Czego o współczesnych Rosjanach nie wiecie… a wiedzieć powinniście

Zaczniemy od pokolenia niepokornych. Wiktor Jerofiejew , Władimir Sorokin i Wiktor Pielewin dojrzewali jeszcze w okresie ZSRR, następnie przeżyli niespokojne czasy pierestrojki, by wreszcie móc tworzyć w wolnej Rosji. Nowa rzeczywistość okazała się być jednak wysoce niestabilną, dlatego powieści i opowiadania pisarzy także przesycone są lękiem o przyszłość, a czasem wręcz wszechograniającym poczuciem beznadziei.

Wiktor Jerofiejew , w powieści Sąd ostateczny , rysuje wizję apokaliptycznej Rosji. Barwne postaci – dysydenci, emigranci, oligarchowie, artyści, milicjanci - reprezentują wszystkie warstwy społeczne. Wartka akcja, szaleńcze tempo, liczne wątki, wir wydarzeń, ukazują Rosję pełną chaosu i zamętu, państwo, w którym życie wydaje się być Sądem Ostatecznym.

Nie wszyscy jednak potrafili zrozumieć zamierzenia autora – po publikacji powieści Lód , której niebieskoocy bohaterowie mieli uprzywilejowaną pozycję w społeczeństwie, Sorokin został oskarżony o faszyzm. Wśród inteligencji rosyjskiej, panuje jednak przekonanie, iż te oskarżenia są jedynie pretekstem do zdegradowania pisarza niewygodnego dla Kremla.

Czym Sorokin podpadł władzy? Niewątpliwie krytyką sytuacji politycznej w Rosji. Swoje niezadowolenie wyraził przy pomocy metafory, opisując w powieści Dzień oprycznika Rosję pozornie spokojną, odbudowaną i stabilną. Okazuje się bowiem, że obywatele płacą wysoką cenę za nowy ład – w kraju panują terror, korupcja i inwigilacja. Rosja nieuchronnie zmierza ku przeszłości, by powtórzyć błędy stalinizmu, a następnie zatrzymać się na etapie carskiej tyranii. Dzień oprycznika to utwór futurystyczny i antyutopijny, który na długo zagościł na listach bestsellerów w Rosji i na świecie.

Wiktor Pielewin w swojej najsłynniejszej powieści, Generation P ukazuje satyryczny obraz Rosji. Nowe pokolenie obywateli pogrąża się w apatii, umierają ideały. Okazuje się, że światem rządzi reklama, a wielka polityka i biznes są w rzeczywistości mistyfikacją.

W ten oto sposób autor opisuje postsowiecką Rosję rządzoną przez oligarchów, narkotyki i nieograniczoną konsumpcję. Również Święta księga wilkołaka okazuje się powieścią prześmiewczą. Główny wątek opiera się na romansie lisicy, luksusowej prostytutki (która hipnotyzuje swoich parterów przy pomocy gęstego ogona) oraz tytułowego wilkołaka, wysokopostawionego oficera FSB. W pewnym momencie okazuje się, że być może wilkołak jest Mesjaszem, na którego przyjście czekają wszystkie lisice. Tym samym Pielewin miesza tu wątki fantastyczne z religijnymi, skupiając się na prawosławiu i od wiekow popularnym w Rosji buddyźmie, nie zapominając przy tym o elementach współczesnej popkultury.

Akcja powieści toczy się w Królestwie Polskim w 1924 roku. I wojna światowa nigdy nie wybuchła, na ziemiach polskich panuje rosyjski car, a ziemię skuwa gruba warstwa lodu…”ulicami miast spacerują Lute, anioły Mrozu, zamrażając prawdę i fałsz…”

W tym momencie pojawia się główny bohater, Benedykt Gierosławski, który musi odnaleźć swojego ojca. W tym celu wyrusza Ekspresem Transsyberyjskim w niezwykłą i niebezpieczną podróż…

Jacek Dukaj bawi się historią, odpowiadając na pytanie: Co by było gdyby Polska stała się…Rosją!

Jej książki: Rosja Putina , Druga wojna czeczeńska , czy Udręczona Rosja odbiły się echem na całym świecie. Tym samym Politkowska została nagrodzona przez międzynarodową społeczność między innymi Global Award for Human Rights Journalism (nagroda amnesty International) czy Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Tiziano Terzaniego.

W Rosji Putina Politkowska z determinacją odsłania prawdziwe oblicze prezydenta, hołubionego przez zagranicznych polityków i dziennikarzy. Dziennikarka przedstawia go jako człowieka nieprzestrzegającego praw i wolności obywatelskich, fałszywego propagatora demokracji, który sprzyja rozwojowi korupcji

Zatruty polonem, po wielu dniach cierpień zmarł w londyńskim szpitalu. Dlatego też Juri Felsztinski , wieloletni przyjaciel Litwinienki , postanowił opisać w książce Wysadzić Rosję działalność „nawróconego agenta”, który najpierw w rosyjskich mediach, a następnie w zagranicznych środkach przekazu, głośno krytykował poczynania rosyjskiego rządu.

