Ekranizacje Polańskiego. Literatura oczami reżysera

Młodzi małżonkowie, Rosemary i Guy Woodhose, są zachwyceni myślą o zamieszkaniu w starym domu eleganckiej nowojorskiej dzielnicy. Nie zważają na podejrzaną reputację jego lokatorów. Plotka głosi, że ci zajmują się magią i czarami. Rosemary i Guy nie przywiązują wielkiej wagi do tych pogłosek. Myślą jedynie o radościach, jakie przyniesie życie w nowym, dużym mieszkaniu z dzieckiem, które wkrótce się narodzi. Ich nowi sąsiedzi, Roman i Minnie Castevet, są tacy czarujący, tacy uprzejmi. Pewnego dnia, gdy Rosemary pilnuje prania w piwnicy, do pomieszczenia wchodzi kobieta w jej wieku.

„Dziecko Rosemary” (1968)
Rosemary wraz z mężem wprowadzają się do nowego mieszkania w budynku z nie najlepszą reputacją. Szybko zaprzyjaźniają się z mieszkającą tam sympatyczną parą staruszków z sąsiedztwa. Ale gdy kolejna młoda dziewczyna z kamienicy popełnia samobójstwo wokół Rosemary zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Miewa ona koszmarne sny, słyszy głosy, a jej mąż coraz więcej czasu spędzą z parą z sąsiedztwa. Wkrótce Rosemary zachodzi w ciążę...

Obsada:
John Cassavetes (Guy Woodhouse), Ralph Bellamy (Dr. Abraham Sapirstein), Ruth Gordon (Minnie Castevet), Sidney Blackmer (Roman Castevet), Maurice Evans (Edward 'Hutch' Hutchins), Mia Farrow (Rosemary Woodhouse).

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Ira Levin, Roman Polański
Zdjęcia: William A. Fraker

Macbeth i Banquo, generałowie armii królewskiej, wracając do domów po zwycięskiej bitwie, spotykają na swojej drodze trzy czarownice. Przepowiadają one pierwszemu z nich rychłe wyniesienie na króla, drugiemu pozostawiając jednak przywilej poczęcia królewskiego rodu. Jest to punkt wyjścia dramatu władzy, ambicji i upadku bohatera, w którym, za sprawą żony, przepowiednia przeradza się w obsesję.

Macbeth zadziwia tempem rozwoju tragicznych zdarzeń. Lecz jest w tym tempie, podobnym od burzy - a burzliwa noc towarzyszy upiornym zdarzeniom na zamku Inverness - wyraźny, potężny zamysł artystyczny, a chyba także filozoficzny. Lekceważący historię Macbeth jest tragedią psychologiczną, jest dziełem rozważającym zagadnienia moralności władzy i władcy, jest jednak przede wszystkim studium zbrodniczego obłędu, fatalnego łańcucha morderstw, którego przerwać nie sposób, gdyż spaja go zarówno obłędna wyobraźnia, jak obłędna trwoga.

„Tragedia Macbetha” (1971)

Obsada:
Jon Finch (Makbet), Francesca Annis (Lady Makbet), Martin Shaw (Banko), John Stride (Ross), Paul Shelley (Donabelin syn Dunkana), Terence Bayler (Makduff), Diane Fletcher (Lady Makduf), Stephan Chase (Malkolm), Maisie MacFarquhar (Blind Witch)

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Roman Polański, Kenneth Tynan
Zdjęcia: Gilbert Taylor
Muzyka: Third Ear Band

Zdjął ze ściany lustro, aby lepiej obserwować kolejne etapy swojego przeobrażenia. Rozebrał się całkowicie. Był nagi, nie zdjął tylko peruki. Chwycił brzytwę i krem do golenia i starannie ogolił nogi, od ud aż po kostki. Na biodrach zapiął pas z podwiązkami, następnie wciągnął pończochy i zaczepił je, gładkie i napięte, o małe gumowe aparaciki. W lustrze widział odbicie swych ud i prącia, które wisiało między nimi. Przeszkadzało mu. Schował je między ściśniętymi udami. Złudzenie było idealne...
Fragment

„Lokator” (1976)

Obsada:
Roman Polański (Trelkowski), Isabelle Adjani (Stella), Melvyn Douglas (Pan Zy), Jo Van Fleet (Pani Dioz), Bernard Fresson (Scope), Lila Kedrova (Pani Gaderian), Claude Piéplu (Sąsiad)

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Roman Polański, Gérard Brach
Zdjęcia: Sven Nykvist
Muzyka: Philippe Sarde

Młody dziedzic Alec zatrudnia Tessę w swojej posiadłości, potem ją uwodzi i porzuca. Jej rodzina powoli popada w nędzę. Kiedy Tessa znajduje prawdziwą miłość i szczęście w małżeństwie zły los daje o sobie znać.

