Jarosław Makowski: upadek PiS-u będzie upadkiem Kościoła

Jarosław Makowski w swojej najnowszej książce "Pobudka Kościele!" ukazuje papieża Franciszka jako człowieka, który autentycznie chce zmienić swój Kościół. "To kapłan, który nim zacznie wymagać od innych, wpierw wymaga od siebie. To biskup, który jest… antyklerykałem" – twierdzi autor i stawia trudne pytanie związane z tym, dlaczego polski Kościół ma kłopot z papieżem Franciszkiem i jego przesłaniem?

- Nie widzę dziś w Polsce wielu księży, którzy chcieliby przełożyć sposób działania i mówienia papieża Franciszka na nasz grunt. Są pojedynczy hierarchowie, jak np. arcybiskup Ryś czy prymas Polak – mówiła Makowski na spotkaniu autorskim w Gdańsku 10 grudnia. Jego zdaniem głos takich kapłanów nie przekłada się jednak na pisma Episkopatu i działania wychodzące poza granice diecezji.

- Polacy, choć są religijni i mocno przywiązani do katolickiej tradycji, to jednak nie akceptują udziału Kościoła w życiu politycznym.

Zdaniem Makowskiego "przerabialiśmy tę lekcję na początku lat 90.", gdy w polityce funkcjonowało Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, o którym Jarosław Kaczyński wypowiedział słynną i prawdziwą maksymę: "Najkrótsza droga do dechrystianizacji Polski prowadzi przez ZChN".

- Dziś parafrazując te słowa trzeba powiedzieć, że najkrótsza droga do dechrystianizacji Polski prowadzi przez PiS – stwierdził autor. - Laicyzacja dokonuje się przez sklerykalizowanie polityki. Upadek PiS-u będzie upadkiem Kościoła. Koniec, kropka.

- Jesteśmy na najlepszej drodze do próby odrzucenia konkordatu – mówił Makowski, który zapytany o to, kto miałby wypowiedzieć tę umowę, powiedział, że wszystko teraz zależy od głosu ludu.

- Siła Kościoła nie polega na tym, że Kościół jest silny, tylko że państwo jest słabe. Politycy bardziej boją się swojego proboszcza niż wyborców.

Oporność elit jest zdaniem Makowskiego kluczowa i wyraża się tym, że politycy są prawie zawsze o krok za społeczeństwem. Działają zgodnie z głosem ludu dopiero, gdy zaczyna im się palić grunt pod nogami.

- Tutaj przykład prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, który zmienił zdanie w sprawie pomnika ks. Jankowskiego nie dlatego, że wierzy głęboko w to, że powinien być usunięty, tylko tak mówił głos ludu - stwierdził Makowski.

Podobnie wygląda to z akceptowaniem zachowania hierarchów Kościoła.

- Dzisiaj nikt nie zaakceptuje Kościoła jako nauczyciela moralności, a do takiej roli Kościół pretenduje, jeżeli sam nie będzie potrafił wyciągnąć i przyznać się do błędów, zaniechań i grzechów, które ma na swoim sumieniu. Ludzie nie pozwolą nakładać belek na swoje barki, jeżeli Kościół nie będzie w stanie wyciągnąć drzazgi z własnego oka – twierdził Makowski.

Autor nie ma wątpliwości, że za tymi zmianami stoi premiera "Kleru" Smarzowskiego, który "postawił biskupów pod ścianą". Kolejnym argumentem do otwartego mówienia o problemach Kościoła będzie jego zdaniem dokument Tomasza Sekielskiego o pedofilii (obejrzyj fragment tutaj).

- Mam dużo zastrzeżeń do strony artystycznej, ale "Kler" jest faktem społecznym. Ponad 5 mln Polek i Polaków widziało ten film. To, co było dotychczas przedmiotem rozmów na Wigilii, u cioci na imieninach, nagle zostało wypowiedziane publicznie. W sposób, jak to u Smarzowskiego, radykalny, ostry, ale przestaje być tematem tabu. To jest kluczowe dla ośmielenia ludzi, by o tym mówić.

Wskazanie problemu i mówienie o nim to jedno, ale za tym muszą pójść konkretne działania. A z tym, zdaniem Makowskiego, polski Kościół ma ogromny problem.

- Na gruncie słów papieże powiedzieli już wszystko. Została nawet stworzona polityka "zera tolerancji", tu nie można mieć żadnych zastrzeżeń. Problem jest znowu z praktyką. Że księża obchodzą te przepisy, oszukują. Jeżeli o. Żak, jezuita odpowiedzialny za stworzenie "białej księgi" o nadużyciach seksualnych w polskim Kościele nie może się doprosić z poszczególnych diecezji list takich przypadków, to o czym to świadczy? Nie ma dobrej woli.

Jarosław Makowski, który dwukrotnie powiedział, że upadek PiS-u będzie upadkiem Kościoła, nie utożsamia tego z odwróceniem się Polaków od religii, od chrześcijaństwa.

- Nie uważam, że będzie to koniec życia duchowego Polaków. Wręcz przeciwnie. Mam taką tezę, że im gorzej dla instytucji, tym lepiej dla życia duchowego. Nie ma tych podpórek, protez. Nie sądzę, że Polacy przestaną odmawiać różaniec czy chodzić na pielgrzymki, ale będzie odrzucenie instytucji. Kościół, który nie mówi nic ważnego o moim duchowym życiu, a zajmuje się władzą i kasą, przestanie mi być potrzebny. Ludzie będą poszukiwać rozmaitych przestrzeni, by realizować swoje potrzeby duchowe, ale będą to np. wspólnoty, jaką prowadzi siostra Chmielewska.

Jego zdaniem będzie to "upadek instytucji uwikłanej w politykę i pieniądze".

- Trochę żartobliwie powiem, że moim ideałem jest to, co powiedział włoski filozof Gianni Vattimo: marzy mi się chrześcijaństwo bez Kościoła i komunizm bez partii.

Jarosław Makowski – filozof, teolog, studiował na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II i Papieskim Wydziale Teologicznym "Bobolanum". Był redaktorem "Tygodnika Powszechnego", członkiem zespołu "Krytyki politycznej", publikował w "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej", "Więzi", "W drodze" i "Newsweeku". Były dyrektor Instytutu Obywatelskiego, think tanku związanego z Platformą Obywatelską. W tegorocznych wyborach samorządowych kandydował na prezydenta Katowic z ramienia Koalicji Obywatelskiej (zajął drugie miejsce). Obecnie radny miasta.

Napisał kilka książek o tematyce filozoficznej i religijnej, m.in. "Mistrzowie w krainie życia. Rozmowy nie tylko o filozofii", "Kobiety uczą Kościół", "Warsztaty Tischnerowskie". Jego najnowsza książka "Pobudka Kościele!" ukazała się w maju nakładem wydawnictwa Arbitror.