Posłaniec posłańca

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

On nosił w sobie czarną skrzynkę historii XX wieku – mówi francuski pisarz Yannick Haenel, autor powieści o Janie Karskim .

Tej książki nie sposób zapomnieć. Yannick Haenel upamiętnia w niej człowieka wyjątkowej szlachetności i odwagi. Nazwisko bohatera – Jan Karski – posłużyło zarazem za tytuł tej nowej powieści. – Bardzo mi na tym zależało – mówi autor. – To filozoficzny gest. Chodziło mi o to, aby objawić jego nazwisko, na co on sam się nie zdobył przez właściwą sobie delikatność. Ta delikatność skłaniała go niekiedy do niemal masochistycznej powściągliwości. To oczywiste dla każdego, kto widział go w filmie „Shoah” albo czytał jego książkę.

Jan Kozielewski (bo tak brzmiało jego prawdziwe nazwisko) urodził się w 1914 roku w Łodzi, a zmarł w 2000 roku w Waszyngtonie, znany jako Jan Karski – to pseudonim używany w polskim podziemiu. Do ruchu oporu przystąpił zaraz po tym, jak walczył przeciwko niemieckiemu najeźdźcy we wrześniu 1939 roku, został wywieziony przez Sowietów (na mocy niemiecko-radzieckiego paktu) i wreszcie uciekł. Od stycznia 1940 do sierpnia 1942 roku Karski , bezkompromisowy patriota, radykalny demokrata i żarliwy katolik, będzie kurierem władz podziemnych do rządu polskiego na uchodźstwie, rezydującego najpierw w Angers, a potem w Londynie. Podejmuje wówczas szaleńcze ryzyko. Aresztowany i poddany torturom przez gestapo w 1940 roku, próbuje popełnić samobójstwo. Niemal w ostatniej chwili zostaje odbity z rąk oprawców, po czym znów włącza się do walki.

W sierpniu 1942 roku odbywa spotkanie, które na zawsze odmieni jego życie. Dwaj przywódcy żydowskiego ruchu oporu w Warszawie, działacz Bundu – Powszechnego Żydowskiego Związku Robotniczego oraz lider syjonistyczny proszą go o przekazanie aliantom i żydowskim przywódcom na całym świecie potwornie prostego przesłania: zróbcie coś, i to natychmiast. Mówią mu, że nazistowskie Niemcy zostaną pokonane, Polska się odrodzi, ale „nas, Żydów, już nie będzie. Cały nasz naród zginie”.

Bernard Loupias

Pełna wersja artykułu dostępna w aktualnym wydaniu „Forum”.

Wybrane dla Ciebie
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]