„Tess” (1979)

XIX-wieczna Anglia. John Durbeyfield jest ubogim woźnicą. Niespodziewanie dowiaduje się, że może jest potomkiem bogatej rodziny D'Uberville. Dlatego też zmusza córkę, szesnastoletnią Tess, by udała się do pałacu rzekomych krewnych. Tam dziewczyna szybko zwraca uwagę Aleca Stoke - D'Ubervilla. Przystojny bogacz uwodzi dziewczynę, która przerażona ucieka do domu. Rodzi dziecko, ale niemowlę umiera i Tess sama grzebie je na cmentarzu. W poszukiwaniu pracy dziewczyna trafia na farmę, gdzie zakochuje się w niej Angel Clare. Ale przeszłość nie pozwoli Tess na bycie szczęśliwą...

Obsada:
Nastassja Kinski (Tess Durbeyfield), Peter Firth (Angel Clare), Leigh Lawson (Alec d'Urberville), Carolyn Pickles (Miriam), John Collin (John Durbeyfield), Rosemary Martin (pani Durbeyfield), Tony Church (Parson Tringham)

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Gerard Brach
Zdjęcia: Geoffrey Unsworth, Ghislain Cloquet
Muzyka: Philippe Sarde

Gorzkie gody Pascal Bruckner

W trakcie podróży statkiem po Morzu Śródziemnym sparaliżowany Amerykanin na wózku, Oskar i jego młoda, francuska żona Mimi, poznają parę Anglików: Fionę i Nigela, znudzonych sobą po siedmiu latach małżeństwa, ale nazbyt skrępowanych gorsetem konwenansów, by na chwilę dać się ponieść tłumionym namiętnościom.
Przez kilka kolejnych wieczorów Oskar opowiada Nigelowi, z ekshibicjonistyczną wręcz szczerością, dzieje swojego związku z Mimi.
Początkowo zgorszony, potem coraz bardziej zaintrygowany Anglik, nie potrafi sobie odmówić kolejnych wizyt w kajucie Oskara, ulegając zarazem coraz większej fascynacji jego ponętną żoną.

„Gorzkie Gody” (1992)
W czasie morskiej podróży wyraźnie znudzone sobą angielskie małżeństwo - Fiona i Nigel poznaje Oscara i jego piękną żonę Mimi. Przez kolejne dni Oscar opowiada Nigelowi, z rozbrajającą wręcz szczerością, dzieje swego związku z Mimi. Początkowo zblazowany Anglik jest zgorszony. Wkrótce jednak zdaje sobie sprawę, że opowieści Oscara budzą jego żywe zainteresowanie.

Obsada:
Hugh Grant (Nigel), Emmanuelle Seigner (Mimi), Kristin Scott Thomas (Fiona), Peter Coyote (Oscar), Stockard Channing (Beverly), Victor Banerjee (Mr Singh)

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Roman Polański, John Brownjohn
Zdjęcia: Tonino Delli Colli

Śmierć i dziewczyna Ariela Dorfmana

Ofiara dyktatury politycznej w Chile, Paulina Escobar, była więziona, gwałcona i torturowana przy akompaniamencie muzyki Franza Schuberta. Po latach przez przypadek spotyka swego prześladowcę i decyduje, że sama przeprowadzi jego proces.

„Śmierć i dziewczyna” (1994)

Paulina Escobar, żona prawnika - przewodniczącego komisji prowadzącej śledztwo w sprawie zbrodni poprzedniego rządu - czeka na powrót męża w rodzinnej, położonej na uboczu hacjendzie. Gerardo pojawia się niebawem w towarzystwie jakiegoś mężczyzny. Paulina rozpoznaje w mężczyźnie swego dawnego oprawcę. Przed laty Roberto Miranda przesłuchiwał ją, zadając okrutne i wymyślne tortury...

Obsada:
Sigourney Weaver (Paulina Escobar), Ben Kingsley (Dr. Roberto Miranda), Stuart Wilson (Gerardo Escobar), Krystia Mova (żona Dr. Mirandy)

Reżyseria: Roman Polański
Scenariusz: Rafael Yglesias, Ariel Dorfman
Zdjęcia: Tonino Delli Colli
Muzyka: Wojciech Kilar

Oto niezwykłe zaproszenie dla wszystkich, dla których książki wciąż są źródłem przygód, emocji i i gry z własną i cudzą wyobraźnią. To zaproszenie i zabawa dla wielbicieli powieści Aleksandra Dumasa, Stevensona, Sabatiniego, Conan Doyle'a i Chandlera, ale i dla wielbicieli borgesowskiej biblioteki i rzadkich, często sekretnych starodruków. Klub Dumas to intryga, zagadka kryminalna, powieść akcji i cudowny hołd składany Powieści, Książce i Czytelnikom.

