Książki

Małgorzata Szejnert zabiera nas tym razem w daleką podróż na Ellis Island, małą wyspę u wybrzeży Nowego Jorku, która przez lata była nazywana „bramą do Ameryki”. Od końca XIX wieku do lat 50. wieku XX mieściło się na niej centrum przyjmowania imigrantów przybywających do Stanów Zjednoczonych. W tym czasie przez wyspę przewinęło się blisko 12 milionów osób. Większość przebywała na niej zaledwie kilka godzin. Ci, którzy mieli mniej szczęścia, spędzali tam nawet do kilkunastu miesięcy, przechodząc długotrwałą kwarantannę i najróżniejsze badania. Inni zaś byli po prostu odsyłani z powrotem, ponieważ zgodnie z ustawami imigracyjnymi zakaz wstępu obejmował: „idiotów, chorych umysłowo, nędzarzy, poligamistów, osoby, które mogą się stać ciężarem publicznym, cierpią na odrażające lub niebezpieczne choroby zakaźne, były skazane za zbrodnie lub inne haniebne przestępstwa, dopuściły się wykroczeń przeciw moralności” oraz tych, którzy nie mieli pieniędzy na podróż w głąb kraju.

Autorka nie tylko śledzi dramatyczne losy emigrantów polskich, żydowskich, niemieckich czy włoskich, ale dzięki ogromnej reporterskiej pasji i dociekliwości ożywia postaci pracowników stacji na Ellis Island - lekarzy, pielęgniarek, komisarzy, tłumaczy oraz opiekunek społecznych, a nawet przyzwoitek. To fascynujący reportaż, bogato ilustrowany unikatowymi zdjęciami archiwalnymi.

Ta książka jest wyjątkowym zapisem ludzkiego życia, miłości, tragedii, niewyobrażalnych przeżyć, doznań, doświadczeń i szczęścia, zwykłego ludzkiego szczęścia jej bohaterów. Nie jest fantazją, imaginacyjną twórczej wyobraźni, każde zdanie jest oparte na faktach, które autor gromadził przez ponad 20 lat. Zanim poznał się bliżej z głównym bohaterem książki, jednym z największych twórców teatru na świecie, Józefem Szajną, długie godziny spędził na rozmowach z jego przyjaciółmi z lat szkolnych , z pobytu w obozie Auschwitz-Birkenau, z teatrów w Krakowie i Nowej Hucie, teatru „Studio” w Warszawie. Dzięki temu powstała książka, jakiej jeszcze nie było- tworząca nowy gatunek literacki z pogranicza beletrystyki, reportażu, eseju, pamiętnika intymnego, dramatu, wywiadu, filozoficznej rozprawy o możliwościach ludzkiej psychiki.

Mike Dormer wyjeżdża z Londynu do małego nadmorskiego miasteczka w Australii, by nadzorować budowę ekskluzywnego hotelu. Spodziewa się, że będzie to rutynowe przedsięwzięcie, kolejny szczebel korporacyjnej kariery. Staje się jednak inaczej. Srebrna Zatoka nie jest zwyczajnym kurortem. W ekscentrycznym, choć podupadłym hotelu mieszkają trzy niezwykłe kobiety: tajemnicza sterniczka Liza McCullen, jej dziesięcioletnia córka oraz ciotka Kathleen – legendarna poławiaczka rekinów. Podobnie, jak reszta mieszkańców zrobią wszystko, by plany Mike’a nie doszły do skutku.

Zderzenie światów Mike’a i Lizy sprawia, że sytuacja w kurorcie wymyka się spod kontroli. Sprawy przybierają dramatyczny obrót. Delfiny, orki, a także kobiety McCullen stają przed niebezpieczeństwem, którego nikt nie był w stanie przewidzieć. Mike zaś musi znaleźć odpowiedź na pytanie, trapiące wszystkich mieszkańców zatoki.

Gdzie leży granica między miłością a zawłaszczeniem? Nowa powieść Jojo Moyes pochłonie cię, poruszy serce i zabierze w emocjonującą podróż do świata, którego nie zechcesz opuścić.

Ateizm staje się coraz bardziej wojujący. Książki Richarda Dawkinsa, Sama Harrisa, Daniela Dennetta i Christophera Hitchensa dominują na listach bestsellerów, pokazując wierzenia religijne jako głupie i niebezpieczne. Świecki Żyd – Berliński dostarcza argumentów, pozwalających obronić myśl religijną jako taką. Uznany autor, piszący dotychczas o matematyce i naukach ścisłych zadaje społeczności naukowej niewygodne pytania:

- Czy ktokolwiek, kiedykolwiek dowiódł, że Bóg nie istnieje?
- Czy teoria kwantowa wyjaśnia rozszerzanie się wszechświata i dlaczego nie?
- Dlaczego ziemia jest tak skonstruowana, że zdaje się zapraszać życie biologiczne?
- Czy biologowie i fizycy są w stanie uwierzyć we wszystko, co nie jest nazwane religią?
- Czy racjonalizm wyjaśnia nam, co jest dobre, właściwe i moralne?
- Czy idea świeckości w strasznym XX wieku była czynnikiem dobra?

