Kultura sarmacka i jej wpływ na współczesną Polskę to temat nowej sztuki Pawła Huelle pt. „Sarmacja”. Jej prapremiera w reż. Krzysztofa Babickiego odbędzie się w sobotę w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie.
Sztuka - według zamierzeń autora - ma dać współczesnemu odbiorcy przede wszystkim panoramę Sarmacji, jak kiedyś określano Rzeczpospolitą Obojga Narodów, i przypomnieć korzenie polskiej kultury.
- Kultura sarmacka wycisnęła tak silne piętno na kulturze polskiej, że do dziś trwa, w różnych reliktach. Można sobie układać zwierciadła - cokolwiek działo się w Sarmacji, dzieje się także dziś, współcześnie, w Polsce. Jest to sztuka o nas, dzisiaj - powiedział Huelle na czwartkowej konferencji prasowej w Lublinie.
Autor zastrzegł, że jego sztuka ma nie być przestrogą, choć, jak przyznał, zawarł w niej obraz także negatywnych sarmackich cech, które "ciążą nad naszym społeczeństwem". Do takich zaliczył m.in. wystawność i dążenie do tego żeby moje było na wierzchu.
- Jest próbą przypomnienia, że formuła współczesnej kultury politycznej i społecznej w Polsce jest formułą bardzo głęboko zakorzenioną w Sarmacji - zaznaczył Huelle .
- Nie jest to mina gombrowiczowska, nie zupełna prześmiewczość wobec stereotypów sarmackich, wobec wartości sarmackich, tylko raczej ton tragiczno-ironiczny - tłumaczył.
W sztuce Huelle użył tekstów staropolskich, m.in. fragmentów XVII-wiecznych diariuszy sejmowych, testamentów, utworów poetyckich polskiego baroku. Jak zaznaczył, literatura staropolska to jego hobby.
W spektaklu wykorzystane będą utwory Jacka Kaczmarskiego z albumu „Sarmatia”. W przedstawieniu gra 35-osobowy zespół aktorów.
Prapremierze towarzyszy wystawa „Portret Sarmacki” w Galerii Sztuki Wirydarz, która zostanie otwarta w piątek. Można będzie na niej zobaczyć 25 portretów sarmackich z kolekcji Książąt Sanguszków ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Nazwa Sarmacja wywodzi się od Sarmatów - ludów koczowniczo-pasterskich pochodzenia irańskiego, które w starożytności prowadziły wojny z Rzymem i przez pewien czas zamieszkiwały na terenie imperium rzymskiego. Na micie o pochodzeniu polskiej szlachty od Sarmatów opierał się sarmatyzm - światopogląd i styl życia panujący od XVI do XVIII wieku. Po Sarmatach polska szlachta miała odziedziczyć m.in. umiłowanie wolności, gościnność, dobroduszność, męstwo i odwagę.
Sarmatyzm cechował się m.in. konserwatyzmem, zaściankowością, rubasznością, porywczością i gwałtownością. Wyrażał się ideałami szlachcica-ziemianina i szlachcica-rycerza. Przejawem sarmatyzmu było też m.in. traktowanie Polski jako przedmurza chrześcijaństwa, skłonność do patosu, nasycanie polskiego języka słowami i wyrażeniami z łaciny (makaronizmami).