O czym czytam, kiedy czytam o bieganiu

Od dłuższego czasu amatorskie bieganie średnio i długodystansowe nieustannie zyskuje na popularności. Sklepy dla biegaczy pojawiają się jak grzyby po deszczu, producenci sprzętu cały czas poszerzają asortyment. Pojawia się również coraz więcej publikacji książkowych, które mają zaspokoić głód wiedzy, lub po prostu zapewnić rozrywkę w dniu wolnym od treningu. Na kolejnych stronach prezentujemy dziesięć lektur, które poruszają różne aspekty biegania: stanowią zapis wspomnień konkretnych zawodników, dotykają kwestii technicznych tego sportu, prezentują niesamowite osiągnięcia etc.

Gwarantujemy, że każdy amator biegania znajdzie tu coś dla siebie. Kto wie, może któraś z lektur da również do myślenia przeciwnikom tego rodzaju aktywności fizycznej?

42-letni Amerykanin, którego nazwisko podkreśla polskie korzenie, to prawdziwa legenda ultramaratonów, czyli biegów na dystansie powyżej 42 kilometrów i 195 metrów. Jurek ma na swoim koncie serię zwycięstw w Spartathlonie (246 km z Aten do Sparty) i Western States Endurance Run (161 km). W 2006 roku wygrał zawody Badwater - 217-kilometrowy bieg zaczynający się przy kilkudziesięciu stopniowym upale w Dolinie Śmierci, a kończący ponad 2,5 tysiąca metrów nad poziomem morza.

Jego słynna książka "Jedz i biegaj" stanowi ciekawe połączenie autobiografii i... książki kucharskiej. Jurek jest bowiem nie tylko cenionym biegaczem, ale także popularyzatorem diety wegańskiej. I żywym dowodem na to, że można osiągać niesamowite sukcesy sportowe "jadąc" wyłącznie na roślinach. Czego większość mięsożerców nie potrafi sobie wyobrazić.

Haruki Murakami to bodaj najpopularniejszy japoński pisarz, a także amator biegania długodystansowego, który od początku lat 80. zaliczył ponad dwadzieścia maratonów, bieg na sto kilometrów, kilka triathlonów etc. "O czym mówię, kiedy mówię o bieganiu" jest rodzajem pamiętnika biegacza. Chronologicznym zapisem epizodów z jego życia, którymi autor stara się przybliżyć swój stosunek do pieszego pokonywania kilometrów.

Murakami nie udziela prostych odpowiedzi, nie radzi, jak należy biegać, nie skupia się na kwestiach technicznych uprawiania tego sportu. Zamiast tego opisuje, co czuł, biegnąc nieustannie przez sto kilometrów, dlaczego nie lubi jazdy na rowerze, dlaczego na swój pierwszy maraton pojechał do Grecji. Pisze o muzyce, ludziach, swoich słabościach - o wszystkim tym, co dla niego wiążę się z bieganiem.

Książka Adharananda Finna nosi podtytuł "Sekrety najszybszych ludzi na świeci", który może sugerować, że brytyjski autor przygotował poradnik dla osób pragnących poznać i wykorzystać tajniki kenijskich biegaczy. Finn, współpracownik "Runner's World" i "Guardiana", faktycznie wybrał się do Kenii, by uczestniczyć w treningach tamtejszych zawodników. Przebywać w ich środowisku, biegać tak jak oni, jeść to samo co oni. Krótko mówiąc, chciał uczyć się od najlepszych i odkryć przepis na sukces, jakim posługują się najszybsi długodystansowcy.

"Dogonić Kenijczyków" nie jest jednak poradnikiem, który pomoże każdemu biegaczowi w osiągnięciu lepszych wyników. To bardziej książka podróżnicza (oczywiście z bieganiem w centrum) i próba ukazania prawdziwego oblicza kenijskich biegaczy. Dzieło Finna nie jest szczególnie odkrywcze i zaskakujące, zwłaszcza dla osób, które co nieco już wiedzą o technice biegania i treningu. Tym niemniej warto ją przeczytać, by "zobaczyć" z bliska świat kenijskich biegaczy.

