Najlepsze książki maja

Stan wiedzy ludów środkowoamerykańskich pozwalał im na obserwację nieba, umożliwił stworzenie kalendarza, wzniesienie piramid, wynalezienie pisma. Decydującą jednak rolę w tych kulturach odgrywały wierzenia i rytuały, a wśród nich ofiary z ludzi. Autorka omówiła nie tylko najlepiej poznane kultury Majów i Azteków, ale wiele uwagi poświęciła ludom i plemionom wcześniejszym: ludziom-jaguarom, czyli Olmekom, Totonakom, Huastekom, Zapotekom, Mistekom i Toltekom.

Wiele osób postrzega gotowanie jako przykry obowiązek. Rodzina Godona Ramsaya wprowadza do codziennych zajęć elementy zabawy. Jako kucharz pracuje pod wielką presją czasu, jednak gdy wraca do domu, zwalnia. Gotowanie w domu to dla niego terapia... W domu nie potrafi spędzać czasu, siedząc w fotelu i czytając gazetę, mimo że zaczyna się uczyć, jak tłumić nadaktywność i się wyciszać. Tym, którzy znają go z pracy, wydaje się, że w jego kuchni musi panować napięta atmosfera. Tak jednak nie jest. Jak sam twierdzi, nie wyznacza zadań domownikom, liczy na ich spontaniczne pomysły, jednak stara się, by każdy członek rodziny służył pomocą pozostałym. Wciąż poszukujemy nowych i modnych produktów. Tym samym ryzykujemy, próbując przygotować coraz bardziej skomplikowane i wyszukane potrawy. Gordon Ramsay radzi, by pamiętać, że w domu warto sięgać po sprawdzone przepisy, że na co dzień nie ma obowiązku podawania najdroższych gatunków mięsa i najbardziej wyszukanych dań. W książce Szef kuchni po godzinach Gordon Ramsay
prezentuje przepisy na potrawy smaczne, pożywne, odpowiadające współczesnym trendom zdrowego odżywiania.

Marcel Reich-Ranicki to czołowy niemiecki krytyk literacki znany z ostrych, często kontrowersyjnych wypowiedzi. Jego biografia okazuje się nie mniej interesująca. Wychowywał się na styku kultur: polskiej, niemieckiej i żydowskiej. Dzieciństwo spędził we Włocławku, ale wychował się w kręgu kultury niemieckiej. Pod koniec lat dwudziestych wraz z rodziną wyjechał do Berlina, ale tuż przed wojną trafił do Warszawy. W getcie zaangażował się w pracę Judenratu, później ukrywał się pod podłogą u polskiej rodziny. Po 1945 roku został agentem polskiego wywiadu w Niemczech i w Londynie. W pewnym momencie jako Żyd przestał być dobrze widziany w szeregach partii. Usunięty ze świata polityki zajął się literaturą. Wkrótce wyemigrował do Niemiec, za żelazną kurtynę. Tam stał się czołowym krytykiem literackim.

Książka Gerharda Gnaucka to rzetelny obraz życia Ranickiego przed emigracją, poprzedzony wnikliwymi studiami materiałów źródłowych i rozmowami ze świadkami. Znajdziemy w niej także opis pogranicza kulturowego i tożsamości jego mieszkańców. Sam krytyk w roku 1958 powiedział o sobie, że jest „pół Polakiem, pół Niemcem i całym Żydem”.

Fukú to wyjątkowo uporczywa klątwa. Przekleństwo na twą głowę i wszystkich twych najbliższych!
Chyba że uda ci się znaleźć zafę, która je z ciebie zdejmie.

Oscar jest wyjątkowym dziwakiem. Nastoletni Dominikańczyk, który mieszka w Stanach z siostrą i matką - zbyt cichy, zbyt gruby, zbyt brzydki i cudaczny, żeby istniał naprawdę. Fukú. Maniak literatury SF, gier komputerowych i Gwiezdnych wojen. Jedyny w historii Dominikany prawiczek uzależniony od seksu, który zakochuje się na zabój średnio co dziesięć minut. Fukú. Po kolejnym zawodzie miłosnym i kolejnej próbie samobójczej matka wysyła go do babci na Dominikanę, gdzie Oscar oczywiście od razu się zakochuje. W starszej od siebie prostytutce. Fukú. Wybrance szefa policji. Fukú. I nagle historia wielopokoleniowej rodziny zaczyna się powtarzać...

