Legalna eutanazja w szwajcarskiej klinice. Podróż Terry'ego Pratchetta

Odejściu Brytyjczyka towarzyszył obok ekipy BBC Terry Pratchett , jeden z najpopularniejszych na świecie pisarzy fantasy.

• Dlaczego się tam znalazł?
• Co sądzi o śmierci w dowolnie wybranym przez siebie momencie?
• Czy sam również zamierza umrzeć w ten sposób?
• Czy udział w filmie tak popularnego twórcy zmieni cokolwiek w kwestii legalizacji eutanazji?

Na kolejnych stronach galerii piszemy obszerniej o głośnym filmie i dyskusji na temat eutanazji, a także przypominamy sylwetkę kultowego pisarza oraz wybrane tomy z cyklu Świat Dysku .

Pisarz nie ukrywa, że sam również pragnie umrzeć na własnych warunkach w wybranym przez siebie momencie. „Mam zamiar umrzeć w fotelu we własnym ogrodzie, ze szklaneczką brandy, słuchając muzyki Thomasa Tallisa z iPoda” – przyznał dwa lata temu.

„Moje życie, moja śmierć, mój wybór” – to z kolei jego deklaracja sprzed roku wypowiedziana w trakcie wykładu w londyńskim Royal College of Physicians.

„To godne pożałowania, że na ekranie zostanie pokazana śmierć człowieka. Istnieją poważne obawy, że ten film nie zawiera wyważonego przekazu” - stwierdził Peter Saunders, dyrektor organizacji Care Not Killing sprzeciwiającej się eutanazji i określił BBC mianem „czirliderki legalizacji wspomaganego samobójstwa”.

Dokument Charliego Russella poświęcony jest nie tylko wyprawie do Szwajcarii, ale także zmaganiom Prachetta z chorobą i jego przemyśleniom na temat śmierci. Po emisji filmu odbyła się rozmowa Jeremy’ego Paxmana z pisarzem na temat filmu i dyskusji wokół „asystowanej śmierci”.

– Prawdę mówiąc jest jeszcze czas na kilka książek, ale w mojej sytuacji będę rozważał propozycje ekspertów w dziedzinie biochemii mózgu – mówił pisarz, gdy upubliczniał informację o swojej chorobie.

Zapytany o świętość życia, Pratchett odpowiedział: „A co z godnością życia?”. Jego zdaniem życie pozbawione godności dla wielu osób jest wystraczającym powodem do samobójstwa.

Przeciwnicy eutanazji, m.in. wspomniany Saunders oraz lord Carlile, uważają dokument BBC za tendencyjny i zarzucają stacji, że także wcześniej emitowała różnego rodzaju programy „sympatyzujące z eutanazją”.

* Charlotte Moore z BBC przyznaje z kolei, że film Pratchetta jest niezwykle poruszający i stanowi wielkie wyzwanie dla opinii publicznej, ale jest bardzo uczciwy.* "Rzecznik BBC tłumaczy, że skoro śmierć jest tak istotną częścią człowieczeństwa, to nie można jej wyłączyć z toczącej się debaty o wspomaganym samobójstwie” – czytamy na łamach „Gazety Wyborczej”.

„Zaraz potem dziennikarz i prezenter BBC Ray Gosling przyznał przed kamerą, że zabił z litości cierpiącego na AIDS kochanka. Po kilku miesiącach okazało się, że fantazjował i że film był humbugiem, za który korporacja musiała przepraszać” – przypomina na łamach „Gazety Wyborczej” Jacek Pawlicki.

"Wydaje mi się sensowne, byśmy zwracali się ku profesji lekarskiej, która przez stulecia pomagała nam żyć dłużej i zdrowiej, aby pomagała nam umrzeć spokojnie pośród naszych bliskich, w naszym własnym domu, bez długiego pobytu w poczekalni Boga" - postuluje pisarz.

* Pratchett proponuje, by w skład trybunałów wchodził specjalista od prawa rodzinnego oraz lekarz znający się na przewlekłych śmiertelnych chorobach. Niezbędne jest upewnienie się - zaznacza – że osoba, która chce popełnić samobójstwo, jest zdrowa na umyśle i nie znajduje się pod presją innych.*

Jeszcze jako nastolatek porzucił szkołę i zaczął pracować jako dziennikarz w "Bucks Free Press". Pierwszą powieść opublikował w 1971 roku. Dywan , dowcipna i przewrotna książka dla młodszego czytelnika, zebrała pochlebne recenzje.

Kolejny tom cyklu Świat Dysku , The Light Fantastic ( Blask fantastyczny ), okazał się równie, a może nawet bardziej popularny. Trzecia część, Equal Rites ( Równoumagicznienie ), była już tak wyczekiwana przez czytelników, że zanim książka została opublikowana, czytano ją w BBC.

W 2003 roku jako drugi pisarz w historii (pierwszym był Charles Dickens ) został autorem z pięcioma książkami na liście 100 najlepszych książek BBC (cztery z nich to powieści z cyklu Discworld). Był także autorem z największą liczbą tytułów w pierwszej dwusetce listy, jako że znalazło się tam aż 15 jego książek.

Jest doktorem honoris causa kilku uniwersytetów i jednym z najbardziej wpływowych twórców fantasy na świecie. Na podstawie jego powieści powstają gry komputerowe, fabularne, komiksy i filmy.

Klasę powieści potwierdzają pierwsze recenzje. Krzysztof Cieślik pisał o powieści Pratchetta na łamach "Polityki": "Można tę książkę odczytywać przez psychoanalizę Junga albo zestawiać z Czarnoksiężnikiem z Archipelagu Ursuli Le Guin , dostrzec w niej dekonstrukcję klasycznego modelu bajki albo powieść wymierzoną w patriarchat i fundamentalistyczne zapędy religii, w Kredzie można zaś widzieć Shire Tolkiena. Jednak najlepiej dać się po prostu wciągnąć i dobrze bawić".

Z kolei Gooseberry na Discworld.pl oceniał: "Pod względem pisarskim W północ się odzieję jest najlepszą powieścią Świata Dysku od czasów Łups! . Znajdziemy w niej fragmenty niemal równie przejmujące, jak scena czytania Gdzie jest moja krówka? w jaskini we wspomnianym Łups! , czy pożyczanie umysłu orła z Równoumagicznienia".

[GW]