Córka Pawła Jasienicy walczy o prawa autorskie do utworów ojca

Do 14. grudnia odroczono w piątek proces, w którym córka Pawła Jasienicy walczy o odebranie praw autorskich do jego książek synowi drugiej żony znanego pisarza – donoszącej na niego jako agentka SB.

Dopóki spór się nie skończy, książki pisarza nie będą się ukazywać.

Sprawę o dział spadku wytoczyła córka pisarza Ewa Beynar-Czeczott , która z akt Instytutu Pamięci Narodowej dowiedziała się, że druga żona jej ojca, Nena O'Bretenny, była agentką SB. Wcześniej już Ewa Beynar-Czeczott była w sporze z jej synem Markiem, który nie chciał jej oddać (po śmierci matki w 1997 r.) ruchomości – mebli i liczącego ok. tysiąca pozycji księgozbioru po Pawle Jasienicy .

Córka pisarza złożyła do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa wniosek o odebranie praw spadkowych synowi agentki z powodu tego, że jego matka była niegodna dziedziczenia, gdyż działa na szkodę męża. Sąd uznał jednak, że roszczenie takie złożono zbyt późno po śmierci spadkodawcy ( Paweł Jasienica zmarł w 1970 r.).
– Wcześniej jednak nie można było dowiedzieć się o roli tej kobiety – mówi pełnomocnik córki pisarza, mec. Maciej Bendarkiewicz.
Wierzy on nadal, że sąd przyzna wyłączne prawa autorskie jego klientce.

Teraz Ewa Beynar-Czeczott jest gotowa zrezygnować z ruchomości i książek po ojcu – które ma dziś Marek O'Bretenny – w zamian za jego rezygnację z praw autorskich (wyceniła je na 5 tys. zł). Oświadczył on sądowi, że musi się nad tym zastanowić z prawnikiem, dlatego proces odroczono. Dziennikarzom powiedział, że nie wyklucza takiej ugody. Zaznaczył, że wcale nie jest jasne, że jego matka była tym, za kogo się ją bierze.

* Ewa Beynar-Czeczott mówiła wcześniej, że akta IPN nie pozostawiają wątpliwości co do roli Neny O'Bretenny jako agentki – „Ewa” i „Max”.*

Zarazem przyznała, że nie znalazła w aktach IPN informacji, by to SB nakazała jej wyjść za Pawła Jasienicę (była jego przyjaciółką, wyszła za niego za mąż w 1969 r., kilka miesięcy przed jego śmiercią).
– Była tak sprawną agentką, że gdy ojciec spotkał się np. o godz. 15 w domu z Wańkowiczem , to o godz. 17 jej donos o tym lądował już na biurku oficera prowadzącego – dodała Ewa Beynar-Czeczott .

Paweł Jasienica (właściwie Leon Lech Beynar) autor m.in. znanych esejów historycznych: Polska Piastów, Polska Jagiellonów oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów urodził się w 1909 r. w Symbirsku nad Wołgą. Skończył historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W czasie II wojny światowej był oficerem Armii Krajowej, m.in. w kontynuującej walkę po 1945 r. 5. Wileńskiej Brygadzie AK, gdzie pełnił funkcję adiutanta Łupaszki, dowódcy brygady. Ranny, opuścił brygadę. W 1948 r. aresztowany przez UB; został wypuszczony na wolność dzięki interwencji szefa Pax-u Bolesława Piaseckiego, przez co uniknął losu większości kolegów z oddziału, skazanych na śmierć.

W PRL był prześladowany za sprzeciwianie się cenzurze i aktywną działalność w opozycji. Poparł otwarcie protest młodzieży akademickiej w 1968 r., co doprowadziło do zakazu publikacji jego prac. Usunięto go też ze Związku Literatów Polskich. Szef PZPR Władysław Gomułka powiedział wtedy publicznie, że w latach 40. śledztwo przeciw Pawle Jasienicy zostało umorzone z powodów, które są mu znane, co odebrano jako sugestię związków pisarza z UB. W tej atmosferze pisarz zmarł w 1970 r.