Krótki i niezwykły żywot Oscara Wao to opowieść o sile i wytrwałości ludzi, którzy walczą z dyktaturą. Dyktaturą losu, przeznaczenia, rodziny, polityki. To drapieżna, boleśnie prawdziwa i zarazem przekomiczna książka, pełna czarnego humoru i napisana zjadliwym językiem. Prawdopodobnie tylko Junot Díaz potrafi pisać o świecie pełnym okrucieństwa, którym rządzi generał Trujillo, dominikański Sauron, w tak świeży i uwodzicielski sposób. Wyrazisty głos, bezkompromisowe spojrzenie na rzeczywistość i doskonały warsztat literacki od razu zyskały mu miano jednego z najciekawszych współczesnych pisarzy. W jego powieściowym debiucie dzieje dziwacznego nastolatka, który cytatami z Tolkiena próbuje zdobyć serca kobiet, nakładają się na dzieje kilku pokoleń jego rodziny, a te na dzieje całego narodu dominikańskiego.

Poznajemy Zé w ostatniej klasie elitarnego gimnazjum dla chłopców. Zdolny i wrażliwy chłopiec interesuje się jedynie geografią, kojarzącą się z otwartym światem, wolnością. Po paru latach przerywa studia medyczne i pragnie wstąpić do Legii Cudzoziemskiej, spędza dni w mieście Natal, trenuje pływanie, włóczy się po ulicach i marzy o podróżach w głąb dżungli amazońskiej. Spotyka Sylvię, dziewczynę, którą znał w dzieciństwie i zakochuje się w niej gwałtowną, młodzieńczą miłością; przeżywa pierwsze, kradzione, pocałunki, pełne namiętności uściski. Ojciec przeczuwa, że ten pełen niepokoju i ciekawości życia młody człowiek wkrótce wyruszy w świat, dlatego stara się poznać i zrozumieć motywy działania syna.

Ciekawe schematy, przepiękne zdjęcia, rysunki i mapy ukazują zarówno piękno, jak i dramatyzm świata ptaków. W książce wyjątkowym gatunkom poświecono całe rozkładówki. W oddzielnych rozdziałach opisano m.in. zachowanie ptaków, ich budowę i biologię, pochodzenie, oraz sposoby ochrony zagrożonych gatunków, a także wskazano najciekawsze miejsca na świecie, gdzie można obserwować poszczególne gatunki. W książce zamieszczono najnowsze dane na temat klasyfikacji ptaków, rozprzestrzenienia i grożących im niebezpieczeństw, udostępnione przez Birdlife International, wiodącą międzynarodową organizację zajmującą się monitorowaniem i oceną statusu ptaków całego świata. Publikacja wyróżnia się szatą graficzną - zawiera kolorowe mapy, schematy i ilustracje oraz niezwykłe, artystyczne i unikalne zdjęcia poszczególnych gatunków z całego świata.

Słynny matematyk umiera w dziwnych okolicznościach. Jeden z synów oskarża swoją matkę o zaplanowanie zabójstwa. Matka, powieściopisarka, w długim liście, analizuje scenę śmierci i przeszłość osób, które mogły być w morderstwo zamieszane. Syn, a z nim i czytelnik, będą musieli osądzić, czy śmierć była wynikiem przypadku czy też następstwem obmyślanej przez wiele lat zemsty, a jeśli tak, to kto, wobec tego, popełnił zbrodnię. Prawie doskonałe to powieść o tym jak matka usiłuje odzyskać miłość syna. To również opowieść- wyznanie i wyrównanie rachunków. I historia powołania, które nadaje życiu sens.

O fotografii od ponad 30 lat – a od ponad 20 w naszym kraju – nieustannie inspiruje teoretyków i artystów praktyków do pogłębionej refleksji nad naturą tego medium oraz społecznymi aspektami jego funkcjonowania. Wprawdzie nie odnajdziemy u Sontag próby tworzenia teorii, odkrywamy jednak liczne i cenne tropy oraz wątki, z których wiele w tych esejach pojawiło się po raz pierwszy. Sontag rozwinęła przed nami wachlarz tematów, zaprezentowała na kartach książki obszerny zestaw zagadnień, które na dobre się zadomowiły w refleksji na temat fotografii, co sprawia, że lista dłużników autorki – również tych nieświadomych – jest dość długa.

Małgorzata Szejnert zabiera nas tym razem w daleką podróż na Ellis Island, małą wyspę u wybrzeży Nowego Jorku, która przez lata była nazywana „bramą do Ameryki”. Od końca XIX wieku do lat 50. wieku XX mieściło się na niej centrum przyjmowania imigrantów przybywających do Stanów Zjednoczonych. W tym czasie przez wyspę przewinęło się blisko 12 milionów osób. Większość przebywała na niej zaledwie kilka godzin. Ci, którzy mieli mniej szczęścia, spędzali tam nawet do kilkunastu miesięcy, przechodząc długotrwałą kwarantannę i najróżniejsze badania. Inni zaś byli po prostu odsyłani z powrotem, ponieważ zgodnie z ustawami imigracyjnymi zakaz wstępu obejmował: „idiotów, chorych umysłowo, nędzarzy, poligamistów, osoby, które mogą się stać ciężarem publicznym, cierpią na odrażające lub niebezpieczne choroby zakaźne, były skazane za zbrodnie lub inne haniebne przestępstwa, dopuściły się wykroczeń przeciw moralności” oraz tych, którzy nie mieli pieniędzy na podróż w głąb kraju.

