Dzieci poznają języki obce

W krajach Europy Zachodniej wiek rozpoczynania obowiązkowej nauki języka obcego jest bardzo zróżnicowany: od 5-6 lat (Austria, Luksemburg, Malta i Norwegia) poprzez 8 lat (Francja i Niemcy) do 11 lat (Irlandia Północna i Walia). W Europie Środkowo-Wschodniej zróżnicowanie jest mniejsze – od 9 lat (Rumunia, Czechy i Łotwa) do 11 lat (Bułgaria).

W krajach, gdzie wiek rozpoczynania nauki języka obcego nie jest regulowany odpowiednimi przepisami i szkoły mają pewną autonomię w tym zakresie, dzieci zaczynają naukę bardzo wcześnie, np. w niektórych regionach Hiszpanii – w wieku 3 lat.

W Polsce obowiązkowa nauka języka obcego zaczyna się dopiero w IV klasie szkoły podstawowej. Wiele gmin – jako organów prowadzących szkoły – w zależności od możliwości kadrowych i finansowych, decyduje o wprowadzeniu nauki języka obcego wcześniej: w I, II lub III klasie.

Według EURYDICE, około połowy wszystkich uczniów szkół podstawowych w Europie uczy się przynajmniej jednego języka obcego.

Najczęściej drugi język staje się przedmiotem obowiązkowym dopiero w szkole średniej drugiego stopnia (poziom polskiej szkoły ponadgimnazjalnej); takie kraje jak Luksemburg, gdzie 80 proc. uczniów szkół podstawowych uczy się dwóch języków, są wyjątkiem. Dla porównania – w Estonii, Finlandii, Szwecji czy Islandii takich uczniów jest 10 proc.

Na poziomie gimnazjum mniej niż połowa uczniów uczy się dwóch języków obcych (w Słowenii tylko 1,6 proc.). Najwyższy odsetek – około 70 proc. uczniów szkół na poziomie gimnazjum – występuje w Estonii, Grecji, na Litwie, w Luksemburgu, w Holandii, Finlandii, Szwecji i w Islandii. W szkołach średnich drugiego stopnia (poziom liceum) odsetek ten jest dużo wyższy.

W wielu krajach w szkołach średnich istnieje możliwość nauki drugiego i kolejnego języka obcego w ramach puli przedmiotów obowiązkowych do wyboru.

Także na poziomie szkolnictwa średniego angielski zajmuje pierwszą pozycję we wszystkich krajach, z wyjątkiem Rumunii, Belgii i Luksemburga. Na drugim miejscu są: francuski (południe Europy i kraje niemieckojęzyczne) i niemiecki (Europa Północna, Środkowo-Wschodnia). Po angielskim najczęściej nauczanym językiem w krajach bałtyckich i Bułgarii jest rosyjski. We Francji na drugim miejscu występuje hiszpański, na Malcie – włoski, w Finlandii – szwedzki, a w Islandii – duński.

Jednocześnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej rośnie liczba uczniów uczących się języka angielskiego.

Dominującą pozycję angielskiego potwierdza fakt, że 60 proc. kursów doskonalenia zawodowego organizowanych dla nauczycieli w ramach unijnego programu Socrates/Comenius odbywa się w tym języku. Pozostałe najczęściej używane języki to francuski, niemiecki i hiszpański.

W polskich szkołach uczniowie najczęściej uczą się języka angielskiego (65,9 proc. ogółu uczniów) – wynika z raportu Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli na temat powszechności nauczania języków obcych w Polsce w roku szkolnym 2005-2006.

Na drugim miejscu znalazł się język niemiecki – uczy się go 33,6 proc. uczniów. Kolejne miejsca zajmują rosyjski (6,1 proc.), francuski (3,3 proc.), łacina (0,6 proc.), hiszpański (0,3 proc.), włoski (0,2 proc.).

Takie uszeregowanie języków obcych w szkołach w skali kraju utrzymuje się od drugiej połowy lat 90. Różnice występują jednak, jeśli chodzi o poszczególne województwa np. w woj. lubuskim więcej niż połowa uczniów uczy się języka niemieckiego.

EURYDICE to sieć wymiany informacji o systemach edukacji w Europie. Jest częścią największego wspólnotowego programu edukacyjnego Socrates.