Zrabowany podczas wojny. Wrócił do Polski. Zbadali go naukowcy

Pontyfikał Płocki to najstarsza kompletna księga liturgiczna w zbiorach polskich. Na 221 pergaminowych kartach opisano 85 obrzędów. Tekstowi liturgicznemu towarzyszą liczne zapisy melodii.

Manuskrypt powstawał najprawdopodobniej w latach 1180-1215 i był dziełem zbiorowym. Badacze na podstawie stylu wywnioskowali, że jeden z pisarzy musiał wywodzić się z opactwa św. Wawrzyńca w Liege. Przez kilkaset lat księga liturgiczna była dumą biskupstwa płockiego. W 1940 roku Pontyfikał Płocki został zrabowany przez Niemców.

"Po kilku latach przejęli go Rosjanie i przekazali do NRD, gdzie w Centralnym Antykwariacie w Lipsku strzegło go STASI. 'Wymknął się' jednak spod tej opieki i już w 1973 r. trafił na aukcję do zachodnich Niemiec. Kupiła go Biblioteka Państwowa w Monachium. Tam odkrył go prof. Julian Lewański i zaalarmował płockich biskupów. Sprawa toczyła się 30 lat, aż wreszcie, w 2015 r. Pontyfikał Płocki wrócił na swoje miejsce" - czytamy w nocie przygotowanej przez Uniwersytet Kardynała Wyszyńskiego.

Szerszą wiedzę na temat manuskryptu zawdzięczamy wspólnym pracom badawczym naukowców z kilku ośrodków, poza wspomnianym UKSW, byli wśród nich przedstawiciele Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego.

Ich badania są istotne dla zrozumienia powiązań średniowiecznego Mazowsza z kulturą łacińskiego Zachodu. Swoje wnioski badacze opublikowali w obszernej, trzytomowej monografii "Studia nad Pontificale Plocense". Edycji dzieła podjęło się pelplińskie Wydawnictwo Bernardinum.