Centra Gombrowicza w kraju i za granicą

Wsola pod Radomiem przypomina lata młodości Gombrowicza . Witold przyjeżdżał tu na wakacje do starszego brata Jerzego. We Wsoli pisał fragmenty różnych utworów, m.in. Ferdydurke . A w wolnych chwilach — jak z sentymentem wspominał — grał w tenisa i ping ponga.

– Otwarcie 22 sierpnia to już termin nieodwołalny. Staramy się stworzyć muzeum, które będzie przyciągać gości ze świata. Dużą salę na parterze poświęcimy polskiej biografii pisarza do 1939 roku. A piętro - emigracji: podróży Gombrowicza do Argentyny i jego powrotowi do Europy. Stąd tytuł tej części ekspozycji „Trans-Atlantyk” - zapewnia Jolanta Pol, kustosz Muzeum Literatury w Warszawie i autorka projektu ekspozycji dla Wsoli.

- A wydawało się, że pierwsze powstanie Międzynarodowe Centrum Sztuki i Literatury im Witolda Gombrowicza w zabytkowej kamienicy w Vence, na Lazurowym Wybrzeżu — mówi Jolanta Pol.

Vence to malownicze miasteczko na południu Francji, do którego zawsze ciągnęli artyści. Gombrowicz spędził w nim ostatnie pięć lat życia. Mieszkał tu razem z kanadyjska romanistką Ritą Labrosse, zafascynowaną jego twórczością, z którą ożenił się w 1968 roku. Rok później zmarł i spoczął na miejscowym cmentarzu.

Secesyjna kamienica - Villa Alexandrine, w której Witold i Rita wynajmowali mieszkanie, jest dziś własnością miasta. Gdy zatem przed dwoma laty powstał projekt jej rewitalizacji i utworzenia Centrum - w który zaangażowało się polskie MKiDN oraz Ministerstwo Kultury i Komunikacji Republiki Francuskiej - wyglądało, że wszystko potoczy się błyskawicznie. Polscy specjaliści opracowali już nawet projekt prac konserwatorskich. A Jolanta Pol - wstępny scenariusz ekspozycji dla muzealnej części, która miała znaleźć się na drugim piętrze.

Niestety, rozmowy i konkretne prace zastopowały w ubiegłym roku wybory municypalne we Francji, w których wyłoniono nowego mera Vence. Natomiast już w listopadzie tego roku ruszy internetowy portal Gombrowicz.net, współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ritę Gombrowicz i wspierany przez Muzeum Literatury w Warszawie.

Pełna wersja artykułu w aktualnym wydaniu „Rzeczpospolitej”.