Książki 2005 roku - literatura niebeletrystyczna

Długo oczekiwana książka Ojca Świętego Jana Pawła II.

Impulsem do jej powstania były rozmowy, jakie w 1993 roku przeprowadzili z Papieżem Krzysztof Michalski i ks. Józef Tischner, założyciele Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu.

Tematem książki jest właśnie człowiek: zanurzony w historii, stający wobec zła XX wieku, wreszcie – szukający swej tożsamości w spotkaniu z Bogiem. Papież zastanawia się nad takimi pojęciami jak „naród”, „ojczyzna”, „Europa”, zwracając uwagę m.in. na te elementy polskiego dziedzictwa, które mają wymiar uniwersalny (tradycja jagiellońska, opór przeciwko nawracaniu siłą, orędzie św. Faustyny o miłosierdziu Bożym itp.). Jednocześnie ukazuje perspektywę, z której na historię poszczególnych narodów i cywilizacji można patrzeć jako na historię zbawienia.

Książkę zamyka niezwykle interesująca rozmowa poświęcona zamachowi na Ojca Świętego w maju 1981 roku, w której Papież daje głęboką interpretację tego wydarzenia, ujawniając m.in., o co pytał go w więzieniu Ali Agca. Rozdział ten jest dopełnieniem – tak ważnej w całej książce – refleksji nad „tajemnicą nieprawości”.

Wspomnienia Władysława Bartoszewskiego zebrane przez niemieckiego wydawcę K. Lehmana.

Pierwsze polskie oficjalne wydanie książki miało miejsce w 1990 roku w Wydawnictwie W drodze. Obecna edycja została dodatkowo wzbogacona o publikacje, wykłady i przemówienia autora z lat jego działalności w okresie PRL, a także z czasu jego służby dyplomatycznej w III RP. Wstęp do książki napisał o. Maciej Zięba OP, szkic biograficzny przygotował prof. Andrzej Friszke.

Gułagi to obozy pracy przymusowej. Przez sześćdziesiąt lat komuniści zamykali zarówno wrogów systemu, jak i zwykłych przestępców. W gułagach porozrzucanych po całym ZSRR przewinęło się trzydzieści milionów więźniów. Autorka dotarła do więźniów, którzy to piekło przeżyli. Opowiadają całą makabryczną prawdę.
„Książka ta napisana została, bo prawie na pewno to wydarzy się znów” - ostrzega Applebaum.

To czwarta na świecie i pierwsza od 21 lat książka poświęcona śmierci generała Sikorskiego.

Kisielewski, opierając się na nie publikowanych dotychczas materiałach i ponownie interpretując znane źródła, dochodzi do nieoczekiwanej konkluzji, która wyklucza, by przyczyną katastrofy gibraltarskiej był wypadek. Wnioski są jednoznaczne Władysław Sikorski zginął w zamachu!

Wyspa Bali, 12 października 2002, dochodzi jedenasta wieczorem. Huk eksplozji. Raj turystów - dla muzułmańskich fundamentalistów miejsce grzechu - zostaje ukarany. Zalany krwią. Wśród zaginionych jest reporterka z Polski. Jej tropem niespokojnego wędrowca rusza autor „Córeńki”. Wojciech Tochman, znakomity reporter, tym razem przekracza ramy dokumentu. Fakty łączą się tu nierozerwalnie ze światem wyobraźni i kreacji.

Wielka podróż na drugi kontynent jest jednocześnie fascynującą wędrówką psychoterapeutyczną. Czy bohaterka, samotna kobieta po czterdziestce, szuka zakotwiczenia? Czy spotkani na tej drodze mężczyźni dadzą jej to, czego pragnie? Czy świat szybkiej komunikacji staje się już światem głuchych? Czy jeszcze możemy się porozumieć z drugim człowiekiem? Tochman pisząc o czasie terroryzmu, odsłania najintymniejsze lęki współczesnego człowieka. Córeńka to opowieść mityczna, zmysłowa i ostra. Książka, która przeraża. Krzyk na chwilę przed katastrofą.

Książka mówi o ewolucji terroryzmu, który osiągnął możliwości stosowania technik ludobójczych i bywa czasami skuteczną manipulacją cudzym lękiem dla celów politycznych. Książka ma charakter osobistych uwag reportera, który spędził w Trzecim Świecie więcej niż połowę swego zawodowego życia i który terroryzmom środkowo-amerykańskim poświęcił wydaną na początku lat 80. książkę „Istmo. Biuletyn wiadomości dobrego i złego”.

