Jesienne Spotkania z Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia 2013

Zyta Oryszyn, Andrzej Sosnowski, Jacek Łukasiewicz i Adam Lipszyc. Twórcy i osobowości bardzo różne. Już pod koniec października tegoroczni Laureaci Nagrody Literackiej Gdynia spotkają się z trójmiejską publicznością.

To będą dwa interesujące, literackie dni w Gdyni. W ramach kolejnych „Jesiennych Spotkań z Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia” pojawią się Ci, których książki Kapituła Nagrody uznała za najbardziej wartościowe spośród wydanych w 2012 r. – Podczas czerwcowego Festiwalu „Literaturomanie” laureaci jeszcze nie wiedzą, że nimi lada dzień zostaną. Posiadają status nominowanych, przedstawiamy ich podczas spotkań w kilkunastoosobowym gronie. Dlatego to właśnie teraz, jesienią, przychodzi czas na poświęcenie zdobywcom Kostek Literackich odpowiedniej uwagi, poprzez specjalne wieczory autorskie – wyjaśnia dr Violetta Trella, sekretarz Kapituły oraz dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni.

Tegorocznych gdyńskich laureatów do rozmów zaproszą trzej profesorowie Uniwersytetu Gdańskiego: Marek Adamiec, Maciej Michalski oraz Wojciech Owczarski. Ponadto gościnnie pojawi się w Gdyni, nominowana do nagrody w 2009 roku – prof. Inga Iwasiów z Uniwersytetu Szczecińskiego. Wszystkie spotkania odbędą się w kawiarni artystycznej U Muzyk’uff.

- Poszukiwanie książek najlepszych jest zajęciem tyleż przyjemnym, co ryzykownym. Przyjemność tkwi w samym czytaniu, ryzyko zaś polega na tym, że pojęcie: dobra literatura posiada mnóstwo sprzecznych znaczeń – podkreślał wielokrotnie przewodniczący Kapituły, prof. Piotr Śliwiński. Zatem dobrej literatury w różnorodnym znaczeniu będzie można „spróbować” (a także o niej podyskutować) z gdyńskimi laureatami już niebawem, w ramach otwartych spotkań.

Nagroda Literacka Gdynia została powołana do życia w 2006 roku przez Prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców i jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Zwycięzcy w trzech kategoriach otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrody w wysokości 50 tysięcy zł. Natomiast laureat „Nagrody Osobnej” – 10 tysięcy zł.

25 października

18.30 – Jacek Łukasiewicz, prowadzenie – prof. Wojciech Owczarski (Uniwersytet Gdański)
20.00 – Adam Lipszyc , prowadzenie – prof. Maciej Michalski (Uniwersytet Gdański)

26 października

18.30 – Zyta Oryszyn, prowadzenie – prof. Inga Iwasiów (Uniwersytet Szczeciński)
20.00 – Andrzej Sosnowski , prowadzenie – prof. Marek Adamiec (Uniwersytet Gdański)

ANDRZEJ SOSNOWSKI

Sylwetki i cienie

Biuro Literackie

Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:

„Nagroda dla Andrzeja Sosnowskiego jest wyrazem uznania dla jego najnowszego tomu, który posiada wszystkie fascynujące właściwości tomów wcześniejszych, a jednocześnie otwiera nowe perspektywy. Obok języka, który – co oczywiste – wysuwa się na plan pierwszy, będąc dla czytelnika wyzwaniem i źródłem upajającej satysfakcji, a także szeregu odniesień egzystencjalnych, pojawiają się motywy innego rodzaju, filozoficzne, duchowe, nieomal religijne. Poezja – nie przestając być wirtuozowsko nieprzewidywalną kombinacją stylów – wyprawia się na terytoria tajemnicze, mroczne, lecz niepozbawione nadziei.”