David Berliński nie neguje osiągnięć zachodniej nauki, ale pokazuje, że nie dostarcza ona odpowiedzi na pytania, które zadaje religia.

Obowiązkowa lektura dla miłośników epoki napoleońskiej. Pierwsza w Polsce monografia, która szczegółowo omawia kampanię egipską Napoleona, rozpoczętą w 1798 roku z 40 tysiącami żołnierzy i 335 okrętami, największą flotą tamtych czasów.

Najazd wojsk francuskich na Egipt był pierwszą w dziejach najnowszych inwazją zachodniego mocarstwa na kraj na Bliskim Wschodzie. Ale 28-letniemu wówczas Napoleonowi chodziło o coś więcej niż o podbój kolonialny. Zabrał na wyprawę 167 starannie dobranych uczonych i artystów, żeby obdarzyć „zacofanych” mieszkańców Egiptu dobrodziejstwami Zachodu, takimi jak demokracja. Miał też o wiele bardziej ambitne plany. Najwyraźniej pragnął pójść w ślady swojego bożyszcza, Aleksandra Wielkiego, i ruszyć na podbój Indii...

Autor skrupulatnie odtwarza kampanię, nie zaniedbując żadnego z aspektów – od znakomicie omówionej strony militarnej do sugestywnie ukazanej kwestii zderzenia mentalności zachodniej ze wschodnią.

Decyzja o wyjeździe do Ameryki wymagała od Heleny Modrzejewskiej niemałej odwagi. Miała 36 lat, bardzo słabo znała angielski. W artystycznym dorobku ukochanej przez publiczność aktorki było już ponad sto ról. Nie znaczyło to jednak, że wrota wielkiego świata stały przed nią otworem.

Józef Szczublewski z niezwykłą wnikliwością opisuje drogę niezamożnej dziewczyny z prowincjonalnego teatru wędrownego, przez teatry Warszawy i Krakowa, do sukcesu na skalę światową. Helena Modrzejewska przez blisko trzydzieści lat grała na scenach całej Europy. Otoczona rzeszą wielbicieli, rozkochiwała w sobie mężczyzn, inspirowała kobiety. W amerykańskim Anaheim próbowała założyć artystyczny falanster; po odważnym antycarskim przemówieniu na kongresie kobiet w Chicago okrzyknięto ją „ambasadorką trzech zaborów”; w Londynie miała swój „salon Modjeskiej”, gdzie spotykała się międzynarodowa bohema. W książce mającej formę uporządkowanych chronologicznie fragmentów pamiętników, listów, recenzji oraz licznych anegdot i plotek (jak choćby tej, wedle której ojcem artystki miałby być sam książę Władysław Sanguszko), szkicuje autor portret kobiety pięknej, błyskotliwej, obdarzonej niebywałym talentem, a przy tym nad wyraz pracowitej; z jednej strony matki i żony, z drugiej zaś wielkiej aktorki, która nigdy nie
ustawała w pracy nad swoim warsztatem, by osiągnąć mistrzostwo.

Przeznaczenie odnajdywało go zawsze i wszędzie. Tym razem przybywa na skrzydłach wojny totalnej. Wyziera z grymasu gęby wojownika... Dla Jiga niepokojąco wręcz znajomej. Skrępowany powrozami niczym balerony, ekspedycyjny korpus goblinów bystrych inaczej, rusza by chcąc, nie chcąc, wkroczyć na arenę światowego konfliktu. Misja to - delikatnie mówiąc - samobójcza. Pozostaje więc ucieczka, stara i szlachetna goblinia tradycja. Niemal tak stara, jak śmierć od elfich strzał.

Dawni znajomi spotykają się po latach w górskim pensjonacie na ślubie przyjaciół z liceum, którzy rozstali się po ukończeniu szkoły i odnaleźli na nowo dopiero po długiej rozłące. Bohaterowie tej radosnej uroczystości oraz ich weselni goście, wszyscy obecnie po czterdziestce, przywożą jednak ze sobą więcej bagażu, niż potrzeba na weekendowy pobyt – brzemię wspomnień...