Terroryzm przestał być zajęciem grupy ludzi. Stał się doktryną grupy państw. O ile grupa ludzi terroryzuje innych ludzi, o tyle grupa państw terroryzuje inne państwa. Terrorystów i państwa terrorystyczne łączy, poza doktryną i celem, także mechanika terroru, który stosują wobec członków własnych ugrupowań lub – w przypadku państw – wobec własnych społeczeństw. Po doświadczeniach 11 września 2001 r. (Nowy Jork), a zwłaszcza 11 marca 2004 r. (Madryt) trzeba na nowo pisać definicje terroryzmu.

Książka ta – choć ilustrowana stoma arcydziełami wszech czasów – nie jest kompendium wiedzy o sztuce. Obrazy, podobnie jak cytaty z dzieł literackich, od Pitagorasa po teksty współczesne, odzwierciedlają zróżnicowane pojęcia piękna, jakie pojawiały się na przestrzeni dziejów. Książka ilustruje, jak pojmowano piękno natury, kwiatów, zwierząt, ciała ludzkiego, gwiazd, proporcji matematycznych, światła, drogocennych kamieni, Boga, wreszcie - szatana.

Na podstawie tekstów filozofów, pisarzy, uczonych, mistyków i teologów oraz świadectw artystów można się także zorientować, jak odczuwał piękno zwykły, przeciętny człowiek. Okazuje się, że nie tylko w różnych epokach, ale nawet w obrębie tej samej kultury ścierały się ze sobą różnorodne pojęcia na temat piękna. Czytelnik sam może się przekonać, czy w tak odmiennych swych przejawach koncepcja piękna zachowała pewne cechy stałe. Bez wątpienia przeżyje przy tym pasjonującą przygodę estetyczną i intelektualną.

„Mówimy, ale nie jesteśmy słuchane” – pisze Krystyna Kofta w tej książce, w której porusza problem stary jak świat, ale wciąż aktualny: dlaczego kobiety i mężczyźni nie mogą się ze sobą dogadać? Dlaczego początkowe porozumienie między parą młodych ludzi znika tak szybko? Jak je utrzymać lub odbudować w dojrzałym związku? I czy jest to zadanie tylko dla kobiet? Wyśmiewane „kobiece gadanie”, tak ważne w wychowaniu dzieci, jest także potężnym narzędziem tworzenia relacji i podtrzymywania związków – dlaczego jednak często bywa narzędziem tak nieskutecznym?

W przystępny sposób, w lekkim felietonowym stylu Krystyna Kofta stara się określić, jakie są przyczyny problemów w damsko-męskiej komunikacji, jakie są najbardziej typowe ich przejawy i jakich zwykle szukamy sposobów rozwiązań lub ucieczki od sytuacji. Skąd bierze się cisza przy śniadaniu i zdawkowe rozmowy przy kolacji? Dlaczego on, tak dowcipny i swobodny w towarzystwie, w domu zasłania się gazetą i odpowiada monosylabami? Co stoi za nerwowym kobiecym słowotokiem i męskimi „kazaniami”? Dlaczego w związku pojawia się agresja, upokorzenie, „złe słowa” niszczące związek, wreszcie przemoc? Dlaczego tak wiele kobiet ma poczucie emocjonalnej asymetrii, tego, że dają tak wiele, w zamian dostając zaledwie „łaskę obecności”? Skąd bierze się samotność w związku? Czy powodem jest męski brak wrażliwości, czy może kobieca nadmierna potrzeba kontroli, a zarazem nieumiejętność komunikowania swoich oczekiwań?

Krystyna Kofta szuka przyczyn tych problemów w wychowaniu, psychologii, wciąż ciążących na nas rozmaitych stereotypach, których źródeł poszukuje w między innymi w Biblii. By pokazać charakterystyczne mechanizmy dojrzałego związku, odwołuje się do „Szczęśliwych dni” Samuela Becketta, sięga także do autentycznych historii znanych i nieznanych kobiet, a także do przykładów z własnego życia. Wzorem kobiety silnej i świadomej siebie staje się dla niej Molly Bloom z „Ulissesa” Jamesa Joyce’a, której słynny monolog pozostaje wciąż zdumiewająco aktualny i świeży. Autorka ukazuje dynamikę związku dwojga ludzi: od narzeczeńskiej sielanki, która często przechodzi (choć nie musi) w smutną i nudną rzeczywistość życia małżeńskiego, przez kolejne etapy dojrzałego związku, aż do momentu, gdy związek ten dociera do punktu przełomowego – ostatecznego kryzysu lub ślepej uliczki. Wtedy właśnie, jeśli nie decydujemy się na rozwód, szukamy sposobów ucieczki: w romans, chorobę, pracę zawodową, wychowanie dzieci. Wtedy także
nadchodzi moment odszukania tego, na czym można by od nowa odbudować porozumienie.

