Amerykańskie spojrzenie na polską historię

11 listopada do księgarń trafi polskie wydanie książki amerykańskiego naukowca Richarda Watta Gorzka chwała .

To jedna z niewielu prac zachodnich naukowców analizujących historię Polski dwudziestolecia międzywojennego.

Gorzka chwała po raz pierwszy ukazała się w USA w 1979 roku, potem doczekała się jeszcze dwu wznowień. * Watt przedstawia historię Polski z lat 1918-1939 na tle wydarzeń w Europie. – Analiza wydarzeń w Polsce w tamtych latach to klucz do zrozumienia historii Europy tamtych lat – powiedział autor.*

Prof. Norman Davies , który napisał przedmowę do polskiego wydania książki, uważa, że międzywojenna historia Polski często opisywana była przez autorów wrogo nastawionych do tego okresu. Komunistyczni uczeni zaliczali sanację do kategorii nieudanych dyktatur, przedstawiali ją jako system podobny do faszyzmu. Mniejszości narodowe przedwojennej Polski, Żydzi i Ukraińcy też nie były zainteresowane przedstawieniem II RP w dobrym świetle.

Na tym tle, zdaniem Daviesa , wizja Watta wydaje się wyważona i sprawiedliwa. Autor nie ucieka od opisywania ciemnych stron przedwojennej Polski, takich jak antysemityzm, czy porażek młodych struktur demokracji takich jak zamach stanu z 1926 roku. Ale przedstawia międzywojenną Polskę jako kraj rozwijający się bardzo dynamicznie, mający sukcesy zarówno gospodarcze (budowa Gdyni, rozwijanie polityki morskiej), jak i militarne.

Watt przypomina fakt, że mimo wrześniowej klęski, podczas II wojny światowej polscy żołnierze stanowili czwartą co do liczebności siłę walczącą po stronie aliantów, co daje dobre świadectwo przedwojennemu wojsku polskiemu. Fakt, że tylko w Polsce Niemcom nie udało się zorganizować lojalnego wobec okupanta rządu, jest dla Watta dowodem, że II Rzeczpospolita potrafiła wykształcić w społeczeństwie cnoty obywatelskie.

Książka Gorzka chwała objęta jest medialnym patronatem Wirtualnej Polski.