Spotkanie po latach odsłania zabarwioną cierpieniem i wypełnioną wyrzutami sumienia przeszłość oraz wciąż żywy strach przed powtórnym zaangażowaniem i nieustające wątpliwościami, czy wybory, które nadały ich życiu taki, a nie inny kierunek, były słuszne. Dawni przyjaciele spoglądają na swoje losy z mieszanką zazdrości, niepokoju i troski. W ich myślach pojawia się wiele „a gdyby” oraz „tak mogło być”. Padają bolesne słowa prawdy, wychodzą na jaw pretensje, trzymane w tajemnicy sekrety i trudne kompromisy, które byli zmuszeni zawierać. Czy każdy z nich znajdzie odpowiedź na dręczące ich wątpliwości? Czy zapomni o przeszłości po ponad 25 latach?

Reportaż literacki ma w polskiej literaturze znakomitą tradycję. Tym ciekawsze i cenniejsze są więc dla polskiego (zaprzyjaźnionego z literaturą tego typu) czytelnika książki reporterskie powstałe za granicą. Zwłaszcza, gdy dotyczą kwestii tzw. palących wyzwań współczesności, które nie ograniczają się do jednego kraju, czy regionu, lecz zmuszają do szerszej, globalnej refleksji. I gdy dodatkowo ich walory literackie nie ustępują walorom poznawczym.

Książka Klausa Brinkbäumera Afrykańska odyseja jest z tego punktu widzenia wyjątkowa. Autor – wielokrotnie nagradzany dziennikarz „Spiegla” - opisał w niej podróż do Afryki, którą (z Hebanem Ryszarda Kapuścińskiego pod pachą) odbył wraz z byłym uchodźcą z Ghany – Johnem Ampanem. Razem z fotografem Markusem Matzlem towarzyszył Johnowi w drodze powrotnej (po 14 latach spędzonych w Europie) do domu, poznając podczas podróży świat uchodźców i uciekinierów z Afryki. Poznał ludzi, którym droga do europejskiego raju zajmuje nieraz kilka lat, ludzi, którzy na tratwach i łodziach w Cieśninie Gibraltarskiej widzieli śmierć swoich przyjaciół i towarzyszy podróży, nastolatki sprzedawane do europejskich domów publicznych. Spotkał ludzi, którzy wiodą – nie do końca z własnego wyboru – podwójne życie: w Europie i w Afryce. Autor zmusza siebie i europejskiego czytelnika do refleksji nad tym, czym jest europejskie państwo prawa i społeczeństwo obywatelskie, które opłaca budowę „współczesnych murów obronnych” w Ceucie i
obmyśla coraz bardziej wyszukane formy obrony europejskiego bogactwa. Książka – wolna od natrętnego dydaktyzmu, opisująca w prostych i wyrazistych słowach rzeczy trudne do wyobrażenia – daje złożony i wielobarwny obraz Afryki, jest też jednak pośrednio książką o Europie (i tym samym – o Polsce).

„Dla mnie upadek komunizmu w Europie Wschodniej zaczął się 18 sierpnia 1980 roku. Tak, dokładnie tamtego dnia”. Martin Pollack, wtedy jeszcze nieznany reporter, który chciał pisać o strajku Solidarności w gdańskiej stoczni, nie został wpuszczony do Polski. Ale tak zazwyczaj butni i aroganccy funkcjonariusze na lotnisku w Warszawie sprawiali tym razem całkiem inne wrażenie, wydawali się niepewni, ba, przestraszeni. Coś się zachwiało. Dla Martina Pollacka, wielokrotnie nagradzanego autora, tłumacza i reportera, pojedyncze przeżycia i osobiste kontakty zawsze były tym, co pozwala lepiej rozumieć wielkie wydarzenia. Pollack potrafi budować w swoich reportażach wielowątkową panoramę transformacji, a zarazem pisze manifest przeciwko hasłu mówiącemu o końcu historii.

"Niniejsze teksty upamiętniają poszczególnych ludzi, takich jak Julian Leszczyński, Stanisław Grzanka i Stanisław Mędrek, bezimienni Żydzi w nieznanym polskim miasteczku, pewien tłumacz z Białorusi, bośniaccy uciekinierzy, Żyd, który przeżył na Ukrainie, przyjaciel z okresu studiów w Warszawie, ale także obersturmbannführer SS Rolf Heinz Höppner czy mój ukochany dziadek z Amstetten. Rzecz w tym, aby ich losy i czyny nie popadły w zapomnienie."

Bohaterka wyjeżdża do Nowego Jorku, mając nadzieję, że spełni się jej American dream. Naiwna-nienaiwna Natka filtruje napotkaną rzeczywistość ulicy i ludzi, u których pracuje, poprzez klimaty i refleksje swoich ulubionych bohaterów literackich i ich autorów. Porusza się jak fotograf, utrwalając barwne obrazy, tworząc migawki z podróży, by później je przetworzyć w subiektywny film, który znajduje swe dopełnienie w ostatnim opowiadaniu.

Powiadają, że na bezbrzeżnych piaskach pustyni rycerze trzeciej krucjaty i władcy Arabii toczyli walkę ze złem. Powiadają, że nie przyniosła im ona nieśmiertelnej sławy. Oto historia miłości, przyjaźni, zdrady, zemsty i przeznaczenia. Oto opowieść, która wycisnęła łzy z oczu nieprzejednanej Nemezis...

Marika Zahaňská to młoda, wysportowana i niezwykle seksowna kobieta. Pracuje jako asystentka w wyższej szkole i – nie licząc problemów uczuciowych czy pojawiającego się czasami debetu na koncie – prowadzi stosunkowo spokojne życie.

Do czasu.
W ciemnej uliczce gdzieś za Książęcą w Pradze natknie się na uzbrojonego bandytę i młodego człowieka, który pomoże jej wydostać się z tarapatów. W ciągu zaledwie kilku godzin wplącze się w niebezpieczną grę, którą prowadzą między sobą wywiad amerykański, poszukujący walizek nuklearnych i czesko-rosyjska mafia atakowana przez tajemniczych najemników. Wyjaśnienie zagadki, śmierć albo życie, znajduje się właśnie w Pradze.

Witold Pyrkosz w rozmowach z Izą Komendołowicz i Anną Grużewską niezwykle barwnie, z poczuciem humoru i przymrużeniem oka, a czasem bardzo poważnie opowiada historię swego życia – prywatnego i zawodowego. Książka zaczyna się od oszustwa babki Bronisławy, która nie mogąc pogodzić się z faktem, że jej wnuk przyszedł na świat 24 grudnia 1926 roku w Krasnymstawie, a nie we Lwowie, dokonała zmiany w akcie urodzenia. W rezultacie aktor we wszystkich dokumentach ma wpisany Lwów i datę 1 stycznia 1927 r. To właśnie we Lwowie przyszły aktor spędził dzieciństwo, ale jeszcze w czasie trwania wojny wraz z rodzicami przeniósł się do Krakowa.

Opowieści Witolda Pyrkosza to prawdziwa kopalnia wiedzy na temat polskiego teatru i filmu. Aktor wspomina swoje studia, podczas których zetknął się m.in. ze Zbigniewem Cybulskim i Bogumiłem Kobielą, opowiada o pracy w święcącym triumfy w owym czasie Teatrze Ludowym w Nowej Hucie i rzecz jasna zdradza bardzo wiele na temat słynnych seriali, które Witolda Pyrkosza uczyniły niekwestionowaną gwiazdą. Książka ma jeszcze jedną zaletę – zdobią ją liczne fotografie z planów filmowych i życia domowego popularnego aktora.

Opowieści o Chrystusie krążą wśród ludzi. Wszyscy oczekują wyraźnego znaku z Jego strony. On jednak, przeżywając jakże ludzkie rozterki, czeka na właściwy moment. Ten wreszcie nadchodzi – chrzest z rąk Jana Chrzciciela i kuszenie przez szatana na pustyni konfrontują Jezusa z Jego przeznaczeniem. Ukoronowaniem znaków, a zarazem początkiem działalności Chrystusa staje się zamiana wody w wino podczas uczty weselnej w Kanie.

Opowieści o Chrystusie krążą wśród ludzi. Wszyscy oczekują wyraźnego znaku z Jego strony. On jednak, przeżywając jakże ludzkie rozterki, czeka na właściwy moment. Ten wreszcie nadchodzi – chrzest z rąk Jana Chrzciciela i kuszenie przez szatana na pustyni konfrontują Jezusa z Jego przeznaczeniem. Ukoronowaniem znaków, a zarazem początkiem działalności Chrystusa staje się zamiana wody w wino podczas uczty weselnej w Kanie.

Nie możesz zatrzymać przyszłości, nie możesz przewinąć przeszłości. Musisz nadusić klawisz „Play”; to jedyny sposób, żeby poznać sekret. Clay Jenkins otrzymuje przesyłkę, w której znajduje trzynaście kaset, a kiedy je uruchamia, ze zdumieniem słyszy głos swojej szkolnej koleżanki Hannah Baker, która kilka tygodni wcześniej popełniła samobójstwo.

Głos Hannah wyjaśnia, że istnieje trzynaście powodów, dla których postanowiła odebrać sobie życie. Jednym z tych powodów jest sam Clay.