„Gdyby zamilkły kobiety” to książka dla kobiet dojrzałych i doświadczonych, które zapewne odnajdą w opisywanych przez Krystynę Koftę sytuacjach wiele z własnego życia, i dla tych, które dopiero wchodzą w związki – może uda im się uniknąć rozczarowań i pułapek?

Ostatnia nie przetłumaczona do tej pory na język polski książka tego znakomitego pisarza. Uchodzi za jeden z najlepszych i najbardziej wnikliwych zbeletryzowanych reportaży. Po raz pierwszy została wydana w Anglii w 1937 r. i niemal z dnia na dzień stała się bestsellerem. Oryginalnie składa się z dwóch części, ale polska wersja jest poprzedzona wyborem z „Dziennika Drogi na molo”, zawierającym spisane przez Orwella na gorąco jego relacje z podróży do regionu, w którym rozgrywają się opisywane wydarzenia.

Orwell pochodził z szacownej i zamożnej „middle class”. Po powrocie z Birmy, gdzie służył w Indyjskiej Policji Imperialnej, postanowił doświadczyć na własnej skórze, jak żyją wyzyskiwani, upośledzeni przez los i gospodarkę rynkową nędzarze, co nie było trudne, bo ówczesna gospodarka nie otrząsnęła się jeszcze w pełni z następstw Wielkiego Kryzysu. Efektem prowadzonego przez niego „eksperymentu” było znakomite skądinąd Na dnie w Paryżu i w Londynie, ale celniejszym uderzeniem w kapitalistyczny system wartości okazała się „Droga na molo w Wigan”.

Pierwsza, właściwa część „Drogi na molo w Wigan”, zawiera napisaną w pierwszej osobie reportażową relację o pracy, życiu, warunkach mieszkaniowych, zwyczajach i swoistej subkulturze robotników z Wigan, a także z okolic Barnsley i Sheffield. Były to wówczas najbardziej uprzemysłowione okręgi Wielkiej Brytanii, gdzie wydobywano węgiel i gdzie znajdowały się huty oraz wielkie zakłady produkcyjne. Opis pracy w kopalni węgla do dziś, blisko 70. lat od momentu pierwszego wydania książki, uchodzi za majstersztyk światowego reportażu. Znakomity jest również niezwykle wprost szczegółowy opis codziennej egzystencji ludzi wyzyskiwanych, biednych, bezrobotnych. Orwell wyraźnie poszukuje tu odpowiedzi na pytanie, dlaczego ci, którym kraj zawdzięcza bogactwo i funkcjonowanie – przede wszystkim górnicy – są tak nieludzko traktowani i żyją w tak nieopisanej nędzy.

Druga część „Drogi na molo w Wigan” w bardzo niekorzystnym świetle ukazuje realia ówczesnego socjalizmu, stanowiącego właściwie domeną „middle class” i lekceważącego tych, dla których wspomniany socjalizm mógłby być obrodziejstwem. Tą część książki powszechnie uznaje się za jeden z najznakomitszych w światowej literaturze politycznej traktatów o socjalizmie, jego twórcach, błędach i zaletach. Krytycy zauważają przy tym, że Orwell zawarł w niej charakterystykę grupy ludzi, która po wielu latach stworzyła fikcyjną, straszliwą rzeczywistość, opisaną w „Roku 1984”. Nie ma wątpliwości - korzenie „Roku 1984” tkwią w „Drodze na molo w Wigan”.

Pomimo sprzeciwu Kazików, Roszków i Edzia Obsta Talki powracają - drugim wyborem felietonów z cyklu „Po robocie przy sobocie”. Małżeński przegląd prasowy Talków, ukazujących się co tydzień w „Gazecie Wyborczej”. Czytelnikom Talków z resztą dane będzie poznać tajniki biurowych machinacji Roszka, niezawodne sposoby na sprowadzenie do domu fachowca i zoptymalizowanie blondynki, a nawet dowiedzieć się, które z ubrań męża Najlepszej z Żon przedstawiają dla niego największą wartość sentymentaln...

