to science-fiction bez wybuchów i wielkich odkryć, a świat przedstawiony przez Gaulda jest melancholijny i przyjmowany przez bohatera z niezwykłym stoicyzmem. W ten sposób udało się opowiedzieć coś nowego o ludzkości.

Tom Gauld jest znany polskiemu czytelnikowi jako autor rewelacyjnie przyjętego "Goliata" (wyd. Centrala) a jego ironiczne paski komiksowe dla Guardiana przyniosły mu światową sławę. "Mooncop" to dowód na to, iż Gauld jest jednym z najzdolniejszych rysowników na świecie.

O Miraclemanie często mówi się jako o najważniejszym bohaterze popkultury, który pozostaje anonimowy dla większości fanów komiksów. Jego przygody tworzą serię, dzięki której zmieniło się postrzeganie komiksów o superbohaterach. Pierwotny scenarzysta (jak obecnie woli być określany Alan Moore - twórca tego cyklu) oparł się na naiwnej, właściwej opowieściom obrazkowym lat 50. XX wieku, genezie superbohatera, po czym gruntownie ją przerobił, budując jedną z najwspanialszych sag komiksowych wszech czasów.

"Miracleman" być może nie wspina się na te same szczyty, co "Strażnicy", ale w tej wczesnej opowieści zapowiedź późniejszego geniuszu Alana Moora. To mroczna, wciągająca opowieść. Zaskakująca pomysłowością, ale przede wszystkim traktująca swoich bohaterów i czytelników serio. Kawał historii komiksu, który w końcu można przeczytać po polsku.

"Skalp" to bestsellerowa amerykańska seria, która brawurowo przeniosła czarny kryminał i krwawą sensację w rzeczywistość współczesnych północnoamerykańskich Indian. Jej twórcami są amerykański scenarzysta Jason Aaron (Thor, Original Sin, Wolverine) i mieszkający w Hiszpanii serbski rysownik R. M. Guéra (Wieczny Batman, Django Unchained). Jest w tej serii wszystko, czego można spodziewać się po dobrym kryminale i smakowity dodatek - świetnie naszkicowane, "egzotyczne" (przynajmniej dla czytelnika z Polski) tło.

Po wielu latach do rodzinnego rezerwatu powraca Dashiel Zły Koń, który wyjechał stąd niegdyś w poszukiwaniu lepszego życia. W enklawie biedy zamieszkiwanej przez plemię Dakotów niewiele się zmieniło. Dashiel zjawia się na ziemi ojców nie z własnej woli, ale jako tajny agent FBI, by poprowadzić śledztwo w sprawie morderstw sprzed lat. Podejrzanym jest wódz plemienia, Lincoln Czerwony Kruk, niegdyś idealista i aktywista ruchu na rzecz praw Indian, a obecnie szef miejscowego gangu. Dashiel znów wkracza do małego światka, gdzie przemoc, narkotyki i walka są na porządku dziennym. Czy będzie w stanie tam pozostać, dostosować się i doprowadzić śledztwo do końca?

Daniel Clowes, jeden z najwybitniejszych współczesnych twórców komiksów, wraca po pięcioletniej przerwie z nową powieścią graficzną - najambitniejszym albumem w dotychczasowej karierze wielokrotnie nagradzanego na całym świecie artysty. "Patience" - tytuł pochodzi od imienia bohaterki - to opowieść o zemście, dziejąca się w świecie przyszłości.

Jack, centralna postać komiksu, stracił miłość swojego życia w wyniku tajemniczej zbrodni. To wydarzenie wpłynęło destrukcyjnie na całe jego życie, więc gdy wiele lat później trafia mu ręce specyfik pozwalający na podróż w czasie nie zastanawia się długo - wraca w przeszłość, by uratować ukochaną i... siebie.

Clowes bawi się ze schematami opowieści gatunkowych i oczekiwaniami czytelnika. Łączy historię miłosną z kryminałem i szaloną podróżą w czasie. Zaskakuje ze strony na stronę, tworząc poruszającą, pełną akcji, ale i czarnego humoru opowieść. Bezsprzecznie jeden z najlepszych komiksów roku.

Słowackiego - to nazwa jednej z ulic w centrum Katowic. Właśnie na niej znajduje się pokój wynajmowany przez głównego bohatera i zarazem narratora komiksu. Z racji swojego atrakcyjnego położenia, przez mieszkanie na Słowackiego przewija się wiele osób, które zostawiają po sobie ślad w postaci opowiadanych przez nie historii.

"Słowackiego" - debiutancki album Judyty Sosny i Igora Jarka - to komiks o tym, że nawet w najbanalniejszej sytuacji, gdy tylko jej się przyjrzeć uważnie, można znaleźć ciekawą opowieść. I Jarkowi się to udaje na każdej stronie. Prozę życia opisuje z niesłychaną czułością i liryzmem, a ze zwykłych, codziennych rytuałów i, wydawałoby się, skrajnie niepoetyckich zawodów, wydobywa niezwykłość. To młody polski komiks w najlepszym wydaniu - odważny, aktualny, zrealizowany na "światowym poziomie" i mocno zakorzeniony w polskiej rzeczywistości.

"Codzienna walka" to zbiorcze wydanie jednego z najciekawszych francuskich komiksów obyczajowych ostatnich lat. Pięknie zilustrowana opowieść o życiu i codziennych problemach fotografa Marco w 2004 roku została nagrodzona na festiwalu w Angouleme (najważniejszej komiksowej imprezie na świecie) w kategorii "komiks roku". Seria, która do 2011 roku sprzedała się w nakładzie 600 000 egz., jest ceniona za umiejętność pokazania detalu, roli drobnych składników naszego życia i wnikliwość obserwacji codzienności.

Najkrócej rzecz ujmując, powieść graficzna Larceneta jest komiksem właśnie o tym, o czym mówi jej tytuł - o codziennej walce z życiem. W ujęciu Francuza jest to starcie trudne, ale do wygrania. Dające człowiekowi satysfakcję już z tego tylko powodu, że w nim uczestniczy. A największym triumfem rysownika jest przedstawienie tego prozaicznego starcia w sposób absolutnie porywający. Larcenet mówi o codzienności nie popadając w banał. Tworzy pełnokrwistego, przekonującego głównego bohatera, za pomocą którego trafnie diagnozuje lęki XXI wieku. I to nie tylko te jednostkowe, na dalszych planach "Codziennej walki" dzieje się bowiem historia (rozliczanie wojny w Algierii) i polityka (wzrost popularności Frontu Narodowego).

Wyboru dokonał Tomasz Pstrągowski, dziennikarz kulturalny Wirtualnej Polski, wydawca serwisu książki.wp.pl, były redaktor naczelny serwisu komiksomania.pl, felietonista "Bicepsu", współzałożyciel zina "Komikz", współzałożyciel podcastu popkulturowego Niezatapialni, doktorant Uniwersytetu Gdańskiego.