Trwa ładowanie...

Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta Ziębińskiego

W Warszawie w 2000 roku zaginęła siedemnastoletnia Katarzyna D. Na przestrzeni kolejnych sześciu lat w stolicy doszło do brutalnych morderstw trzech bezdomnych kobiet. Obie sprawy nigdy nie zostały wyjaśnione. Stały się one dla dziennikarza i pisarza Roberta Ziębińskiego punktem wyjścia do napisania własnej, poruszającej wersji wydarzeń.

Informacja prasowa: Wydawnictwo MOVA
Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta ZiębińskiegoGranice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta ZiębińskiegoŹródło: Materiały prasowe
d17loa6
d17loa6

W Lesie Bródnowskim zostaje znalezione ciało zamordowanej kobiety, a policja rozpoczyna dochodzenie. Najważniejszą rolę odgrywa w nim policjantka Kaja Olecka. W międzyczasie informacja o zbrodni i personalia ofiary trafiają do gazet, a dziennikarze łączą zamordowaną z postacią Edwarda Kryńskiego, szanowanego, warszawskiego biznesmena. Gdy zbrodnia trafia do gazet, córka Kryńskiego – Ania – odkrywa, że jej poukładane życie rodzinne to kolos na glinianych nogach zbudowanych z kłamstw i tajemnic. Postanawia na własną rękę odkryć sekrety swoich rodziców.

Początkowo fabuła zdaje się rozwijać wokół zbyt wielu tropów, pojawiają się kolejni bohaterowie, mnożą się pytania i zagadki. Z czasem wątki się zacieśniają i spotykają, a wyniki zarówno policyjnego śledztwa prowadzonego przez Kaję, jak i prywatnych poszukiwań Ani, prowadzą do zaskakujących wniosków.

Trzy bohaterki

Kaja i Ania stają się głównymi postaciami w śledztwie i to one odsłaniają kolejne elementy zawiłej układanki. Jest jeszcze jedna, trzecia postać, niezwykle istotna dla przedstawionej przez Ziębińskiego historii – to nastoletnia Kasia. Poznajemy ją dzięki fragmentom jej pamiętnika oddzielającym od siebie poszczególne części powieści. Ziębiński oddaje głos tym trzem bohaterkom, by poprowadziły czytelnika przez mroczną, pełną sekretów opowieść o zbrodniach, przemocy, kłamstwach i manipulacjach, które przyczyniają się do rozpadu rodzin, osobowości i szeroko rozumianej wiary.

d17loa6

Zanim odnaleziono ciało w Lesie Bródnowskim, Kaja, Ania i Kasia nie wiedziały o swoim istnieniu i prawdopodobnie tak by pozostało, gdyby nie ta makabryczna zbrodnia. Pochodząca z Mazur Kaja próbuje odnaleźć się w wielkomiejskich realiach i w zdominowanej przez mężczyzn pracy, którą dostała dzięki znajomościom. Czuje, że udało jej się „wyrwać” z zaściankowej rzeczywistości, mierzy się z kompleksami i marzy o karierze. Zdeterminowana, angażuje się w śledztwo i nie ustępuje, nawet gdy część męskiego zwierzchnictwa próbuje ją zdyskredytować.

Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta Ziębińskiego Materiały prasowe
Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta ZiębińskiegoŹródło: Materiały prasowe

Ania, córka bogatego biznesmena, boryka się z innymi problemami. Nie radząc sobie z emocjonalną huśtawką po zakończonym związku, ucieka w alkohol i zaniedbuje obowiązki. Czuje, że sytuacja zaczyna ją przerastać. Gdy dowiaduje się o rodzinnej tajemnicy, zaczyna się zastanawiać, w jaki sposób przeszłość na nią wpływa i ją kształtuje.

Kasia straciła ojca jako trzynastolatka, co zostawiło w niej ślad na całe życie. Ojciec był jej opiekunem, doradcą i przyjacielem. Z matką nie czuje takiego porozumienia. Zagubiona, poszukuje męskiego autorytetu, który wypełniłby lukę po zmarłym ojcu. Towarzyszymy jej przez kilka lat, do czasu, gdy jako dorosła kobieta podejmuje tragiczną w skutkach decyzję.

d17loa6

Mroczne instynkty

W swojej powieści Ziębiński stawia niewygodne pytania: Do czego posunie się człowiek, by chronić reputację? Co jest w stanie zrobić, by zaspokoić własne potrzeby? Kim trzeba być, by potraktować drugą osobę jak przedmiot? Autor „Zabawki” za pomocą oszczędnej, niemal reporterskiej narracji, opowiada historię trudną i przytłaczającą. Analizuje w niej poczynania oprawców i ich wpływ na ofiary. W miarę zagłębiania się w fabułę, odnosi się wrażenie zatapiania się w coraz gęstszej ciemności. Mroczna strona pożądania, bezrefleksyjność oraz brak wyrzutów sumienia ciemiężycieli i zbrodniarzy, a wreszcie osamotnienie i bezradność poszkodowanych dostarczają ogromny ładunek wrażeń, po którym niełatwo się otrząsnąć.

