Dzień na szlaku. Jak przygotować się na wyjście w góry. I bezpiecznie wrócić

Fragment pochodzi z książki ”Trek”, Mateusza Waligóry nagrodzonej tytułem "Książka Górska Roku" w kategorii "Przewodniki i poradniki górskie" na Festiwalu Górskim w Lądku Zdrój. Wydawnictwo Agora.

Zanim wyruszysz. Wybór trasy
Cel i prowadząca do niego droga są najważniejszymi aspektami w trakcie planowania każdego dnia trekkingu. Zależą od wielu czynników, które trzeba wziąć pod uwagę: kondycji oraz samopoczucia, długości i trudności trasy, pogody czy pory roku. W ich wyborze przydatne będą mapy i przewodniki książkowe, a pomóc też mogą spotkani na trekkingu ludzie. Nawet najlepszy plan może jednak wziąć w łeb – zawsze należy mieć zatem jego drugą wersję. Na niektórych trekkingach obowiązkowe lub wskazane jest korzystanie z usług wykwalifikowanego przewodnika.

Źródła informacji
Dokładna mapa stanowi źródło informacji pozwalających dosyć precyzyjnie opracować plan wędrówki. Dzięki niej możesz określić dystans dzielący cię od miejsca, w którym planujesz biwak, przybliżony czas przejścia, rodzaj terenu i sumę przewyższeń.

O tym, jak obliczyć dystans do przejścia, przeczytasz w części książki poświęconej nawigowaniu na trekkingu. Analizując mapę nad ranem, a najlepiej jeszcze wieczorem poprzedniego dnia szczególną uwagę zwróć na to, czy spotkasz na szlaku schroniska lub chatki, które mogą stanowić alternatywę dla biwaku, jeśli warunki pogodowe ulegną znacznemu pogorszeniu. Czas przejścia podawany na mapie jest jedynie informacją orientacyjną i może ulec zmianie w zależności od twojego samopoczucia i kondycji, pory roku lub pogody.

Bardzo dobrym źródłem informacji są także przewodniki książkowe – im bardziej aktualne, tym lepiej. W książkach znajdziesz zazwyczaj dosyć dokładny opis trasy, który ułatwi zaplanowanie marszu w terenie pozbawionym jakichkolwiek oznaczeń. Jeśli masz ze sobą wydruki z opisami trekkingu znalezionymi w internecie, wykorzystaj je do planowania trasy, pamiętając jednak, że mogą być nieaktualne lub zawierać błędy – niech stanowią zatem jedynie przydatną wskazówkę.

Akcja ratunkowa w górach.

Bezcennym źródłem wiedzy na temat trasy i aktualnych warunków na szlaku są inni wędrowcy, przewodnicy, ratownicy oraz osoby pracujące w schroniskach. Skorzystaj z okazji do rozmowy, dzieląc się jednocześnie swoim doświadczeniem. Zdobyte w ten sposób informacje, szczególnie te dotyczące prognozowanej pogody, pomogą w rozsądnym zaplanowaniu najbliższych dni.

Planowanie czasowe
Ułożenie planu na cały dzień wymaga odrobiny doświadczenia i znajomości tego, jak funkcjonujesz. Jedną z uniwersalnych metod jest ”odliczanie wsteczne” polegające na określeniu ostatecznej godziny, o której musisz znaleźć się na biwaku lub w schronisku, w połączeniu z oszacowaniem czasu trwania innych czynności. Ważna jest informacja, o której godzinie zapada zmrok – do jej ustalenia wykorzystaj swoje obserwacje, informacje zdobyte od innych albo urządzenie GPS.

Zakładając, że jesteś na szlaku prowadzącym do Everest Base Camp w kwietniu, gdy słońce w Nepalu zachodzi około 18.30 i jest to pora, o której należałoby już rozkładać śpiwór na łóżku jednego z tea houses:
– na podstawie mapy lub opisu z przewodnika oszacuj czas przejścia, na przykład sześć godzin,
– dodaj do tego mniej więcej godzinę na dłuższy odpoczynek w ciągu dnia, dodaj godzinę na krótsze odpoczynki,
– zatrzymujesz się często, by fotografować? Dodaj jeszcze jedną godzinę
– jesteś w początkowych etapach aklimatyzacji? W słabszej formie? Dodaj jedną godzinę zapasu!
Suma oznacza czas całodziennej aktywności na szlaku – 10 godzin. Należy zatem wyruszyć o 8:30. Jeśli biwakujesz spokojnie, dolicz około dwóch godzin na przygotowanie śniadania i zwinięcie biwaku – budzik należy zatem nastawić na 6.30. Aby wypocząć w nocy, potrzebujesz około ośmiu godzin snu, a to oznacza, że na spoczynek poprzedniego dnia należy udać się około godziny 22.00. (…)

Pogoda i jej przewidywanie
Na większości odludnych szlaków trekkingowych nie będziesz mieć dostępu do aktualnych prognoz meteorologicznych. W Europie, USA czy Nepalu schroniska zwykle są w stanie udzielić takich informacji. Warto jednak znać kilka podstawowych zasad, które w połączeniu z uważną obserwacją pozwolą na określenie z dużym prawdopodobieństwem pogody na kolejny dzień marszu.