ZYTA ORYSZYN

Ocalenie Atlantydy

Świat Książki

Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:

„Powieść Zyty Oryszyn urzeka zarazem fabułą o powojennych losach przesiedleńców z utraconego Wschodu na tzw. Ziemie Odzyskane, historią pełną zwrotów, przesileń, meandrów, przesyconą lękiem i urazami, jak i samym sposobem opowiadania. Zamiast monumentalnej sagi – szereg przybliżeń, w miejsce zwartej konstrukcji – wiele punktów widzenia i błyski stylu. Powieść nawiązuje do tradycji, a zarazem bardzo współcześnie wyrzeka się wielkiej narracji na rzecz tego, co możliwe – historii widzianej poprzez ludzką osobność.”

ADAM LIPSZYC

Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina

Wydawnictwo Universitas

Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:

„Walter Benjamin jest w humanistyce współczesnej legendą, inspiracją, wyzwaniem. To wyzwanie podjął Adam Lipszyc w książce tyleż uczonej, co się zowie akademickiej, a jednocześnie pod wieloma względami literackiej. „Sprawiedliwość na końcu języka” nie tylko objaśnia myśl filozofa, eseisty, pisarza, ale – objaśniając – stara się zachować jej głęboką nieoczywistość. Lipszyc chce więc i wytłumaczyć i zachować pewien rodzaj ciemności, czy tajemniczości, ukrytej w dziele autora „Pasaży”. To stawia go przed nieomal kwadraturą koła, czyni artystą - umożliwić i ocalić Benjaminowskie niemożliwości. W rezultacie wykład jako całość imponuje klarownym układem, w trakcie zaś czytania mamy wrażenie, że badacz jak pisarz wykonuje wspaniałą pracę na własnym językiem.”

JACEK ŁUKASIEWICZ

TR

Wydawnictwo Universitas

Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:

„Kiedy spotykają się wielki poeta z wybitnym czytelnikiem, to skutki tego zawsze są zagadką. Wielki poeta Tadeusz Różewicz od dziesiątków lat fascynował jednego z najlepszych znawców i krytyków poezji w Polsce, Jacka Łukasiewicza. Po napisaniu licznych szkiców i recenzji, Profesor opublikował książkę, rodzaj prywatnej różewiczowskiej summy. I choć Różewicza nie da się podsumować, zamknąć w jakimś koncepcie, nawet bardzo pojemnym, to można go wspaniale, pomysłowo czytać.”

NAGRODA LITERACKA GDYNIA IDEA

Nagroda Literacka Gdynia, dzięki swej niespotykanej dotąd formule równorzędnego wyróżniania poetów, prozaików oraz eseistów, szybko stała się ważnym i unikalnym wydarzeniem w polskim środowisku literackim.

Pośród tak popularnych i nagradzanych już autorów jak Wiesław Myśliwski czy Andrzej Stasiuk, w gronie nominowanych oraz laureatów "Gdyni" regularnie i licznie pojawiają się także przedstawiciele młodego pokolenia (m.in. Justyna Bargielska, Michał Witkowski) czy też pisarze bardzo niszowi - prof. Marian Pankowski czy Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki. Niezwykle istotnym werdyktem wydaje się być również laur za eseistykę. W ten sposób doczekała się ona prestiżowej nagrody na równi z prozą i poezją, a także silnego bodźca promocyjnego, którego wcześniej wyraźnie brakowało.

Nagroda Literacka Gdynia (NLG) została powołana do życia w 2006 roku przez Prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka, w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców. Jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Nagroda ta jest de facto rozbudowaną inicjatywą miasta, skierowaną zarówno do polskich pisarzy, jak i odbiorców współczesnej literatury. NLG nieustannie ewoluuje i poszerza zakres swojej działalności. Pod szyldem "Gdyni" przyznawane są nie tylko laury, ale też organizowane liczne proczytelnicze i środowiskowe przedsięwzięcia:

- Ogłoszenie nominacji podczas Warszawskich Targów Książki

- Dni Nagrody Literackiej Gdynia - "Literaturomanie" (od 2008 roku)

- Gala Finałowa NLG

- Jesienne Spotkania z Laureatami NLG

Ponadto Gdynia powołała do życia "Dodatek LITERAcki", 24-stronicowy półrocznik, który emitowany jest bezpłatnie wraz z wybranymi tytułami prasowymi. Pod redakcją Mariusza Grzebalskiego powstał niszowy periodyk, do którego pisują cenieni krytycy oraz literaci, a także największe polskie nadzieje literackie.

