historia(strona 2/15)

Jak wyglądało życie partyzantów? Jak żołnierze zdobywali pożywienie, aby przeżyć i móc dalej walczyć? Tego dowiedzie się z książki Stanisława Płużańskiego, "Mróz, głód i wszy. Codzienne życie Wyklętych". Dzięki uprzejmości Wydawnictwa Fronda prezentujemy jej fragment.

Na jednym z poznańskich wiaduktów w latach 80. widniało hasło "partyjny bełkot to nie informacja". Ktoś po wielu latach postanowił ponownie je napisać dokładnie w tym samy miejscu.

Sąd orzekł dziś w sprawie wytoczonej Barbarze Engelking i Janowi Grabowskiemu, jednym z autorów książki historycznej "Dalej jest noc". Będą musieli przeprosić. To pierwszy, jeszcze nieprawomocny wyrok.

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak wyglądaliby dziś przedstawiciele starożytnej historii jak Homer, Aleksander Wielki i Arystoteles? Na lekcjach pokazywano nam zdjęcia ich wyblakłych popiersi. A co gdyby zastąpić je komputerowo odtworzonymi portretami?

Czy kobiety w wiekach średnich zarastały brudem? Te pobożne tak! W liście do biskupa Altino Heliodora św. Hieronim zawarł swój słynny komentarz: "Czy twa skóra jest twarda i łuszcząca, ponieważ nie zażywasz już kąpieli? Ten, kto raz dostąpił chrztu świętego, nie musi kąpać się ponownie". Na ciałach pobożnych chrześcijanek odkładała się więc gruba warstwa nabożnych nieczystości.

Historia Polski jest ludowa. Jest historią ludowej emancypacji, historią zwiększającego się bardzo powoli - w konwulsji buntów, protestów, rozlewów krwi, zdrad, niespełnionych obietnic - zakresu wolności - mówi dr Adam Leszczyński. Wydał właśnie książkę "Ludowa historia Polski". Daje w niej głos tym warstwom społeczeństwa, których głosu nie było dotąd słychać. Bo im go odebrano.

Jeden z przodków odsądzany był od czci i wiary, bo walczył o rozwody, inna z antenatek poddawała się operacjom bez znieczulenia w intencji nawróceń - Maciej Łubieński opisał zaskakująco, nawet dla niego samego, barwną historię swojego rodu w książce "Łubieńscy. Portret rodziny z czasów wielkości".

Za kilkanaście dni skończyłby sześćdziesiąt osiem lat. Tymczasem jego ciało leżało w bezruchu na brazylijskiej plaży, gdy zegar wybił godzinę piątą po południu. Tłumek gapiów powoli zaczął się rozchodzić, gdy skończyła się dramatyczna scena. Jeszcze kilkadziesiąt minut temu Josef Mengele kąpał się w wodach Atlantyku. Teraz jednak nie ma go już pośród żywych… Tekst stanowi fragment najnowszej książki Christophera Machta "Spowiedź doktora Mengele".

Córka biednego chłopa władczynią jednego z największych światowych imperiów? Chociaż wydaje się to zupełnie nieprawdopodobne, właśnie taką drogę przeszła Marta Skowrońska. Co więcej, przyszła caryca Katarzyna I miała najprawdopodobniej polskie korzenie.

Kto po raz pierwszy użył określenia "żelazna kurtyna"? Co oznacza "elekcja vivente rege"? Uważasz, że jesteś dobry z historii? Rozwiąż nasz quiz maturalny.

- Dziewczyn było więcej, tysiące dziewczyn, całe morze dziewczyn. Nie miały broni ani siły, lecz jeszcze były - pisze Magda Knedler. 8 maja 1945 roku zakończyła się w Europie II wojna światowa. Wspomnienia byłych więźniów wciąż porażają.

Latem 1920 r. Piłsudski wbrew opiniom innych wojskowych postawił na swoim, decydując się na uderzenie ryzykowne, ale dające szansę na przełomowe zwycięstwo. Co by było, gdyby podjęto wtedy inne decyzje?

Kiedy na Starym Kontynencie zaczęto używać widelca? Czy średniowieczni ludzie akceptowali smarkanie w palce? Brytyjski historyk udowadnia, że historyczny savoir-vivre to o wiele więcej, niż sztuka używania „spluwaczki, zwieracza i sreber”.

Zwolennicy wojskowej pół-dyktatury rządzącej Polską nie chcieli tego przyznawać, ale skala przestępczości seksualnej w armii była ogromna. Jeszcze trudniej mówić o tym dzisiejszym historykom, hołubiącym II Rzeczpospolitą.

Jeśli Niemcy polowali na konkretne osoby, wyłuskiwali je precyzyjnie. Czasem jednak po prostu zabierali wszystkich gości zatłoczonej kawiarni czy restauracji wraz z personelem, najlepszą żywnością i utargiem. Biorąc za zakładników zwykłych klientów, naziści chcieli wywrzeć presję na polskim podziemiu.

Sto tysięcy gotowych na wszystko buntowników. Sześćdziesiąt tysięcy jeńców sprzedanych w niewolę tylko po jednej bitwie. Czy Starożytny Rzym mógłby istnieć bez niewolnictwa? Czy mogła bez niego funkcjonować Europa przez kolejne dwa tysiące lat?

Gdy armia z każdym dniem traciła tysiące żołnierzy, a szanse na zwycięstwo bladły, nadszedł czas na kroki prawdziwie desperackie. Dla dowódców jednym z nich było dopuszczenie do bezpośredniej walki kobiet. Te nie tylko doskonale sprawdziły się w nowej roli, ale też: okazały się prawdziwym postrachem hitlerowców. Ich wyczynów nie powstydziliby się najwięksi twardziele.

W historii narodowej demokracji, ponoć dążącej do stworzenia wielkiej, mocarstwowej Polski, nie brakuje przypadków, gdy wybitni działacze prawicy wprost torpedowali własne plany. Choćby dlatego, że nie chcieli mieć do czynienia z Żydami.

Gniezno leżało w gruzach. Poznań został zrujnowany. Polska na gwałt potrzebowała nowej stolicy. I wcale nie wybrał jej mężczyzna zasiadający na tronie.