Pogoda będzie dobra, gdy:
– ciśnienie rośnie albo utrzymuje się na stałym poziomie,
– niebo ma barwę intensywnie niebieską,
– wiatr jest silniejszy w okolicach południa, a słabszy nad ranem i wieczorem,
– o wschodzie słońca niebo jest jasne i czyste,
– poranne mgły opadają,
– nad ranem i wieczorem występuje rosa,
– w dolinach wieczorem występuje mgła, a wiatr zanika,
– wieczorem zanikają duże, kłębiaste chmury,
– podczas zachodu słońce ma intensywnie czerwoną barwę,
– wyraźnie widoczne gwiazdy migocą,
– nocne powietrze jest świeże i rześkie.

Pogoda tylko czeka na to, aby uprzykrzyć ci wędrówkę, gdy:
– ciśnienie utrzymuje się na niskim poziomie lub spada – jeśli spada bardzo szybko, może pojawić się burza,
– występują niewielkie dobowe wahania temperatury,
– niebo pokrywają chmury o kształcie haczyków lub niewielkich baranków,
– wschodzące słońce ma krwistoczerwoną barwę,
– nad ranem i wieczorem nie występuje rosa,
– wokół słońca lub księżyca utrzymuje się halo – poświata w formie pierścienia,
– kierunek wiatru ulega nagłym zmianom, a wieczorem lub w nocy jego prędkość wzrasta,
– ptaki latają nisko,
– spada przejrzystość powietrza.
(Na podstawie: W. Wierba, B. Zygmańska, ”Wademekum turysty”) (…)

985 to numer alarmowy do Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Od wczoraj po Słowackiej stronie Tatr doszło do 4 wypadków śmiertelnych.

Pakowanie i regulacja plecaka
Każdego dnia przeanalizuj, co znajduje się w twoim plecaku oraz jak go pakujesz. (…) Kilka przedmiotów bezwzględnie powinno się znaleźć w plecaku:
– dokumenty i pieniądze – nigdy się z nimi nie rozstawaj i pamiętaj o zabezpieczeniu ich przed wilgocią,
– kompas i mapa – podstawa nawigacji,
– latarka czołowa – razem z zapasowym kompletem baterii – zmrok tylko czeka, by zastać cię na szlaku,
– nóż – nawet niewielki scyzoryk, przydatny w trakcie przygotowywania jedzenia, awarii ekwipunku i podczas tysiąca innych niespodziewanych sytuacji,
– apteczka – zawierająca zapas niezbędnych leków i opatrunków oraz dobry krem z filtrem UV,
– przybory higieniczne – ze szczególnym uwzględnieniem papieru toaletowego i wilgotnych chusteczek,
– ciepła odzież – niezależnie od pogody należy spakować odzież izolującą od chłodu – kurtkę fleece, sweter puchowy lub syntetyczny,
– odzież przeciwdeszczowa – lekka kurtka z membraną to podstawa, nawet jeśli bezchmurne niebo nie wskazuje na konieczność jej użycia,
– czapka i rękawiczki – niezbędne nawet latem,
– czapka lub kapelusz przeciwsłoneczny – na dużych wysokościach promieniowanie UV jest bardzo intensywne i nawet bardziej szkodliwe niż poza górami,
– telefon – komórkowy, jeśli jest zasięg, satelitarny lub nadajnik SPOT – jeśli zasięgu nie ma,
– sprzęt fotograficzny – zabezpieczony przed deszczem i pyłem, z dodatkową baterią i kartami pamięci,
– żywność – coś do przegryzienia w trakcie marszu,
– napoje i lekki filtr do wody – filtr przyda się, jeśli po drodze napotkasz strumienie.

”Trek”, Mateusz Waligóra, wydawnictwo Agora.

O autorze: Mateusz Waligóra jest specjalistą od wyczynowych wypraw w najbardziej odludne miejsca planety. Na koncie ma rowerowy trawers najdłuższego pasma górskiego świata – Andów, samotny rowerowy przejazd przez najtru. dniejsza drogę wytyczoną na ziemi – Canning Stock Route w Australii Zachodniej oraz samotny pieszy trawers największej solnej pustyni świata – Salar de Uyuni w Boliwii. Za dotychczasowe wyprawy był wyróżniany na największych polskich festiwalach podróżniczych. Jest także jedynym polskim współlaureatem grantu eksploracyjnego Polartec Challenge. Na co dzień pracuje jako stały współpracownik National Geographic Traveler oraz przewodnik wypraw trekkingowych na kilku kontynentach. Jego fotografie publikowały media na całym świecie, między innymi: The Guardian, Daily Mail, National Geographic, Globetrotter Magazin, 4-Seasons Magazin oraz Adventure Travel Magazine. Jest ambasadorem marek Fjällräven, Primus i Hanwag.