W opublikowanej przez MEN propozycji listy lektur jest mniej obowiązkowych tytułów. Nauczyciel może swobodniej wybrać lektury uzupełniające. Książek przeczytanych w gimnazjum nie będzie trzeba powtarzać w szkole ponadgimnazjalnej.
Projekt nowych podstaw programowych został opublikowany w internecie na specjalnej stronie poświęconej reformie programowej. W ten sposób MEN przeprowadza konsultacje społeczne. Każda osoba zainteresowana projektem może za pośrednictwem tej strony przekazywać swoje uwagi dotyczące zawartych w nim propozycji. Lista lektur została ułożona przez ekspertów polonistów na zlecenie MEN.
W proponowanym kanonie lektur dla gimnazjum nie figuruje książka Ernesta Hemingwaya Stary człowiek i morze , natomiast każdy uczeń będzie musiał przeczytać powieść wybraną przez nauczyciela. Kanon nie precyzuje też, którą z powieści historycznych Henryka Sienkiewicza gimnazjaliści muszą omówić; może o tym zdecydować polonista.
Nowością w programie gimnazjum jest wprowadzenie jednej powieści detektywistycznej, np. Arthura Conan Doyle'a lub Agaty Christie oraz powieści fantasy, np. J.R.R. Tolkiena lub Andrzeja Sapkowskiego . Z kanonu usunięto Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego , ale pojawiła się wybrana książka Ryszarda Kapuścińskiego .
Ważną pozycję na liście lektur dla gimnazjum zajmują utwory dotyczące problematyki II wojny światowej. Uczniowie będą musieli przeczytać Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiego lub Dywizjon 303 Arkadego Fiedlera oraz fragmenty Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego . Polecany jest utwór podejmujący temat holocaustu, np. opowiadanie Idy Fink .
W szkole ponadgimnazjalnej nie będzie obowiązku lektury Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej , Nocy i dni Marii Dąbrowskiej , Granicy Zofii Nałkowskiej ani Tanga Sławomira Mrożka . Uczniowie nie będą zobowiązani do poznania ani poezji Jana Lechonia , ani książek Melchiora Wańkowicza .
Do listy lektur w szkole ponadgimnazjalnej natomiast dopisano m.in. wybrane opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza i Jądro ciemności Josepha Conrada oraz fragmenty Podróży z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego .
Wcześniej obowiązujący kanon lektur precyzował, które utwory danego pisarza będzie trzeba omówić. Teraz będzie można wybrać np. zamiast Króla Edypa Sofoklesa Antygonę lub zamiast Makbeta Williama Szekspira Hamleta . Także powieść Fiodora Dostojewskiego Zbrodnia i kara będzie mogła być zastąpiona innym utworem tego pisarza.
Niektóre pozycje zostały zastąpione innymi. Z listy zniknął Folwark zwierzęcy George'a Orwella , a w jego miejsce pojawił się Rok 1984 , podobnie zamiast Pamięci i tożsamości Jana Pawła II uczniowie przeczytają Tryptyk Rzymski , przy czym ta ostatnia lektura będzie obowiązywała jedynie uczniów z programem rozszerzonym.
Projekt podstawy programowej dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, w tym nowa lista lektur, jest dostępny na stronie internetowej MEN, w ramach prezentowanej tam Reformy Programowej.