Autorka nie tylko śledzi dramatyczne losy emigrantów polskich, żydowskich, niemieckich czy włoskich, ale dzięki ogromnej reporterskiej pasji i dociekliwości ożywia postaci pracowników stacji na Ellis Island - lekarzy, pielęgniarek, komisarzy, tłumaczy oraz opiekunek społecznych, a nawet przyzwoitek. To fascynujący reportaż, bogato ilustrowany unikatowymi zdjęciami archiwalnymi.

Poruszająca opowieść o Polce, która w siermiężnych czasach socjalizmu decyduje się na małżeństwo z poznanym korespondencyjnie Szwedem. Bez pieniędzy i ze skromnym dobytkiem wyrusza na północ Szwecji, gdzie spodziewa się doświadczyć życia w spokoju i luksusie. Na lotnisku wita ją dziwny starszy pan, który rozklekotanym samochodem wiezie ją do skromnego, zapuszczonego domu. Krystyna próbuje przystosować się do nowych warunków, ale skąpstwo i dziwactwa męża zaczynają ją nieco niepokoić. Bariera językowa wzmaga jeszcze uczucie obcości, a tajemnicze zachowania mężczyzny i mroczna okolica budzą w niej poczucie zagrożenia. Po serii dziwnych zdarzeń postanawia uciec do miasta i spróbować życia na własny rachunek. Nie ma pieniędzy na powrót do Polski, więc musi walczyć o przetrwanie w obcym, nieprzyjaznym środowisku. Oparta na faktach powieść ukazuje gorzki smak emigracyjnego życia, burzy wyidealizowany mit Szwecji jako państwa dobrobytu i pokazuje różnice kulturowe między naszymi krajami.

Pierwsza w polskiej myśli teatralnej tak wyrazista próba uczynienia z dekonstrukcji nie zaledwie punktu odniesienia, lecz zasadniczego horyzontu rozważań o teatrze. Przedmiotem swojej obserwacji autor czyni w pierwszym rzędzie „metafizykę obecności”, strukturę kluczową tak dla teatru, jak dla filozofa dekonstrukcji Jacques`a Derridy. Każdy teatr – twierdzi Plata – lokuje się między dwoma biegunami, między obecnością a nieobecnością. W rezultacie stanowi więc dowód na nieskuteczność roszczeń metafizyki obecności, podważa podział ustanowiony w imię kategorii tożsamości i jednoznaczności. Tę nierozstrzygalność Plata znakomicie analizuje na przykładzie dokonań kontrkulturowych twórców lat 60., spadkobierców Artauda, dla których scena miała być nieodmiennie przestrzenią obecności. Szczególnie przekonująco wypada oglądana tu z zupełnie nowej perspektywy twórczość Jerzego Grotowskiego. Jednak niejednoznaczna gra między obecnością i nieobecnością staje się naprawdę fascynująca dopiero u artystów
postmodernistycznych, którzy ponoć zrywali z prymatem obecności i zwracali uwagę głównie na to, co obecność rozprasza, co ją podważa. Tak dzieje się w przypadku słynnej nowojorskiej The Wooster Group.

Książka o teatrze, który chce uderzać w niebo. O teatrze, który bawi, kształci intelekt, rozszerza horyzonty i stawia nowe wyzwania. Obok Jerzego Grotowskiego i Gardzienic, którym autor poświęcił najwięcej namysłu, znalazły się w tej książce szkice o artystach i recenzje spektakli, między innymi Krystiana Lupy, Kazimierza Dejmka, Jerzego Grzegorzewskiego, Krzysztofa Warlikowskiego, Józefa Szajny, Petera Brooka czy Jana Klaty. Wiele miejsca zajmują rozmowy z twórcami - aktorami i reżyserami. Z pozycji teoretyka, ale również świadka i uczestnika opisywanych przedstawień, projektów, zdarzeń teatralnych i parateatralnych, Tadeusz Kornaś przedstawia fascynującą konstelację różnorodnych postaw artystycznych, światopoglądów i estetyk, dzieląc się z czytelnikiem zarówno ogromną wiedzą, jak i emocjami swoich poszukiwań i objawień.

Zbiór szkiców poświęconych III części Dziadów Adama Mickiewicza, czytanych przez pryzmat historii i kultury polskiej XIX stulecia, naznaczonych piętnem zniewolenia – zaborów, nieudanych powstań, represji i emigracji. Wbrew pozorom autor nie skupia się wyłącznie na problematyce martyrologicznej ani nie odmalowuje czarnego krajobrazu epoki, ale bada rozmaite aspekty życia codziennego, literackiego czy politycznego, które znajdują odbicie w strofach Mickiewiczowskiego arcydramatu.