Mohameda "Mo" Faraha nie trzeba przedstawiać miłośnikom lekkoatletyki. Reprezentant Wielkiej Brytanii urodzony w Somalii jest wielokrotnym mistrzem Europy, świata i zdobywcą olimpijskiego złota, specjalizującym się w bieganiu na dystansie od trzech do dziesięciu kilometrów. Autobiograficzna "Siła ambicji" opisuje drogę, jaką chłopiec z Somalii przebył, by móc stanąć na podium prestiżowych zawodów. To jedna z tych książek pisanych przez profesjonalnych sportowców, których kariera była naznaczona cierpieniem, wyrzeczeniami i walką z własną słabością. To również książka o spełnionych marzeniach, szczęściu i wykorzystanej szansie danej przez los.

Jerzy Skarżyński to ceniony teoretyk biegania, który jednocześnie może się pochwalić świetnymi wynikami w tej dziedzinie sportu (m.in. maraton ukończony w 2 godziny i 11 minut). Skarżyński ma w swoim literackim dorobku kilka kultowych, z punktu widzenia polskich biegaczy, publikacji. Jedną z nich jest "Biegiem przez życie", czyli kompleksowy przewodnik po rozmaitych aspektach tytułowej aktywności fizycznej. Książka stanowi znakomite wprowadzenie do tematu dla zupełnych laików, jak i źródło wiedzy dla bardziej doświadczonych zawodników.

Autor porusza w niej takie zagadnienia jak technika biegania, trening, kontuzje, odżywianie. Krótko mówiąc, wszystko to, co każdy biegacz-amator wiedzieć powinien. Blisko 500-stronicowa książka to sprawdzona pozycja, która w zrozumiały sposób odpowie na wiele pytań związanych z bieganiem.

Z książki państwa Dołęgowskich dowiemy się "jak przebiec 100 kilometrów w jeden dzień, koić ból śpiewem i postawić pasję ponad dom i kredyt". "Szczęśliwi biegają ultra" to wyjątkowa pozycja na polskim rynku wydawniczym, która z całą pewnością mogłaby zainteresować biegaczy (nie tylko ultra!) z zupełnie innych krajów. Magdalenie i Krzysztofowi udało się bowiem sprawnie połączyć najlepsze cechy autobiografii, poradnika, pamiętnika, reportażu, opowiadając o swoich biegowych doświadczeniach. A przede wszystkim o sobie - o relacji, jaka ich łączy.

"Szczęśliwi..." to także zapis ważnych osiągnięć ze świata ultra innych zawodników, o których przeciętny biegacz-amator nie ma najmniejszego pojęcia. A powinien, bo to fascynujące historie o pokonywaniu własnych granic, wbiegania na ogromne szczyty, pokonywania setek kilometrów etc. Uzupełnieniem lektury są świetne zdjęcia Piotra Dymusa - "naczelnego fotografa" polskich biegaczy, który swoim obiektywem potrafi uchwycić to, co w bieganiu najpiękniejsze.

Kilian Jornet jest uznawany za jednego z najlepszych górskich biegaczy ultra. "Biec albo umrzeć" to pozycja obowiązkowa dla fanów tego zawodnika, ale niekoniecznie właściwa lektura dla tych, którzy liczą na szczegółową autobiografię. Nie jest to dokładny opis drogi, jaką Jornet przebył, by osiągnąć najwyższy poziom. To bardziej zbiór opowieści z jego życia, z których wyłania się obraz niesamowicie wytrwałego biegacza. Autor nie przywiązuje zbytniej uwagi do podkreślania najważniejszych faktów, nie ma duszy reportażysty, a tym bardziej dokumentalisty.

