Polska-Niemcy. Wojna i pamięć - to tytuł najnowszej publikacji Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, zaprezentowanej w Berlinie, w przeddzień 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
Jak podkreślają we wstępie jej redaktorzy, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego Jerzy Kochanowski i Beate Kosmala z Muzeum Niemieckiego Ruchu Oporu, celem, który przyświecał projektowi, było objaśnienie w równym stopniu niemieckiego i polskiego spojrzenia na historię - nie tylko co, ale i jak się wspomina w Polsce i w Niemczech.
- Młodzi Polacy i Niemcy, którzy wyjeżdżają do sąsiedniego kraju i spotykają swoich rówieśników, a także ich rodzice i dziadkowie, są nieustannie konfrontowani z historią II wojny światowej. Wciąż zauważają, że historia tego okresu jest w każdym kraju ukazywana inaczej oraz że perspektywa drugiej strony nie zawsze jest łatwa do zrozumienia. Właśnie tu miała swój początek publikacja Polska-Niemcy. Wojna i pamięć - tłumaczą Kochanowski i Kosmala.
W 15 esejach historycy i publicyści przedstawiają zarys historii narodowego socjalizmu i II wojny światowej. Na tej podstawie objaśniają m.in. odmienności w kulturze pamięci obu narodów. Próbują m.in. odpowiedzieć na pytania, jak mogło dojść do nastania reżimu narodowosocjalistycznego oraz wojny, wyjaśniają, jak wyglądała niemiecka polityka okupacyjna w Polsce oraz opisują dyskusję na temat wojny i okupacji w komunistycznej Polsce i NRD.
Eseje uzupełnia glosariusz 145 kluczowych pojęć, dotyczących historii wojny.
Prace nad publikacją trwały prawie pięć lat, uczestniczyło w nich blisko 50 autorów. Według współautora Macieja Górnego z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, w trakcie prac nie było merytorycznej różnicy zdań pomiędzy autorami z Polski i Niemiec. W jego ocenie jednym z ważnych tekstów zawartych w książce jest esej na temat wysiedleń ludności. Przedstawia on ten problem od początku, zaczynając od wysiedleń Polaków, opisuje różne rodzaje wypędzeń.
- W eseju powtórzono ustalenia powszechnie uznane przez historyków polskich i niemieckich i dotyczące liczby ofiar wypędzeń. Są to zupełnie inne liczby niż można znaleźć w publikacjach niemieckiego Związku Wypędzonych - powiedział Górny.
Do książki dołączono również płytę CD z informacjami i bazą danych na temat związanych z II wojną światową miejsc pamięci w Polsce i Niemczech.
Zdaniem polskiego dyrektora zarządzającego PNWM Pawła Morasa, publikacja może być przydatna dla nauczycieli i osób pracujących z młodzieżą, a także dla starszych uczniów. Wydano na razie po 1500 egzemplarzy w obu językach. Książkę można nabyć za pośrednictwem stron internetowych PNWM.