Psałterz z irlandzkiego bagna w laboratorium

Odnaleziona księga porównywana jest do słynnego manuskryptu znanego pod nazwą Book of Kells, który pochodzi z VIII/IX w. Wykonana z arkuszy cienkiej, cielęcej skóry nadal znajduje się w środowisku zbliżonym do tego, w którym przetrwała ostatnie 1200 lat.

"Wciąż pozostaje w takim stanie, w jakim została odnaleziona - całkowicie nasączona wodą z torfowiska, która ma działanie konserwujące. Pracujemy nad nią tylko w specjalnie wychłodzonym pomieszczeniu o temperaturze 14 stopni Celsjusza" - powiedział Rolly Read, dyrektor działu konserwacji Muzeum Narodowego w Dublinie.

Ponieważ księga została już przeniesiona do laboratorium, irlandzcy archeolodzy ujawnili miejsce jej odnalezienia. Było to torfowisko Faddan More Bog w południowoirlandzkim hrabstwie Tipperary.

Jeszcze w zeszłym roku, w trakcie prac na stanowisku w Faddan More Bog, odnaleziono również fragmenty skórzanej torby, w której prawdopodobnie znajdowała się księga. Stąd archeolodzy wysnuli wniosek, że rękopis został celowo ukryty w torfowisku. Być może zrobił to jeden z zakonników uciekający z klasztoru podczas najazdu Wikingów.

W VIII w. Wikingowie wiele razy najeżdżali Irlandię. Dużo klasztornych zbiorów padło ich łupem. Odtwarzając rozmieszczenie wczesnośredniowiecznych klasztorów na terenie współczesnego hrabstwa Tipperary badacze doszli do wniosku, że psałterz może pochodzić z najbliższego z nich - z Birr, które jest oddalone o 7 km od Faddan More Bog.

Swój dobry stan skórzana księga zawdzięcza między innymi specyficznej roślinności porastającej torfowiska. Torfowce, rośliny z podklasy mchów, wytwarzają związki o działaniu podobnym do antybiotyków, które nie dopuszczają do rozwoju bakterii - największego zagrożenia dla pozostałości organicznych. Ważnym czynnikiem była również niska zawartość tlenu, charakterystyczna cecha gleb torfowych.

Mimo wysiłków konserwatorów z Muzeum Narodowego Irlandii, Trinity College w Dublinie oraz ich współpracy z międzynarodową grupą specjalistów, prace nad konserwacją psałterza potrwają prawdopodobnie jeszcze kilka najbliższych lat.