Błahe codzienne wydarzenia są dla autorów niewyczerpanym źródłem wnikliwych spostrzeżeń i humoru ich błyskotliwe i autoironiczne felietony ukazują nową polską rzeczywistość w krzywym zwierciadle, a jednocześnie bez niepotrzebnego moralizatorstwa.

Książka jest kontynuacją „Dziecka dla początkujących”. Podobnie jak w pierwszej części, i tym razem Autor opisuje, z ogromną dawką humoru i zdroworozsądkowym podejściem, własne doświadczenia rodzicielskie, tyle że już z dwójką małych dzieci. Trafność obserwacji, zacięcie satyryczne oraz doświadczenie na własnej skórze problemów wychowawczych sprawiają, że książka - jak żaden poważny poradnik teoretyczny - może być źródłem wielu cennych wskazówek praktycznych.

Uniwersalny leksykon filmoznawczy, przeznaczony dla szerokiego grona Czytelników. Stanowi uzupełnienie wiedzy dla filmowych erudytów, jest przydatny dla kandydatów na studia humanistyczne i filmowe, znajdzie uznanie w rękach uczniów, studentów, a także nauczycieli prowadzących zajęcia z edukacji audiowizualnej. Jest niezbędną pozycją w biblioteczce każdego kinomana.

W tej wstrząsającej książce, której publikacja zbiega się z sześćdziesiątą rocznicą wyzwolenia obozu oświęcimskiego, znany pisarz i dziennikarz Laurence Rees przedstawia historię okrytej największą niesławą hitlerowskiej instytucji. Opisuje, jak KL Auschwitz z obozu koncentracyjnego dla polskich więźniów politycznych przeobraził się w instytucję największego ludobójstwa w historii - zostało w nim zabitych około miliona Żydów.

Rees umieszcza historię obozu oświęcimskiego w szerszym kontekście historii Holokaustu. Jego zdaniem KL Auschwitz nie był w hitlerowskim państwie instytucją wyjątkową, ale ważnym elementem organizacji, której celem było „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”.

Autor analizuje psychikę i rozumowanie kluczowych postaci hitlerowskiego reżimu, ujawnia nieznane dotąd, wstrząsające fakty z obozowego życia. Wykorzystuje ponadto dokumenty z otwartych niedawno archiwów rosyjskich, które kwestionują wiele obowiązujących powszechnie opinii.

Ress nie stroni od kłopotliwych pytań, choćby o to, dlaczego tak niewiele okupowanych krajów chroniło swoich Żydów, albo dlaczego alianci nie uczynili nic, żeby powstrzymać zagładę, kiedy już dowiedzieli się o istnieniu tego obozu.

Kiedy do rozmowy zasiadają: najwybitniejszy przedstawiciel polskiej fantasy oraz znany historyk literatury i dziennikarz, muszą posypać się iskry. Rozmowy Stanisława Beresia z Andrzejem Sapkowskim to zapis spotkania dwóch indywidualności, odmiennych intelektualnie, światopoglądowo, a nawet charakterologicznie. Na kartach tej książki ścierają się zawodowa dociekliwość historyka literatury z żywym temperamentem i bujną osobowością dojrzałego, świadomego swej wartości pisarza – twórcy kultowego siedmioksięgu „wiedźmińskiego” i trylogii „husyckiej”, który stał się objawieniem polskiej prozy przełomu XX i XXI wieku.

Dialogi te nie są drętwym ględzeniem, którego celem jest polerowanie pomnika lub prawienie sobie duserów, ale pełną energii i zaskakujących reakcji, rzetelną debatą nad ważnymi kwestiami światopoglądowymi i artystycznymi, do których prowokują utwory pisarza. Nie jest to więc książka dla tych fanów fantastyki, którzy interesują się tylko śmiercionośną „drogą miecza” wiedźmina lub smaczkami podbojów miłosnych Reynevana (choć i o tym się tu rozmawia), ale raczej dla tych, których pasjonują sekretne związki historii i fantastyki, poglądy pisarza na literaturę i metody jego pracy twórczej. Choć nie ulega wątpliwości, że zarówno miłośnicy przygody, jak i smakosze ambitniejszych odmian fantasy znajdą w tych rozmowach coś dla siebie. Sapkowski jest bowiem równie intrygującym bohaterem jak powoływane przez niego do życia literackie postacie.

Książka opisuje recepcję idei liberalnych w Polsce w warunkach transformacji ustrojowej.

