Tango z Mrożkiem

Czym jest ta książka? Najprościej: antologią wybranych dzieł wybitnego pisarza. Nie tylko dramatów i opowiadań, z których Sławomir Mrożek przede wszystkim słynie, ale też esejów, felietonów czy listów. Zatem „Super Mrożek”? „The best of Mrożek”? Można i tak... Ale jest przecież czymś więcej – albo inaczej. Układa się mianowicie w wielogatunkową i wielowątkową opowieść mającą swojego bohatera i swoją historię. Tym bohaterem jest trochę sam Mrożek , a trochę każdy, kto urodził się w Polsce w XX wieku i zaznał wielu „przygód człowieka myślącego”, jakich ten wiek nikomu nie szczędził.

Sławomir Mrożek urodził się 29.06.1930 r. w Borzęcinie koło Brzeska.Po wojnie, w latach 50-tych, rozpoczynał w Krakowie studia na różnych kierunkach (architektura, Akademia Sztuk Pięknych, orientalistyka) jednak żadnego nie ukończył. Publikował w „Dzienniku Polskim”, „Szpilkach”, „ Po prostu”, „Życiu Literackim” i „Nowej Kulturze” – zbiory tych tekstów ukazały się w tomach Opowiadania z Trzmielowej Góry i Półpancerze praktyczne. W 1958 r. Teatr Dramatyczny w Warszawie wystawia pierwszą sztukę Mrożka pt. Policja. W 1959 r. żeni się z malarką Marią Obrembą i przenosi do Warszawy. Publikuje w prasie, wystawia kolejne sztuki. W 1963 r. wyjeżdża z żoną do Włoch, gdzie razem podejmują decyzję o emigracji. W 1968 r. przenosi się do Paryża i zwraca o azyl we Francji. Od tego momentu jego twórczość staje się w Polsce zakazana. W 1969 r. w Berlinie Zachodnim jego żona umiera na raka. Pod koniec lat 70. zakaz publikowania i wystawiania Mrożka słabnie, w 1978 r. on sam przyjeżdża z wizytą do kraju. Po wprowadzeniu stanu wojennego Mrożek nie zgadza się na publikację swoich utworów w Polsce i pokazywnie jego sztuk w telewizji. W 1987 r. żeni się z reżyserką teatralną, Meksykanką Susaną Osorio Rosas, dwa lata później wyjeżdża z żoną do Meksyku i osiada na ranchu La Epifania pomiędzy Mexico City i Puebla. W 1996 r. wraz z żoną powraca do Krakowa, w 2008 r. przenosi się do Nicei.

Sławomir Mrożek jest postacią wyjątkową w polskiej kulturze współczesnej. Jego pozornie oczywista, zrozumiała, często podszyta ironią twórczość każe w nim widzieć błyskotliwego humorystę o szyderczych skłonnościach, typowych dla urodzonego satyryka. Większość jego opowiadań uchodzi za rozrywkowe groteski, sztuki zaś zwykło się nazywać komediami, choć w większości są to raczej dramaty psychologiczne, w których obraz świata i człowieka nie wygląda szczególnie różowo. Już najwcześniejsze dojrzałe utwory Mrożka mówiły albo o problemach wolności i zniewolenia (Policja 1958, Na pełnym morzu 1961), albo o życiu w idiotyzmie tak zwanych stosunków społecznych (opowiadania Słoń 1957 i Deszcz 1962, sztuki Indyk 1960 i Zabawa 1962). Za najgłośniejszy dramat uchodzi Tango (1964), rzecz o trzech pokoleniach uwikłanych we wzajemne gry między nowoczesnością, tradycją i przemocą. Szczytem
emigracyjnej twórczości Mrożka pozostają Emigranci (1974), dwuosobowa tragikomedia o wyobcowaniu w świecie, jednym z głównych problemów naszych czasów. Późniejsze utwory (Ambasador 1982, Letni dzień 1983, Kontrakt 1986) pokazują przepaść między dwiema cywilizacjami i dwiema kulturami, charakterystyczną dla niedawno jeszcze obowiązującego podziału Europy na „lepszą” zachodnią i „gorszą” wschodnią.

W drugiej połowie lat 70. Mrożek zafascynował się kinem, czego efektem stały się scenariusze trzech filmów: „Wyspa Róż”, „Amor” i „Powrót”; dwa ostatnie Mrożek sam wyreżyserował dla niemieckiego producenta.