Bracia Bielscy Duffy'ego po polsku

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Ukazał się polski przekład książki Petera Duffy'ego o życiu braci Bielskich, bohaterów kontrowersyjnego filmu „Opór”. Obraz żydowskich oddziałów partyzanckich na kresach jaki kreśli Duffy niewiele różni się od krytykowanych realiów filmowych.

Wzbudzający w Polsce kontrowersje amerykański film „Opór” Edwarda Zwicka, trafił do polskich kin 23 stycznia. Jego akcja rozgrywa się podczas II wojny światowej, a bohaterami są Żydzi - bracia Bielscy - którzy tworzą na Nowogródczyźnie oddział partyzancki.

Peter Duffy podobnie jak reżyser filmu „Opór:, kreuje twórcę partyzanckiego zgrupowania uciekinierów z gett Nowogródka i Lidy Tewje Bielskiego na bohatera, podkreślając, że udało mu się ocalić około 1200 Żydów. Historycy polscy z Instytutu Pamięci Narodowej przypominają natomiast, że niektórzy Żydzi z oddziału Bielskiego mogli być zamieszani w mord na prawie 130 polskich mieszkańcach wsi Naliboki nad Niemnem, który zdarzył się 8 maja 1943 r.

Bracia Bielscy stworzyli w Puszczy Nalibockiej duży leśny obóz, w którym schronienia szukali nie tylko mężczyźni, ale także kobiety i dzieci. Wbrew nazwie oddział zgrupowanie nie miało na koncie prawie żadnych walk z Niemcami. W 1944 r. liczyło ono 941 osób, w tym sporo kobiet i dzieci. Tylko 162 osoby były uzbrojone. Obóz był jednak podporządkowany dowództwu sowieckiej partyzantki działającej na Nowogródczyźnie.

Głównym zajęciem członków grupy Bielskiego było zdobywanie prowiantu poprzez napadanie na polskie i białoruskie wsie i rabowaniu resztek żywności pozostałych chłopom po zabraniu przez Niemców obowiązujących kontyngentów. Zdobywanie jedzenia było koniecznością, jednak żydowscy partyzanci uchodzili nawet za bardziej brutalnych od partyzantów sowieckich, zdarzały się gwałty i zabójstwa.

W sprawie mordu w Nalibokach Instytut Pamięci Narodowej prowadzi od 2001 roku jeszcze nie zakończone śledztwo. Prokurator IPN Anna Gałkiewicz powiedziała, że dotąd w śledztwie przesłuchano 80 świadków masakry i kilkunastu z nich rozpoznało wśród atakujących osoby narodowości żydowskiej, a pięć osób zeznało, że byli to Żydzi z oddziału Bielskiego. Samego Tewje Bielskiego ani jego braci wśród zbrodniarzy nie widziano.

Niektórzy historycy (np. Leszek Żebrowski) przypuszczają, że w masakrze uczestniczyła jednak grupa partyzantów z obozu Bielskiego dowodzona przez znanego przed wojną w okolicach Nowogródka złodzieja Izraela Kesslera. W 1980 r. ukazała się w Izraelu książka Sulii Wolozhinski Rubin - wdowy po jednym z bliskich przyjaciół Kesslera Borysie Rubieżewskim (Against the Tide. The Story of an Unknown Partisan, Jerusalem 1980). W książce znalazł się opis napadu grupy Izraela Kesslera na niewymienioną z nazwy miejscowość, którą ze szczegółów topograficznych oraz czasowych można rozpoznać jako akcję w Nalibokach. Rubin nie zaprzecza, że była to masakra bezbronnych mieszkańców, ale przedstawia ją jako akt odwetu na antysemickich polskich chłopach.

Peter Duffy w Braciach Bielskich podaje jeszcze inną wersję wydarzeń w Nalibokach. Opisuje, jak prześladowana przez Niemców grupa braci Bielskich ukrywała się wiosną 1943 roku na bagnach w głębi puszczy. Głód jednak zmusił ich do powrotu w gęściej zaludnione okolice Naliboków. W czasie powrotu grupa rozdzieliła się i jej część - dowodzona przez Kesslera - trafiła na rzekomo spalone przez wycofujących się hitlerowców ruiny Naliboków. W wersji Duffy'ego ludzie z oddziału Bielskiego po prostu zabrali pozostawione przez Niemców w spacyfikowanej wsi zapasy jedzenia.

Peter Duffy pisząc w 2003 roku Braci Bielskich opierał się na tym samym źródle co scenarzyści filmu „Opór” - na książce pt. Defiance. The Bielski Partisans autorstwa ocalałej z Holokaustu amerykańskiej historyczki i socjologa, prof. Nechamy Tec (ur. 1931 r. w Lublinie, od 1952 r. mieszkająca w USA). Cała trójka autorów - Nechama Tec a za nią scenarzysta „Oporu” i Peter Duffy - przedstawiają Tewje Bielskiego w duchu bezkrytycznego podziwu.

Nawet we fragmentach, gdzie Duffy opisuje przeprowadzane przez Tewje Bielskiego egzekucje własnych towarzyszy usprawiedliwia je koniecznością walki o jedność grupy, czy nawet po prostu chwilowym zdenerwowaniem.

W podobnym duchu historię braci Bielskich przedstawia dwójka reporterów „Gazety Wyborczej” - Piotr Głuchowski i Marcin Kowalski w niedawno opublikowanej pracy pt. Odwet (wydawnictwo Agora). Oni także oparli się głównie na pracy Nechamy Tec.

Książka Bracia Bielscy Petera Duffy'ego ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego.

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]