Amerykański historyk Timothy Snyder , profesor Uniwersytetu Yale otrzymał w czwartek w Krakowie przyznaną po raz pierwszy statuetkę Galla Anonima - nagrodę za najlepszą książkę dotyczącą historii Polski wydaną w języku obcym.
Nagrodą specjalną za propagowanie historii Polski w świecie uhonorowany został brytyjski historyk Norman Davies.
Nagrody wręczono podczas otwarcia I Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, na który przyjechało do Krakowa ponad 400 naukowców z 35 krajów.
Do konkursu Pro historia Polonorum zgłoszono 45 książek. Kapituła nagrody najwyżej oceniła napisaną przez Snydera biografię Henryka Józewskiego, artysty, żołnierza i jednego z twórców polityki polskiej wobec Ukrainy przed wojną oraz działacza podziemia w czasie II wojny światowej.
Książka Szkice z tajnej wojny. Polskiego artysty misja wyzwolenia Ukrainy Sowieckiej została wydana przez Uniwersytet Yale, za kilka miesięcy ma się ukazać także po polsku.
– Nagrodzoną biografię autorstwa prof. Snydera cechuje znakomita postawa źródłowa. Prof. Snyder znakomicie łączy perfekcyjny warsztat naukowy z niezwykle błyskotliwą narracją i umiejętnością popularyzacji wiedzy historycznej, co sprawia, że jego książki trafiają do szerokiego kręgu odbiorców – mówił przewodniczący kapituły nagrody, dziekan Wydziału Historycznego UJ prof. Andrzej Banach.
Prof. Snyder dziękował wszystkim, którzy pomogli mu przy pisaniu biografii Józewskiego, w szczególności polskim historykom i archiwistom.
– Biografia była dla mnie tylko środkiem do celu - do zrozumienia stosunków polsko-ukraińskich – powiedział prof. Snyder .
– Józewski to postać, która została zapomniana, ale była bardzo ważna i znana w swoim czasie. Dla mnie ciekawe w historii jest zawsze to, o czym się zapomina. Józewski dla mnie reprezentuje pewien nurt polskiej polityki zagranicznej – wiarę w to że Związek Radziecki upadnie, ale też liberalny, tolerancyjny nurt w polityce wewnętrznej – dodał.
* Snyder wykłada w Yale. Specjalizuje się we współczesnych dziejach Europy Środkowej i Wschodniej i w historii nowożytnego nacjonalizmu.* Współpracował z uniwersytetami w Paryż, Wiedniu, Warszawie, Pradze i Harvardzie. Jest autorem m.in. pracy Rekonstrukcja narodów: Polska, Ukraina, Litwa i Białoruś, 1569-1999, w której opisał ewolucję świadomości narodowych w I Rzeczypospolitej i na jej ziemiach aż do współczesności.
Nagrodą specjalną uhonorowano w czwartek popularnego w Polsce brytyjskiego historyka Normana Daviesa , autora książek: Boże igrzysko , Powstanie'44 , Europa , Orzeł biały, czerwona gwiazda .
– Prof. Davies dokonał z wielkim powodzeniem - co nie udało się żadnemu z polskich historyków – wprowadzenia historii Polski do światowego obiegi naukowego, zwłaszcza kręgu anglosaskiego – uzasadnił decyzję kapituły prof. Banach.
Davis , dziękując za nagrodę powiedział, że nagrody za całokształt twórczości przyznaje się za coś już skończonego, tymczasem jego praca, pisanie o Polsce nie jest jeszcze skończone.
– Chcemy czy nie chcemy w tym pociągu dziejów jest niemożliwe stać wiecznie w miejscu i patrzeć z nieruchomego punktu, jak on jedzie, a my jesteśmy pasażerami. Ale w pracy historyków niezależność jest bardzo potrzebna i ważna – powiedział o pracy historyków Davies .
Wśród 45 książek wydanych za granicą, zgłoszonych do konkursu Pro historia Polonorum najliczniej reprezentowane były prace niemieckie - 17, zgłoszono też 8 pozycji amerykańskich, 7 węgierskich, 5 brytyjskich, a także książki z Czech, Ukrainy, Rosji, Chorwacji, Słowacji, Francji i Austrii. Połowa pozycji dotyczyła dziejów XX stulecia.
Kapituła nominowała do nagrody osiem książek: prof. Daniela Bagi z Węgier o związkach Galla Anonima z Węgrami, Jochena Boehlera o zbrodniach Wehrmachtu na ziemiach polskich, ukraińskiego uczonego Ihora Iljuszyna o wydarzeniach 1943-1944 r. na Wołyniu, Amerykanina Jonathana Huenera na temat pamięci o obozie Auschwitz w świadomości i polityce polskiej lat 1945-1979.
Nominowano także prace prof. Hansa-Jurgena Boemelburga poświęconą polskiej myśli historycznej XVI i XVII w., prof. Hunderta Gershona o Żydach w Polsce i na Litwie w XVIII w. oraz dr Waldemara Koenighausa dotyczącą dziejów opactwa cystersów w śląskim Lubiążu.
I Kongres Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski zorganizowany przez krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego potrwa do soboty.