W środę, 14 października, rozpoczynają się 61. Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie (Frankfurter Buchmesse), największe na świecie spotkanie i święto branży wydawniczej. Weźmie w nim udział 6 936 wystawców ze 100 krajów. W tym roku gościem honorowym targów są Chiny.
- Chińscy pisarze siedzą w więzieniach, artyści są bici, a frankfurckie targi podporządkowują się chińskiemu dyktatowi - pisze niemiecka prasa.
W Chinach wydaje się - jak podają niemieckie media - ponad 200 tys. nowych tytułów rocznie, a suma wszystkich sprzedanych w ciągu roku egzemplarzy sięga, bagatela, 6 mld. To rynek, na którym działają dziesiątki tysięcy wydawnictw - zarówno kontrolowanych przez państwo, jak i półlegalnych.
Choć literaturę chińską wydaje się w Niemczech coraz częściej, wciąż uchodzi ona za niedocenioną. Ale to nie dzieła takich autorów jak Gao Xingjian , noblista z 2000 r., czy Yu Hua, którego powieść Bracia zbiera tu znakomite recenzje, będą w centrum zainteresowania. Odkąd przed miesiącem doszło do skandalu wokół zaproszonych gości, jest pewne, że to sprawa wolności wypowiedzi będzie tematem numer jeden. A może, jak napisał komentator dziennika „Die Welt”, będzie nim w szczególności kwestia zdecydowania, z jakim organizatorzy targów gotowi są bronić tej podstawowej zasady myśli politycznej Zachodu.
Skąd wątpliwości co do ich determinacji? Szef targów Jürgen Boos, zapewne pod naciskiem chińskich kontrahentów, zdecydował się odwołać wcześniejsze zaproszenia dla krytyków chińskiego reżimu - obłożonej w Chinach zakazem druku pisarki Dai Qing oraz mieszkającego w USA autora Bei Linga. Kiedy ci na własną rękę zjawili się jednak we Frankfurcie, decyzję w ostatniej chwili cofnięto i oboje zajęli miejsca na podium przedtargowego sympozjum. Zaskoczeni chińscy oficjele opuścili w geście protestu salę. - Nie przyjechaliśmy tutaj, by pobierać lekcje demokracji, te czasy minęły - strofował kierownictwo targów były chiński ambasador w Niemczech. Boos ugiął się po raz drugi i przeprosił chińskich oficjeli za niedotrzymanie umowy.
Sposób, w jaki przedstawiciele niemieckiego świata kultury położyli uszy po sobie w konfrontacji z chińską propagandą (partnerem targów jest Zarząd Prasy i Publikacji odpowiedzialny także za cenzurę), większość mediów uznała za haniebny i zawstydzający.
- W nadziei, że uda się za pomocą literatury podbić gospodarczą potęgę, jaką są Chiny, frankfurckie targi podporządkowują się chińskiemu dyktatowi - krytykowała „Süddeutsche Zeitung”.
„Tolerancja to coś innego niż podlizywanie się. Kto wobec gości i obcych zaprzecza własnym przekonaniom ze względu na ich kulturę, ten myli respekt z bojaźliwością” - to z kolei publicystka berlińskiego „Der Tagesspiegel”.
Centralnym punktem polskiego stoiska będzie jubileuszowa wystawa PROGRAMU TRANSLATORSKIEGO ©POLAND 1999-2009.
Działający od roku 1999 Program Translatorski ©POLAND wspiera finansowo przekłady literatury polskiej na języki obce. Adresowany jest do zagranicznych wydawców, którzy mogą uzyskać dofinansowanie do 100 % kosztów tłumaczenia i do 100% kosztów zakupu praw autorskich. W ciągu 10 lat swojej działalności, Program Translatorski ©POLAND wsparł wydanie 800 książek w ponad 40 krajach świata; łączna kwota dotacji wyniosła ponad 8 000 000 złotych.
Obszerna wystawa na polskim stoisku gromadzi dorobek polskiej szkoły reportażu, czyli wszystkich tych autorów, których zwykło się w ostatnich latach określać mianem następców Ryszarda Kapuścińskiego . Instytut Książki, który od początku swojego istnienia promuje polskich reporterów na międzynarodowym rynku książki, przygotował właśnie katalog NEW BOOK directly FROM POLAND / REPORTAGE, przedstawiający książki reportażowe polskich autorów, m.in.: Wojciecha Tochmana , Wojciecha Jagielskiego , Pawła Smoleńskiego , Mariusza Szczygła , Jacka Hugo-Badera .
Instytut Książki pokaże także książki nominowane do najważniejszych polskich nagród literackich: Nagroda Literacka NIKE, ANGELUS, Nagroda Literacka GDYNIA. Na specjalnej wystawie zaprezentujemy najlepsze polskie książki dla dzieci z ostatnich dwóch lat. Oddzielna wystawa poświęcona jest zmarłemu w tym roku najwybitniejszemu polskiemu filozofowi drugiej połowy XX wieku – Leszkowi Kołakowskiemu .
Publiczność odwiedzająca polskie stoisko otrzyma katalog NEW BOOKS directly FROM POLAND, prezentujący 30 najciekawszych, zdaniem krytyków, nowości książkowych ostatnich miesięcy. Znajdą się w nim m.in. nowe książki Andrzeja Stasiuka , Michała Witkowskiego , Andrzeja Barta , Zbigniewa Kruszyńskiego , Ewy Kuryluk . Katalog został przygotowany w dwóch wersjach językowych – angielskiej i niemieckiej. Instytut Książki przygotował też zaktualizowaną wersję informatora o polskim rynku wydawniczym – THE POLISH BOOK MARKET 2009.
18 października - tradycyjnie podczas Targów - w Kościele Św. Pawła we Frankfurcie wręczona zostanie najbardziej prestiżowa nagroda branży wydawniczej w Niemczech: Pokojowa Nagroda Księgarzy Niemieckich. Nagroda w wysokości 25 000 euro przyznawana jest od 1950 roku. Tegorocznym laureatem jest wybitny włoski pisarz i eseista Claudio Magris .
W ubiegłym roku na targach zaprezentowano ponad 401 000 tytułów, z czego ponad 121 000 nowości. W 2008 roku targi odwiedziło ponad 299.000 osób. Na targach akredytowało się 10 000 dziennikarzy.
Na organizowanym przez Instytut Książki polskim stoisku o powierzchni 250 m2 (Hala 5.0 B 922) zaprezentuje się 53 polskich wydawców.
Targi potrwają do niedzieli, 18 października.