Polscy nobliści

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Czworo Polaków: Henryka Sienkiewicza (1905 r.), Władysława Reymonta (1924 r.), Czesława Miłosza (1980 r.) i Wisławę Szymborską (1996 r.) uhonorowano dotychczas Literacką Nagrodą Nobla.

Jako pierwszy z rodaków literackiego Nobla otrzymał w 1905 roku Henryk Sienkiewicz (1846-1916). Urodził się w Woli Okrzejskiej, studiował na wydziale prawa, a potem na filologiczno-historycznym w Szkole Głównej i w rosyjskim Uniwersytecie Warszawskim. Poświęcił się pracy dziennikarskiej, wiele podróżował, a jego reportaże z Ameryki Północnej cieszyły się wielką popularnością. Wkrótce podjął pierwsze próby literackie. Pisywał nowele i humoreski o tematyce obyczajowej i społecznej. Najlepiej czuł się jednak tworząc powieści historyczne. Sławę literacką przyniosła mu Trylogia pisana „ku pokrzepieniu serc”. Znaczącą pozycją w jego twórczości stała się powieść Krzyżacy , przypominająca w okresie pruskiej germanizacji polskie zwycięstwo pod Grunwaldem. Największą sławę przyniosła Sienkiewiczowi napisana w 1896 roku powieść Quo Vadis - obraz z czasów Nerona i rodzącego się chrześcijaństwa. Właśnie
dzięki tej powieści tłumaczonej na wiele języków Sienkiewicz zyskał rangę pisarza europejskiego.

20 lat po Sienkiewiczu literacką nagrodę Nobla otrzymał w 1924 roku. Władysław Reymont (1867-1925) pochodzący ze wsi Kobiele Wielkie pod Radomskiem. Próbował w życiu różnych zawodów - był krawcem, występował w wędrownych teatrach, pracował na kolei Warszawsko- Wiedeńskiej. Debiutował w 1892 roku jako korespondent terenowy warszawskiego „Głosu” i nowelista w krakowskiej „Myśli”. Jego opowiadania i nowele cieszyły się dużą popularnością, jednak pierwszą powieścią, z której sam autor był zadowolony, była Ziemia obiecana . W latach 1899-1908 tworzył Reymont swoje najgłośniejsze dzieło - Chłopów , epopeję życia polskiej wsi z przełomu XIX i XX wieku. Właśnie za tę powieść w 1924 roku wyróżniono Reymonta literacką Nagrodą Nobla.

Kolejnego literackiego Nobla otrzymał w 1980 roku przebywający wówczas na emigracji w USA poeta Czesław Miłosz , który zmarł 14 sierpnia tego roku. Noblista pochowany został 27 sierpnia w Krypcie Zasłużonych klasztoru oo. Paulinów na Skałce w Krakowie. Czesław Miłosz urodził się w 1911 roku na Litwie. Podczas studiów prawniczych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie był współzałożycielem grupy poetyckiej Żagary i współredaktorem pisma o tej samej nazwie. W 1933 roku wydał pierwszy tom poezji Poemat o czasie zastygłym. Pracował później w Polskim Radiu w Wilnie i w Warszawie, ogłaszał wiersze i artykuły w licznych pismach literackich, m.in. w „Ateneum”, „Kwadrydze” i „Pionie”. Po zajęciu Wilna przez Sowietów uciekł do Warszawy, gdzie w czasie okupacji uczestniczył w podziemnym ruchu literackim pod pseudonimem Jan Syruć. Okupacyjne wiersze Miłosza ukazały się po wojnie w tomie Ocalenie. Od 1945 roku pracował w
dyplomacji - najpierw w konsulacie polskim w Nowym Jorku, później w ambasadzie polskiej w Waszyngtonie, wreszcie jako sekretarz ambasady w Paryżu. W 1947 roku w „Twórczości” ukazał się jego Traktat moralny. W 1951 roku odmówił powrotu do Polski, pozostając we Francji, podjął współpracę z paryską „Kulturą”. W 1953 roku ukazał się Zniewolony umysł i Zdobycie władzy a cztery lata później Traktat poetycki. Zaproszony na wykłady na Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley w 1961 roku osiadł w USA na stałe jako profesor języków i literatur słowiańskich. Publikował głównie w Paryżu i w Stanach Zjednoczonych, w PRL przez wiele lat jego twórczość była na indeksie. Zbiory esejów Widzenia nad zatoką San Francisco, Ziemia Ulro, Ogród nauk i tomy wierszy Gucio zaczarowany, Miasto bez imienia, Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada to tylko niektóre tytuły, które przyniosły mu w 1980 roku literacką Nagrodą Nobla. Najnowsze tomiki poezji Miłosza to: To
oraz, wydane w zeszłym roku Orfeusz i Eurydyka i Druga przestrzeń .

W 1996 roku literacką Nagrodę Nobla odebrała Wisława Szymborska , polska poetka. Urodziła się 2 lipca 1923 roku się w Bninie pod Poznaniem; od 1931 roku mieszka w Krakowie, gdzie po wojnie studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim.Zadebiutowała jako poetka w 1945 roku. Wydała m.in. Dlatego żyjemy (1952), Pytania zadawane sobie (1954), Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Wszelki wypadek (1972), Tarsjusz i inne wiersze (1976), Wielka liczba (1976), Ludzie na moście (1986). Każdy z nich, począwszy od zbioru Wołanie do Yeti, czytelnicy i krytyka przyjmowali entuzjastycznie. W 2003 roku, po 9-letniej przerwie, Szymborska opublikowała nowy tomik Chwila .

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]