Oksana Robski , rosyjska dziennikarka i właścicielka modnej galerii doskonale zna realia życia „nowych ruskich”. Casual. Zwyczajna historia to romans połączony z intrygą kryminalną. Główna bohaterka, młoda wdowa po zamordowanym bogatym biznesmenie, postanawia odnaleźć zabójców swojego męża. A w tle snobizm, luksus i bajeczne życie rosyjskich miliarderów.

Autorzy biografii, Abramowicz. Miliarder znikąd , opisują życie oligarchy począwszy od dzieciństwa spędzonego w nędzy, przez rozwój przyjaźni, które otworzyły mu drzwi Kremla, a na ostatnich finansowych inwestycjach skończywszy. „Wywiady z przyjaciółmi z dzieciństwa, sąsiadami i nauczycielami z Rosji ukazują go w autentycznej perspektywie, zaś kontakt z człowiekiem tak zorientowanym jak Borys Bieriezowski, jego byłym mentorom, daje obraz przedsiębiorczego człowieka interesu i wytrawnego polityka.”

Autor opisuje rewolucję bolszewicką do 1924 roku, kiedy to umiera Lenin i nastają czasy stalinizmu. Znajdziemy tu bogaty opis wydarzeń, także tych pomijanych w innych publikacjach, które odegrały znaczącą rolę w próbach rozprzestrzenienia rewolucji w Rosji i w krajach Zachodnich.

Rosja bolszewików to obowiązkowa pozycja dla czytelników, pragnących zgłębić historię ruchu, który przez kolejne dziesięciolecia wywierał wpływ na dzieje całego świata.

Autor postanowił na chwilę odejść od tematyki stricte historycznej i przybliżyć nam postaci dziewięciu słynnych rosyjskich malarzy - Gaya, Miasojedowa, Pierowa, Kramskoja, Kuindży’ego, Riepina, Surikowa, Lewitana, Sierowa-przedstawicieli grupy tzw. pieriedwiżników. Barwne losy malarzy zostały przedstawione na tle wydarzeń Rosji przełomu XIX i XX wieku.

Polski dziennikarz Gazety Wyborczej, Hugo-Bader , jest autorem zbiorów reportaży, które można przeczytać w archiwalnych numerach Gazety, bądź w książkach wydanych przez Wydawnictwo Czarne: Biała gorączka i W rajskiej dolinie wśród zielska . Reporter skupia się na „szarym człowieku” czyli na zwyczajnych obywatelach, którym przyszło żyć w poradzieckiej Rosji. Autor opisuje życie poza Moskwą czyli w biedniejszych partiach Rosji. Ludzie są rozczarowani nieprzyjazną codziennością, otumanieni przez narkotyki i alkohol pogubili się w szarej rzeczywistości. Poznajemy również niegdysiejszych bohaterów ZSRR, emerytowanych żołnierzy i milicjantów, tęskniących za dawną Rosją, która wciąż jawi się im jako szlachetne supermocarstwo.

W Dziwnych teleskopach przybliża nam postaci czterech idealistów, tudzież szaleńców, którzy dostrzegają to, co niewidzialne dla przeciętnego człowieka. Diggers przeszukuje podziemne moskiewskie tunele, Ukrainiec jest prawdziwym pogromcą duchów, Wissarion twierdzi, że przeistoczył się w Mesjasza, a czwarty bohater to gangster, który wybudował największy drewniany wieżowiec na świecie.

My polecamy szczególnie tom drugi, gdzie Panowie skupiają się między innymi na losach Mellera jako polskiego ambasadora w Moskwie. Minister opisuje swoje spotkania z Putinem i rosyjską śmietanką towarzyską, dokonuje również analizy stosunków polsko-rosyjskich lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Ten doświadczony analityk i tłumacz, opublikował artykuły i eseje w książce Na wschód od zachodu. Jak być z Rosją? Pomianowski zabiera głos na temat sytuacji politycznej na wschodzie, analizuje polsko-rosyjskie relacje, a przede wszystkim stara się nam przybliżyć realia współczesnej Rosji.

Królem rosyjskiej intrygi pozostaje Boris Akunin , twórca cyklu, którego głównym bohaterem jest Erast Fandorin. Ten dziewiętnastowieczny detektyw, niegdyś pracujący w carskiej policji, rozwiązuje najbardziej zawiłe zagadki carskiej Rosji.

Również w Polsce książki tej pisarki są niezwykle popularne. Autorka mistrzowsko buduje napięcie i do ostatniej strony pozostawia czytelnika w niepewności, by wreszcie zadziwić go zaskakującym rozwiązaniem

[Zofia Świderska]