Opublikowana niedawno książka Rzecz o hetmanie Wyhowskim Łukasza Ossolińskiego została pierwszą laureatką Konkursu na Książkę Historyczną Śladami Pawła Jasienicy , organizowanego przez wydawnictwo Prószynski i S-ka.
Konkurs został ustanowiony w 2007 r. w intencji uczczenia Pawła Jasienicy - autora takich książek jak Polska Piastów , <#link|ksiakza|8809|Polska Jagiellonów#> czy Rzeczpospolita Obojga Narodów . Współorganizatorką konkursu jest córka pisarza - Ewa Beynar-Czeczott .
„Konkurs Śladami Pawła Jasienicy promować ma książki historyczne, które odzwierciedlają szacunek dla godności osoby ludzkiej, wielości kultur i narodów oraz wyrażają przekonanie, że badanie i opisywanie przeszłości jest ważnym elementem budowania tożsamości zarówno pojedynczych osób, jak też całych społeczeństw, czego wzorem była twórczość Pawła Jasienicy ” - napisano w regulaminie nagrody.
Na konkurs wpłynęły 43 prace, w ćwierćfinale znalazło się 21 prac, w półfinale - 12. Decyzją jury pod przewodnictwem Andrzeja Paczkowskiego w pierwszej edycji konkursu nagrodzono monografię o ukraińskim hetmanie Janie Wyhowskim pióra absolwenta Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego Łukasza Ossolińskiego. Autor otrzymał 30 tys. zł, a opublikowana książka właśnie trafiła do księgarń.
* Rzecz o hetmanie Wyhowskim przedstawia wydarzenia będące kontynuacją Ogniem i mieczem Sienkiewicza .* Autor opisuje życie hetmana Jana Wyhowskiego, inspiratora i organizatora ugody hadziackiej (1658 r.) oraz pokazuje nieudaną próbę unii polsko-ukraińskiej i stworzenia Rzeczpospolitej Trojga Narodów.
Bohater pracy - Jan Wyhowski - to polski szlachcic, który podczas powstania Chmielnickiego został w 1648 r. pod Żółtymi Wodami wzięty do niewoli tatarskiej. Wykupiony przez Bohdana Chmielnickiego, został pisarzem generalnym wojska zaporoskiego a następnie kierownikiem kancelarii hetmańskiej. Od 1657 r. w imieniu małoletniego syna Chmielnickiego Jerzego sprawował rządy na Ukrainie.
Wyhowski był zwolennikiem porozumienia Ukrainy z Rzeczpospolitą Obojga Narodów. 1 czerwca 1658 r. dowodzone przez niego wojska pokonały pod Połtawą oddziały prorosyjskiej opozycji ukraińskiej dowodzone przez Martyna Puszkara i Jakiwa Barabasza. W tym samym roku Wyhowski zawarł w imieniu Kozaczyzny Unię Hadziacką z Rzeczpospolitą, a w 1659 r. rozgromił armię rosyjską w bitwie pod Konotopem.
Przeciwko postanowieniom Unii Hadziackiej wybuchło jednak wkrótce z inspiracji Rosji powstanie kozackie tak zwanej czerni (czyli ukraińskich chłopów), które doprowadziło w 1659 r. do odebrania hetmaństwa Wyhowskiemu. Buławę po nim przyjął Jerzy Chmielnicki. Wyhowski zbiegł do Polski i w 1660 r. został wojewodą kijowskim, walczył pod Lubarem i pod Cudnowem. 26 lutego 1664 r. zginął w Korsuniu w niejasnych okolicznościach. Prawdopodobnie został zamordowany na rozkaz swojego byłego przyjaciela Pawła Tetery, hetmana kozackiego, który był zwolennikiem zbliżenia Ukrainy z Rosją.
Książkę Rzecz o hetmanie Wyhowskim opublikowało wydawnictwo Prószyński i S-ka.