- Idea Nagrody Literackiej Gdynia rodziła się powoli. Zaczynaliśmy skromnie, od idei konkursu literackiego, ale doszliśmy do wniosku, że jeśli już mamy organizować tego typu wydarzenie, to warto nadać mu odpowiednią rangę. Tworząc kolejne wydarzenia na wysokim poziomie artystycznym chcemy między innymi pokazać wielowątkowość nowoczesnego miasta. – przekonuje Prezydent Gdyni. Jednakże pośród wszystkich tych przedsięwzięć najważniejsza pozostaje sama Nagroda. Zwycięzcy w trzech kategoriach – proza, poezja i eseistyka, otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrodę w wysokości 50 tysięcy złotych.

Wybór zarówno nominowanych, jak i laureatów to decyzje członków Kapituły NLG złożonej ze znawców i cenionych badaczy literatury. Na specjalny wniosek Kapituły przyznawana jest również specjalna "Nagroda Osobna" - Nie jest to nagroda za tzw. całokształt, lecz raczej za to, co pozostaje kształtem nieznanym, co stanowi wyzwanie dla czytelników i zdaje się obietnicą wielu nowych, intrygujących odczytań – wyjaśnia prof. Piotr Śliwiński, przewodniczący Kapituły.

NAGRODA LITERACKA GDYNIA KAPITUŁA

dr hab. Agata Bielik-Robson, prof. UW – ur. 1966, zamieszkała w Warszawie. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. Jest Członkinią Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisible. Autorka książek m.in.: „Na drugim brzegu nihilizmu. Filozofia współczesna w poszukiwaniu nowego podmiotu” (1997), „Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości” (2000), „Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia” (2004), „Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje” (2008), „Na pustyni. Kryptoteologie późnej nowoczesności” (2008) oraz “The Saving Lie: Harold Bloom and Deconstruction" (Northwestern University Press 2011). Zajmuje się współczesną filozofią podmiotu, teorią literatury oraz filozofią religii, ze szczególnym uwzględnieniem judaizmu.

dr hab. Marek Bieńczyk – prozaik, tłumacz, eseista. Absolwent romanistyki na Uniwersytecie Warszawskim, historyk literatury w Instytucie Badań Literackich PAN. Jest współpracownikiem francuskiego kwartalnika L'atelier du roman. Ponadto jest Członkiem International Federation of Wine and Spirits and Writers. Wraz z Wojciechem Bońkowskim stworzył pierwszy polski przewodnik enologiczny " Wina Europy". Specjalizuje się w literaturze polskiego romantyzmu i współczesnej humanistyki francuskiej. Zajmuje się tłumaczeniem książek Milana Kundery (m.in. „Nieśmiertelność”; „Powolność”; „Tożsamość”; „Niewiedza”; eseje), a także Emile Ciorana i Rolanda Barthesa. Ponadto jest autorem powieści „ Terminal” i „Tworki” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike, Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta za książkę roku 2000, Paszport Polityki w 1999 r.) jak również dwóch książek eseistycznych „Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty” (wyróżnienie Fundacji Kultury, nominacja do Nagrody Literackiej Nike), „Oczy Dürera. O
melancholii romantycznej” oraz zbioru szkiców „Książka twarzy”, który w 2012 roku otrzymał Nagrodę Nike.