Anthony Kiedis, charyzmatyczny i wysoce elokwentny lider Red Hot Chili Peppers opowiada zdumiewającą biografię swojego życia oraz historię zespołu. Wychowywany na Środkowym Zachodzie USA, przeniósł się do Los Angeles w wieku jedenastu lat, do swojego ojca, dostawcy narkotyków dla hollywoodzkich elit.

Po krótkiej karierze dziecięcego aktora Kiedis został wydalony z college’u pogrążając się w półświatku podziemia muzycznego Los Angeles. Wraz z trzema przyjaciółmi ze szkoły utworzył zespół i znalazł wreszcie cel w życiu. Przemierzając kraj Chili Peppers byli muzycznymi innowatorami, mając duży wpływ na całą generację muzyków. Niestety, ceną za sukces była śmierć przyjaciela i członka zespołu, który zmarł na skutek przedawkowania. Kiedis również musiał stoczyć ciężki bój z uzależnieniem od narkotyków.

Blizna wykracza daleko poza typową biografię rockmana, ponieważ sam Anthony Kiedis nie jest typową gwiazdą rocka. Jest to natomiast poruszająca opowieść o poświęceniu i rozpuście, przestępstwach i prawości, lekkomyślności i odpowiedzialności. Całość ubarwiają liczne gwiazdy Hollywood przewijające się przez jego życie od wczesnego dzieciństwa, a wśród nich: Sonny i Cher, Led Zeppelin, Deep Purple, Sylvester Stallone, Madonna, Kurt i Courtney.

David Kahn, wybitny historyk kryptologii, znany na świecie autor monografii na temat wywiadu z czasów II wojny światowej, opisuje dramatyczną historię zmagań o złamanie kodu najważniejszej, morskiej wersji Enigmy. Przedstawia zarówno brawurowe akcje zdobycia kluczowych elementów systemu szyfrowania, jak i techniczne tajniki kryptologii. Bohaterami tej pasjonującej opowieści są także polscy matematycy.

To podręcznik doskonalenia komunikacji z myślą o osiąganiu celów osobistych i zawodowych. Autor pokazuje, jak wpływać na innych, rekrutować pracowników, postępować z klientami, prowadzić negocjacje, zjednywać sobie przełożonych i kontrahentów. Rozwój słownictwa, zasady nawiązywania dobrego kontaktu, cechy charyzmatycznego przywódcy - wszystko to jest w tej pomocnej książce. Dzięki niej będziesz ciekawszym rozmówcą, nawiążesz nowe przyjaźnie i umocnisz więzy z najbliższymi.

„Śmierć na prędkich skrzydłach dosięgnie każdego, kto zakłóci spokój faraona” - ponoć taki napis odnalazł na glinianej tabliczce Howard Carter, kierujący ekspedycją, która w 1922 roku odkryła słynny grobowiec Tutanchamona w Dolinie Królów. Do 1934 roku śmierć 22 osób przypisywano właśnie klątwie. Fascynująca opowieść o tym, jak współcześni naukowcy burzą straszną legendę i wyjaśniają narosłe przez lata nieporozumienia.

„Jestem fascynująca bez końca!” - wyznała autorowi Katharine Hepburn, gdy zapytał ją, ile czasu przeznaczyła na wywiad. Miały być dwa dni, z których zrobiło się... dwadzieścia lat niezwykłych rozmów i przyjaźni, zakończonej dopiero śmiercią aktorki w 2003 roku.

Niezwykła, bardzo osobista książka opowiada o jej długim i barwnym życiu, zdumiewającej karierze i ludziach, których kochała, od Howarda Hughesa po Spencera Tracy, z którym przeżyła wiele pięknych i trudnych lat. Katharine Hepburn zastrzegła, że książka może zostać opublikowana dopiero po jej śmierci.

Dysk płynie w przestrzeni na grzbietach czterech słoni, stojących na gigantycznym żółwiu (kiedyś tych słoni było pięć, ale to już inna historia). Jest to świat ociekający wręcz magią, kraina kontrastów i skrajności. Świat Dysku zaistniał w wyobraźni swojego Stwórcy, Terry'ego Pratchetta, jednak po trzydziestu lub więcej książkach zaczął żyć własnym życiem. W niniejszej książce zobaczycie zebrane po raz pierwszy efekty wyprawy przez Dysk grafika, Paula Kidby'ego - w przepięknych kolorach i precyzyjnej czerni i bieli, obfitość miejsc i postaci, które podbiły serca milionów zachwyconych czytelników na całym świecie. Oto sztuka Świata Dysku.