Petr Zelenka promuje w Warszawie swój film „Bracia Karamazow”

Nowe odczytanie powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow zaproponował czeski reżyser Petr Zelenka w swoim filmie pod tym samym tytułem. Jego premiera odbędzie się dziś wieczorem w Warszawie.

41-letni Zelenka gości w Warszawie w związku z polską premierą jego najnowszego filmu „Bracia Karamazow”. Odbędzie się ona w poniedziałek wieczorem w kinie Muranów, a na ekrany kin w całym kraju film trafi 6 lutego. Autorem muzyki do filmu jest Jan A.P. Kaczmarek.

Zelenka zaznaczył, że jego „Bracia Karamazow” nie są klasyczną ekranizacją powieści.
- To film postmodernistyczny. Nie skupiamy się na akcji powieści, śledzimy przede wszystkim proces przeistaczania się aktorów w postaci z tej powieści - powiedział reżyser na konferencji prasowej w Warszawie.

- Uważam, że rola „u Dostojewskiego ” sprawdza aktora. W powieściach tego pisarza jest mnóstwo namiętności. Mnie interesuje ta metamorfoza, gdy aktor ze zwykłego człowieka staje się postacią z Dostojewskiego - mówił Zelenka.
Jego zdaniem, psychologiczna proza Dostojewskiego jest wciąż aktualna.

- Na przykład to, że wciąż chcemy zabić ojca - powiedział, odwołując się do psychologii.

Zelenka opowiadał także o współpracy z Polakami przy okazji realizowania „Braci Karamazow”. Film jest bowiem wspólną produkcją Czech i Polski.
- Polacy stanowili ok. 40 proc. sztabu ludzi pracujących nad tym filmem - przypomniał Zelenka.

Jednym z wymogów polskich koproducentów, tłumaczył Zelenka, było to, że wśród twórców filmu musi się znaleźć polski kompozytor.
- Powiedziałem wówczas: dobrze, ale chcę Jana A.P. Kaczmarka - mimo iż początkowo sądziłem, że nie stać nas na kompozytora takiej rangi - opowiadał Zelenka.
Współpracę z Kaczmarkiem określił jako jeden z najpiękniejszych elementów pracy nad filmem.

Akcja filmu Zelenki rozgrywa się w dwóch planach czasowych - aktorzy grają samych siebie, a jednocześnie wcielają się w bohaterów powieści Dostojewskiego Bracia Karamazow . Do współczesnego Krakowa przyjeżdża zespół czeskich aktorów z Pragi, by podczas alternatywnego festiwalu teatralnego w nietradycyjnej przestrzeni - we wnętrzach stalowni w Nowej Hucie - wystawić sceniczną adaptację powieści Bracia Karamazow . W stalowni odbywają się próby spektaklu, którym przygląda się polski robotnik, przeżywający w tym czasie osobisty dramat, ponieważ skrywa pewną tajemnicę.

Industrialna sceneria została wybrana przez Zelenkę nieprzypadkowo. Reżyser tłumaczy, że żelazne haki i buchające ogniem piece kojarzą mu się z piekłem.
- Wydawało mi się, że w takim miejscu dyskusja o wierze, nihilizmie, moralności, sumieniu, którą proponuje Dostojewski , zabrzmi bardziej wyraziście, mocniej, nabierze ironii - mówił Zelenka w jednym z wywiadów.

Zdjęcia kręcono w fabryce znajdującej się w czeskiej miejscowości Hradek oraz w Polsce - w Nowej Hucie.

- Nowej Hucie, jako mieście bez Boga. Kombinat i robotnicze osiedle wybudowała komuna pod koniec lat 40. i miały one być symbolem miasta idealnego - ateistycznego i produkcyjnego molocha - opowiadał reżyser w tym samym wywiadzie.

Ivan Trojan, który wcielił się w filmie w bezwzględnego i lubieżnego Karamazowa-ojca, znany jest polskim widzom z innego filmu Petra Zelenki – „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” (2005). Wystąpił też w głośnym filmie Davida Ondriczka „Samotni” (2000), do którego scenariusz napisał Zelenka.

Synów Karamazowa - Dymitra, Iwana, Aloszę i bękarta Smierdiakowa - zagrali David Novotny (Dymitr), Igor Chmela (Iwan), Martin Mysicka (Alosza) i Radek Holub (Smierdiakow). W Gruszeńkę wcieliła się Lena Krobotova, a w Katię - Michaela Badinkova. Film został dofinansowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej. W obsadzie, oprócz aktorów czeskich, są także Polacy, m.in. Jerzy Rogalski i Andrzej Mastalerz.

Petr Zelenka urodził się 21 sierpnia 1967 r. w Pradze. Jego matka pracowała w telewizji, a ojciec był scenarzystą w czeskim studiu filmowym Barrandov. Petr Zelenka studiował scenopisarstwo w Praskiej Szkole Filmowej. W jego reżyserskim dorobku miejsce szczególne zajmują filmy „Guzikowcy” (1997), „Rok diabła” (2002) i „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” (2005). Zelenka to także muzyk, gra na gitarze basowej, jest autorem tekstów piosenek; występował m.in. w postpunkowym zespole Resztki Charyzmatu, z którym nagrał płytę.