Co znalazło się w teście humanistycznym dla gimnazjalistów?

W zestawie było 29 zadań. 20 z nich to zadania zamknięte - należało wskazać prawidłową odpowiedź spośród kilku podanych.

Wśród cytowanych tekstów, do których musieli się odnieść uczniowie, był fragment Starego Testamentu o roztropnym wyroku żydowskiego króla Salomona i fragment Krzyżaków Henryka Sienkiewicza , przywołujący postać Juranda ze Spychowa. Ponadto w teście pojawił się dramatyczny rozkaz gen. Leopolda Okulickiego do żołnierzy Armii Krajowej z 19 stycznia 1945 r., a także fragment powieści fantasy Władca Pierścieni J. R.R. Tolkiena o odważnej decyzji hobbita Sama.

W zadaniach dotyczących słynnej decyzji Salomona, rozstrzygającego spór o niemowlę, uczniowie mieli np. ustalić charakter króla Izraela (czy był człowiekiem: A - gwałtownym, B - okrutnym, C - roztropnym, D - wyrozumiałym).

Inne zadanie w tej grupie brzmiało: „Mądrość Salomona polegała na tym, że: A - respektował tradycje ludu Izraela, B - utrzymywał raz wydany rozkaz, C - spełnił żądanie rzekomej matki, D – przewidział reakcję prawdziwej matki”. Uczniowie mieli także ustalić znaczenie wyrażenia ‘salomonowy wyrok’ i odpowiedzieć na pytanie: „Dlaczego wydanie wyroku było dla Salomona trudne?”.

Z kolei fragment Krzyżaków Henryka Sienkiewicza przywołał wspaniałomyślną decyzję znanego z siły i męstwa rycerza Juranda ze Spychowa, który darował życie i wolność swemu największemu wrogowi z zakonu krzyżackiego Zygfrydowi. Uczniowie mieli odpowiedzieć na pytania: o czym świadczy decyzja Juranda (A - odwadze, B - miłosierdziu, C - rozsądku, D - przebiegłości) i z jakim biblijnym nakazem jest związana (A – „Nie wydasz wyroku śmierci na niewinnego i sprawiedliwego”, B – „Oko za oko, ząb za ząb”, C – „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak, nie, nie”, D – „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj”). Do tego fragmentu tekstu odnosiły się też pytania sprawdzające wiedzę uczniów o dziejach i charakterze państwa i zakonu krzyżackiego.

Tekst, na podstawie którego gimnazjaliści mieli wyłącznie wykazać się znajomością historii, to rozkaz gen. Leopolda Okulickiego do żołnierzy Armii Krajowej z 19 stycznia 1945 r., nakazującego rozwiązać szeregi AK. Wśród czterech zadań do tego tekstu jedno brzmiało: „Generał Okulicki wydał cytowany rozkaz, gdy Armia Czerwona: A - wkraczała do Polski we wrześniu 1939 r., B - zbliżała się do granic Rzeczypospolitej w 1943 r., C - zatrzymała się na wschód od Wisły w połowie 1944 r., D - przejmowała kontrolę nad ziemiami polskimi w 1945 r.”.

W teście pojawił się także fragment lubianej przez młodzież powieści J. R.R. Tolkiena Władca Pierścieni , w którym autor opisał stan duchowy hobbita Sama przed podjęciem przez niego decyzji o zastąpieniu Froda w niebezpiecznej misji zniszczenia Pierścienia Władzy. Uczniowie mieli np. wskazać, czy Sam podjął decyzję powodowany: A - żądzą zdobycia sławy, B - pragnieniem przejęcia władzy, C - chęcią wywołania wojny, D - potrzebą wypełnienia misji.

W zestawie były również zadania otwarte - uczeń musiał sam napisać odpowiedź na zadane pytania. Poza fragmentem Biblii i tekstem Tolkiena , zadania odnosiły się do reprodukcji biblijnego obrazu „Sąd Salomona” Gustave'a Dore'a. Uczniowie mieli podać sposób, w jaki artysta wyróżnił na obrazie postać Salomona i napisać, jaką funkcję w biblijnej ilustracji Dore'a pełni światło. Dwa z pytań otwartych dotyczyło interpretacji wiersza Ciężar Leopolda Staffa .

Gimnazjaliści musieli też napisać tekst własny: rozprawkę na temat „Czy wybór przyszłej szkoły jest dla gimnazjalistów trudną decyzją”. W tym zadaniu uczniowie mieli uwzględnić cechy gimnazjalistów oraz możliwości i konsekwencje wyboru. Ponadto uczestnicy testu mieli wymienić trzy różne sposoby legalnego wpływania obywateli na decyzje władz gminy i ocenić, który z nich jest najbardziej i najmniej skuteczny.

Arkusz testu rozwiązywanego przez gimnazjalistów jest już dostępny na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej cke.edu.pl .