"Biec albo umrzeć" ma bardzo osobisty charakter, jest pełne wrażeń i emocji. Czego w tej książce brakuje? Spojrzenia na opisywane osiągnięcia niejako z perspektywy trzeciej osoby i uzmysłowienia czytelnikowi, który nie ma pojęcia o ultramaratonach, jakich niesamowitych czynów Jornet dokonał w swojej karierze.

O "metodzie Gallowaya" słyszał chyba każdy początkujący biegacz, który szukał podpowiedzi treningowych. Jeff Galloway, niegdyś biegowy rekordzista, a od lat wielki popularyzator tego sportu, jest autorem dosyć kontrowersyjnej techniki, która dla wielu zawodników nie jest "prawdziwym" bieganiem. Polega ona na planowym marszobiegu: na przykład biegniemy przez kilometr, po czym maszerujemy przez kilkanaście sekund.

Ta metoda przypadła do gustu wielu amatorom, którzy z jej pomocą są w stanie pokonać dystanse, o jakich wcześniej nie marzyli. Co więcej, bieganie "gallowayem" to nie tylko sposób na pokonanie maratonu w wyznaczonym limicie czasu. Rekordzista stosujący tę metodę pokonał królewski dystans z czasem 2:28! "Bieganie metodą Gallowaya" to świetne wprowadzenie do efektywnego stosowania marszobiegu i prawdziwa skarbnica wiedzy o bieganiu jako takim.

Sportowymi wyczynami Piotra Kuryło można by spokojnie obdzielić kilku ultramaratończyków. Autor "Ostatniego maratonu" czterokrotnie brał udział w Sparthatlonie (246 km), w 2007 roku zajmując drugie miejsce, pobiegł z Polski do Watykanu na kanonizację Jana Pawła II. W 2010 wyruszył w swoją najdłuższą biegową podróż - dookoła świata. Ukończył ją po 365 dniach. W tym czasie pokonał ponad 20 tysięcy kilometrów na trzech kontynentach.

"Ostatni maraton" jest zapisem jego największego wyczynu. Osobistym sprawozdaniem, w którym nie znajdziemy literackiej finezji i barwnych opisów. Książka jest na swój sposób surowa, co w dużym stopniu pasuje do opisywanego wyczynu i mówi wiele o samym autorze. Podobnie jak zamieszczone zdjęcia, których prawdę mówiąc mogłoby być trochę mniej. Ewentualnie te, które są, mogłyby być ciekawsze.

"Urodzeni biegacze" to książka, która zapoczątkowała prawdziwą rewolucję. McDougall opisał w niej historię niejakiego Caballo Blanco, Amerykanina, który zamieszkał w Meksyku pośród Indian Tarahumara. Członkowie tego plemienia są znani z biegania w trudnych warunkach, co oczywiste, bez użycia nowinek technicznych takich jak buty biegowe i inne akcesoria, które są nieodzownym atrybutem "cywilizowanych" biegaczy. Prawdziwa historia opisana przez McDougalla natchnęła wielu amatorów, pokonujących na co dzień parkowe ścieżki, biorących udział w ulicznych maratonach, do innego spojrzenia na bieganie. Autor uświadomił im, że można biegać inaczej, naturalniej, bliżej natury.

Dla wielu wiązało się to między innymi z odrzuceniem specjalistycznych butów i koniecznością biegania ze śródstopia. Niestety takie radykalne przestawienie się na "naturalne" bieganie zaowocowało licznymi kontuzjami. Amerykanin czy Europejczyk biegający w metropolii nie ma bowiem takich samych warunków jak Tarahumara, dla którego bieganie w sandałach jest faktycznie czymś naturalnym. Niemniej jednak książka "Urodzeni biegacze" to fascynująca opowieść i okno na zupełnie inny, biegowy świat. Niedostępny dla przeciętnego amatora, któremu trudno jest zrezygnować z liczenia kilometrów i kupowania nowych butów kilka razy w roku.

JZ/ksiazki.wp.pl