Socjolog, filozof i eseista Zygmunt Bauman otrzymał w piątek w Krakowie honorową nagrodę „Kowadła”, przyznaną przez krakowskie Stowarzyszenie Kuźnica w uznaniu jego odwagi intelektualnej i wrażliwości na społeczną nierówność.
Kuźnica doceniła Zygmunta Baumana także za twórczy wkład w rozwój polskiej i międzynarodowej myśli kontynuującej najświatlejsze tradycje Oświecenia oraz za misję mistrza spolegliwego kształtującego sposób percepcji świata przez współczesnych humanistów.
Andrzej Kurz z Kuźnicy mówił, że Stowarzyszenie wręcza swoje nagrody tym, których uważnie słucha i czyta, a w końcu uznaje za swoich przewodników w myśli, w działaniu twórczym, w sile moralnej i konsekwencji. Dodał, że ludzie Kuźnicy wywodzą się z trzech pokoleń: tego, które przeżyło świadomie wojnę i powojenne budowanie na ruinach, pokolenia Października '56 i tego, które dążyło do kompromisu Okrągłego Stołu.
- Dla każdego z tych pokoleń Zygmunt Bauman jest nie tylko współtowarzyszem drogi, ale myślicielem samodzielnym i odważnym, pełnym odpowiedzialności, takim, na którym można polegać - mówił Kurz.
Kurz przypomniał, że Zygmunt Bauman wyszedł ze szkoły socjologicznej Juliana Hochfelda i Stanisława Ossowskiego. Jak podkreślił, jest wielką postacią światowej socjologii, tej, która nie zamyka się w ciasnych granicach, lecz przenika się z filozofią, historią idei, literaturą i sztuki.
- Od pierwszych swoich książek był rozpoznawalną indywidualnością. Był samoswój. Ogrom tego co przeżył, tego co przeczytał i co przemyślał imponuje. Zygmunt Bauman czyta wszystko, co powinien i co zechce. Porusza się swobodnie wśród największych języków, a dzięki temu wśród największych literatur i kultur - powiedział Kurz.
Kurz mówił, że * Zygmunt Bauman zawsze dążył do władztwa nad językiem*, który był dla niego instrumentem poznania i porozumienia oraz ekspresji nauczyciela, których chce przekazać jak najwięcej i potrafi to zrobić. Przypomniał, że Zygmunt Bauman ma wiele talentów m.in. uprawia sztukę fotografii czarno-białej.
- Zygmunta Baumana od dawna zaprząta teraźniejszość i przyszłość. To, co nazywa, a my w ślad za nim, erą płynnej nowoczesności. Ma o niej tyle do powiedzenia i co najważniejsze jest słuchany przez tych, dla których perspektywa 20 lat wydaje się nieznośnie odległa - zauważył w laudacji Kurz.
- Zygmunt Bauman stawia pytania a zarazem przestrzega przed produkowanymi masowo i powszechnie uwodzicielskimi pokusami i manipulacjami, a przede wszystkim przed starymi i nowymi postaciami społecznej nierówności i niesprawiedliwości, przed światową groźbą destrukcji i autodestrukcji - podkreślił.
Laureat podziękował za nagrodę i wygłosił wykład o przemianach zjawiska nierówności społecznej.
- Do niedawna wszyscy sądzili, że odległości dochodowe między nami - mieszkańcami bardziej ekonomicznie rozwiniętych krajów a krajami, które nie wstąpiły jeszcze na drogę modernizacji zwiększają się. A w krajach rozwiniętych nierówności mają tendencje do kurczenia się - mówił Zygmunt Bauman .
Tymczasem, jak stwierdził socjolog, w wyniku postępu globalizacji doszło do tego, że poziom życiowy w krajach dotąd ubogich podnosi się, za to w krajach o wielkim wzroście gospodarczym liczba ubogich jest wciąż wielka.
- W krajach takich, jak nasze nierówności rosną. Zbliżają się niebezpiecznie blisko do sytuacji z XIX wieku, przeraźliwych dysproporcji między warstwami niższymi i wyższymi - powiedział Zygmunt Bauman .
Stowarzyszenie Kuźnica, założone przez Tadeusza Hołuja w 1975 r., gromadzi około 450
przedstawicieli świata kultury, nauki i sztuki wyznających wartości lewicowe. „Kowadła” są
przyznawane od 1976 r. za dzieła, czyny i postawy szczególnie poruszające środowisko Kuźnicy i zarazem ważne dla polskiego życia społecznego i kulturalnego. Laureatami tej nagrody byli m.in.: Tadeusz Łomnicki, Andrzej Wajda, Ryszard Kapuściński , Henryk Jabłoński, prof. Ewa Łętowska, Kazimierz Dejmek, Olga Lipińska, Mieczysław F. Rakowski, Andrzej Urbańczyk (pośmiertnie), Aleksander Małachowski, Jolanta Kwaśniewska, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Festiwal Kultury Żydowskiej i jego inicjatorzy, Jacek Kuroń, ks. Stanisław Musiał (pośmiertnie), prof. Henryk Markiewicz i Jerzy Trela.
Zygmunt Bauman - wybitny socjolog, filozof, eseista, autor prac o kulturze współczesnej, jeden z czołowych twórców koncepcji postmodernizmu. Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. nagrody im. Theodora W. Adorno. Urodził się w 1925 r. (w niepraktykującej rodzinie polsko-żydowskiej), studiował w Związku Radzieckim, a potem na Uniwersytecie Warszawskim, z którego został usunięty w 1968 r. z powodu antysemickiej nagonki związanej z tzw. wydarzeniami marcowymi.
Po wyjeździe z Polski wykładał w Izraelu. W 1971 r. osiadł w Anglii, gdzie związał się z
uniwersytetem w Leeds, na którym pracował aż do przejścia na emeryturę. Po powrocie do Polski w 1992 r. Bauman aktywnie uczestniczy w życiu publicznym. Wydaje książki, pisze eseje. W 2004 r. został rektorem Uniwersytetu Powszechnego im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach k. Białowieży na Podlasiu.
W 2007 r. w wywiadzie dla brytyjskiego „Guardiana” przyznał, że w latach 1945-48 współpracował z komunistycznym kontrwywiadem (był pracownikiem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zajmującego się likwidacją tzw. zbrojnego podziemia niepodległościowego). O swojej pracy dla Korpusu, zakończonej w 1953 r., powiedział, że polegała na pisaniu propagandowych broszur dla żołnierzy i była bardzo nudna.
W Polsce książki Baumana publikuje Wydawnictwo Literackie, gdzie dotychczas ukazały się m.in. Europa - niedokończona przygoda , Płynna nowoczesność , Płynne życie , Razem. Osobno , Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie , Życie na przemiał , Płynny lęk .