Wielka Środa Wielkiego Tygodnia jest przygotowaniem do Triduum Paschalnego (trzech ostatnich świętych dni Wielkiego Tygodnia).
Charakterystycznym rysem obrzędów tego dnia jest odprawiana w kościołach ciemna jutrznia, czyli głośne odmawianie brewiarza (modlitw przeznaczonych na poszczególne pory każdego dnia, tzw. godzin kanonicznych) przez duchownych.
Dawniej działo się to przy zapalonym trójkątnym świeczniku z piętnastoma świecami; po każdym śpiewie psalmu gaszono jedną świecę.
Czynnościom tym przypisywano znaczenie symboliczne. Świece gaszono kolejno po każdym z 14 psalmów symbolizujących 12 apostołów i 2 uczniów Chrystusa, którzy popadli w zwątpienie i opuścili Go w cierpieniu. Paląca się do końca 15 świeca, którą z pietyzmem wnoszono do zaciemnionego chóru, symbolizowała osamotnionego Chrystusa.
Na znak opisanego w Ewangelii trzęsienia ziemi, na zakończenie ciemnej jutrzni jej uczestnicy uderzali brewiarzami w ławki, robiąc tym samym łoskot. Uderzanie brewiarzami o ławki miało symbolizować popłoch, jaki powstał podczas Męki Chrystusa.
Dawniej chłopcy, naśladując księży, zbiegali się do kościoła z kijami, tłukli nimi o ławki z całej mocy, powodując jak największy grzmot dotąd, aż słudzy kościelni nie wypędzili ich z kościoła.