„Dziewiąte wrota” (1999)
Ekranizacja bestsellerowej powieści Arturo Perez-Reverte Klub Dumas.
Johnny Deep w roli eksperta od starodruków, któremu tajemniczy i bogaty klient zleca odnalezienie wszystkich zachowanych egzemplarzy bezcennej średniowiecznej księgi....

Obsada:
Johnny Depp (Dean Corso), Emmanuelle Seigner (Nieznajoma Dziewczyna), Lena Olin (Liana Telfer), Frank Langella (Boris Balkan), James Russo (Jack Taylor), Victor Fargas (Barbara Jefford)

Scenariusz: Roman Polański, Enrique Urbizu, Arturo Pérez-Reverte, John Brownjoh
Zdjęcia: Darius Khondji
Muzyka: Wojciech Kilar

Śmierć miasta - niezwykły pamiętnik wybitnego kompozytora i pianisty Władysława Szpilmana, opisujący sześć lat życia w ukryciu w okupowanej Warszawie - wydany został po raz pierwszy w 1946 roku ze znacznymi ingerencjami cenzury.
W 1998 roku pełna wersja tej samej książki, pod tytułem Pianista, ukazała się w Niemczech. Natychmiast przetłumaczono ją na osiem języków i uznano za wyjątkowe wydarzenie literackie. Na całym świecie - od Hiszpanii po Japonię - wywołała lawinę recenzji i trafiła na pierwsze miejsca list bestsellerów.
Przygotowana przez Znak publikacja jest pierwszym pełnym, wolnym od ingerencji cenzury, polskim wydaniem Pianisty.

„Pianista” (2002)

Władysław Szpilman, wybitny polski pianista żydowskiego pochodzenia żyje w warszawskim getcie. Dzieli tam okrutny los i upokorzenie swojego narodu. Przed ostateczną "wywózką" mieszkańców getta do obozów zagłady udaje mu się stamtąd uciec. Ukrywa się samotnie w ruinach Warszawy. Niespodziewanie to przyjaźń z niemieckim oficerem pozwoli mu przetrwać najcięższy okres...

7 nominacji do Oscara 2003 (m.in. dla najlepszego filmu, za najlepszą reżyserię, za najlepsze zdjęcia oraz dla Adriena Brody'ego jako najlepszego aktora).

Obsada:
Adrien Brody (Władysław Szpilman), Thomas Kretschmann (Wilm Hosenfeld), Emilia Fox (Dorota), Maureen Lipman (Matka Szpilmana), Jessica Kate Meyer (Halina), Julia Rayner (Regina), Valentine Pelka (Mąż Doroty), Frank Finlay (Ojciec Szpilmana), Ed Stoppard (Henryk), Ruth Platt (Janina), Michał Żebrowski (Jurek).

Tytułowy bohater, sierota, zostaje umieszczony wraz z innymi pozbawionymi rodziny dziećmi w sierocińcu, gdzie cierpi głód, zimno i nieludzkie traktowanie, co prowadzi do licznych zgonów dzieci. Oliver, któremu udało się przeżyć mimo wszystko, w dniu swoich dziewiątych urodzin zostaje zabrany do kolejnego przytułku, gdzie, ma zdobyć wykształcenie i nauczyć cię pożytecznego rzemiosła. Głodzony i poniewierany, gdy prosi o dokładkę zostaje wyrzucony i odtąd, próbuje samodzielnie dać sobie rade w życiu. Naturalną koleją rzeczy chłopiec trafia do środowiska przestępczego, gdzie uczy się jak przetrwać i walczyć o swoje...

“Oliver Twist” (2005)

Kolejna adaptacja powieści Dickensa.
To historia chłopca, który ucieka z sierocińca. Spotkany na ulicy kieszonkowiec namawia go, aby przystał do gangu małoletnich złodziei, którzy uczą się "fachu" pod okiem swego mistrza.

Roman Polański zaprosił do współpracy oscarową ekipę „Pianisty”. Autorem scenografii jest Allan Starski, kostiumy zaprojektowała Anna Shepard, za kamerą stanął Paweł Edelman, a scenariusz napisał Ronald Harwood.

Obsada:
Ben Kingsley (Fagin), Barney Clark (Oliver Twist), Jamie Foreman (Bill Sykes), Leanne Rowe (Nancy), Mark Strong (Toby Crackit), Harry Eden (Sprytny Cwaniak), Ian McNeice (Mr. Limbkins), Edward Hardwicke (Pan Brownlow), Jeremy Swift (Mr. Bumble), Lewis Chase (Charley Bates), Frances Cuka (pani Bedwin)