dr hab. Jerzy Jarniewicz, prof. UŁ – poeta, tłumacz i krytyk. Wykłada współczesną literaturę angielską na uniwersytetach w Łodzi i Warszawie; jest członkiem zespołu redakcyjnego Literatury na Świecie. Jako krytyk stale współpracuje z Gazetą Wyborczą, Tygodnikiem Powszechnym i Tyglem Kultury, a także z pismami brytyjskimi. Opublikował wiele tomów poetyckich m.in.: „Korytarze” (1984), „Rozmowa będzie możliwa” (1993), „Po śladach” (2000), „Dowód z tożsamości” (2003), „Oranżada” (2005), „Skądinąd. 1977-2007” (2007), „Makijaż” (2009), a także szkice literackie o dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej: „Lista obecności” (2000), „W brzuchu wieloryba” (2001), „Larkin. Odsłuchiwanie wierszy” (2006; zbiór szkiców o twórczości Philipa Larkina), czy „Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej” (2007), „Od pieśni do skowytu. Szkice o poetach amerykańskich” (2008), „Heaney. Wiersze pod dotyk” (2011). Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis,
zaś w roku 2008 Jego książka krytycznoliteracka „ Znaki firmowe. Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej” była nominowana do Nagrody Literackiej Nike.

Zbigniew Kruszyński – prozaik i tłumacz; opublikował m.in. „Schwedenkräuter”, „Szkice historyczne”, „Na lądach i morzach” (nagrodzona w konkursie literackim Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek i Biblioteki Raczyńskich w dziedzinie prozy), „Powrót Aleksandra” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike, Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego), „Ostatni raport”. Laureat m.in. nagród: Brulionu, Fundacji Kultury oraz Radomskiej Nagrody Kulturalnej. Mieszka w Kotlinie Kłodzkiej, na uniwersytecie w Sztokholmie prowadzi warsztaty translatorskie.

Małgorzata Łukasiewicz – tłumaczka literatury pięknej, krytyk literacki, eseistka, wybitny znawca kultury kręgu języka niemieckiego, stały współpracownik Literatury na Świecie i Znaku. Przekładała dzieła m.in. Adorno, Horkheimera, Nietzschego, Simmla, Süskinda i R. Walsera. Laureatka nagrody "Literatury na świecie", nagrody PEN Clubu, nagrody "Zeszytów Literackich" im. Pawła Hertza, nagrody im. Hermanna Hessego, Nagrody Polsko - Niemieckiej . Jest autorką następujących książek: "Robert Walser" "Rubryka pod różą" (nominacja do Nagrody Literackiej Nike), "Jak zostać artystą. Na przykładzie Thomasa Manna".

prof. dr hab. Aleksander Nawarecki – ur. 1955 w Katowicach, kierownik Zakładu Teorii Literatury w Uniwersytecie Śląskim, historyk literatury. Autor książek o fenomenie księdza Baki („Czarny karnawał”), wyobraźni poetyckiej skamandrytów („Rzeczy i marzenia”) polskim romantyzmie („Pokrzywa”, „Mały Mickiewicz”), a także podręczników szkolnych i edukacyjnych multimediów (wspólnie z Dorotą Siwicką). Jest inicjatorem badań mikrologicznych (redaktor serii Miniatura i mikrologia literacka). Pisze eseje o śląskim genius loci. Laureat Nagrody Górnośląski Tacyt za książkę „ Lajerman”.

prof. dr hab. Piotr Śliwiński – przewodniczący Kapituły, historyk i krytyk literacki, znawca i badacz poezji współczesnej; profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu artykułów i książek krytycznoliterackich (m.in. „Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej”), współautor „Literatury polskiej XX wieku” (razem z Anną Legeżyńską i Bogumiłą Kaniewską), „Literatury polskiej 1976-1998” (razem z Przemysławem Czaplińskim) i „Poezji polskiej po 1968 roku” (razem z Anną Legeżyńską). Laureat wielu nagród m.in. Nagrody im. Józefa Łukaszewicza oraz Nagrody im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie krytyki literackiej, eseistyki i historii literatury.

dr Violetta Trella – sekretarz Kapituły Nagrody Literackiej Gdynia, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego i Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Warszawie. Ukończyła Filologiczne Studia Doktoranckie na Uniwersytecie Gdańskim.