Kobiecy punkt widzenia

Na tle prowadzonego śledztwa Ziębiński przedstawia obszerną tematykę skupioną wokół kobiet. Wskazuje na seksizm, z jakim wiele z nich spotyka się na co dzień, choćby w miejscu pracy: „Była tą od czarnej papierkowej roboty. I słuchania tanich żartów. Prawdziwe sprawy rozwiązywali jej koledzy. Starsi i bardziej doświadczeni”.[1] Ziębiński opisuje również wykorzystywanie przez mężczyzn autorytetu, władzy, wpływów oraz pozycji, by manipulować kobietami i dopuszczać się wobec nich aktów przemocy fizycznej i psychicznej.

Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta Ziębińskiego Materiały prasowe
Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta ZiębińskiegoŹródło: Materiały prasowe

„Zabawka” to także opowieść o sile kobiecej przyjaźni i solidarności. Ania może zawsze liczyć na Dorotę, z którą znają się od lat. Mimo różnic charakterów, wspierają się, nie oceniają i są przy sobie w dobrych i złych chwilach. Gdy Ania rozpoczyna swoje prywatne dochodzenie, w jej życiu pojawiają się kolejne kobiety, których nieoczekiwane wsparcie i wskazówki stają się kluczowe dla rozwikłania zagadki dotyczącej jej rodziny.

d17loa6

Jednym z ważniejszych motywów powieści staje się także kobieca seksualność: jej przebudzenie oraz wiążące się z nią ciekawość i niepewność, seksualność w swej dojrzałej i świadomej odsłonie, a przede wszystkim ta narażona na wykorzystanie i przemoc.

Bezdomność

Prowadzone przez Kaję i Anię śledztwa wiodą między innymi do środowiska warszawskich bezdomnych. W niedostępnej dla niewtajemniczonych części Dworca Centralnego urządzili oni własne „miasto w mieście”. Zapomniani przez władze, przebywający w dramatycznych warunkach, próbują stworzyć pozory normalności: wspólnie gotują, grają kwarty, robią na drutach. Powody, dla których ludzie wylądowali na ulicy, są różne, ale niewielu chce o nich rozmawiać: „Kiedy schodzisz żyć do takiego miejsca, nie chcesz pamiętać o poprzednim życiu. Ci, którzy je rozpamiętują, najczęściej nie dają sobie rady”.[2]

d17loa6

Czy zbrodnia dokonana na jednym z bezdomnych mogłaby kogokolwiek poruszyć? Wstrząsnęłaby społeczeństwem? A może przyniosłaby ulgę, bo ich obecność jest tolerowana tak długo, jak starają się pozostać niewidzialnymi?

Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta Ziębińskiego Materiały prasowe
Granice ludzkiej degeneracji - „Zabawka” Roberta ZiębińskiegoŹródło: Materiały prasowe

Aktualność

„Zabawka” to wstrząsający kryminał psychologiczny, który nie tylko wciągnie miłośników gatunku, ale wywoła również refleksję nad problem szeroko pojętej przemocy wobec kobiet. Pozornie niewinne żarty, nierówne traktowanie w miejscu pracy, wreszcie nadużycia na tle seksualnym są wciąż częścią naszej rzeczywistości.

d17loa6

Robert Ziębiński zastanawia się nad kondycją moralną tak zwanych elit oraz nad ich bezkarnością. Analizuje wpływ traumy i manipulacji oraz zadaje pytanie, co trzeba zrobić i jakim być człowiekiem, by zabić w kimś wolę życia i odruchy samoobronne. Lektura wywołuje mieszankę emocji: lęk, smutek, niedowierzanie, obrzydzenie. Nie pozostawia czytelnika obojętnym.

[1] Robert Ziębiński, Zabawka, Wydawnictwo MOVA, Białystok 2021, s. 33.

[2] Robert Ziębiński, Zabawka, Wydawnictwo MOVA, Białystok 2021, s. 257.

Informacja prasowa: Wydawnictwo MOVA
d17loa6
d17loa6

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj