Agata Tuszyńska o Literackiej Nagrodzie Nobla: Żadna nagroda nie jest sprawiedliwa

Kto dziś otrzyma Literacką Nagrodę Nobla?

* Agata Tuszyńska*: Nie mam pojęcia! Ta nagroda jest dziełem przypadku, loterii, układu politycznego...
Philip Roth jest wymieniany jako kandydat od wielu, wielu lat. To jeden z moich ulubionych pisarzy i byłabym bardzo szczęśliwa, gdyby tę nagrodę dostał. Myślę jednak, że tak się nie stanie, bo jako pisarz amerykański żydowskiego pochodzenia byłby jednym z wielu - otrzymał już tę nagrodę Saul Bellow , otrzymał ją Isaac Bashevis Singer . Jest bardzo wielu pisarzy, o których nie słyszeliśmy. Autor Hańby - John Maxwell Coetzee - przed otrzymaniem Nagrody Nobla - był pisarzem mnie nieznanym. Teraz, po przeczytaniu wszystkich jego książek uważam, że jest wybitny. Może jury noblowskie nagrodzi kogoś, o kim nie wiemy nawet, że istnieje?

Jeśli pójść tropem, że literacki Nobel jest nagrodą polityczną, z jakiego kraju lub kręgu kulturowego może pochodzić tegoroczny laureat? * * Agata Tuszyńska: Nie ma w tym żadnej reguły. Czasami są to kobiety, czasami kraje trzeciego świata, innym razem emigranci, pisarze drugiego języka. W poprzednich dwóch latach nagrodę otrzymali mężczyźni, więc teraz powinna to być kobieta, najlepiej czarna, może innej orientacji seksualnej?
Wybory noblowskie pokazują, że pisarstwo może rozwijać się wszędzie. Bardzo często jest to nagroda polityczna. Dla czyichś zasług, poglądów, które w danym momencie są ważne czy atrakcyjne - chodzi o pokój, kobiety, emancypację, białych, czarnych, gejów…

Czy to jest sprawiedliwa nagroda? Nazwiska noblistów niekoniecznie są znane szerokiemu gronu czytelników. Nagroda nie wszystkich uczyniła sławnymi na wieki.

* Agata Tuszyńska*: Żadna nagroda nie jest sprawiedliwa. To zawsze wynik pewnego układu - towarzyskiego, politycznego, kulturowego. Nagroda rzadko jest wyłącznie uhonorowaniem artystycznych dokonań pisarza. Znam bardzo wielu wybitnych pisarzy, którzy nigdy nie dostali tej nagrody i odwrotnie - jest wielu noblistów, o których nikt nie wspomni za pół wieku.

Czy jakiś Polak ma dziś szansę na literackiego Nobla?

* Agata Tuszyńska*: Nie sądzę. Gdy żył Ryszard Kapuściński , wierzyłam, że ją otrzyma, choć wiedziałam również, że literatura faktu nie jest gatunkiem, który ma szanse pretendować do Nagrody Nobla. W ostatnich latach dostaliśmy bardzo wiele - nagrodę dla Miłosza i Szymborskiej . Obie za poezję, czyli możemy się uważać za naród poetów. Nie sądzę, żeby Różewicz miał szansę. Herbert , który był wybitnym poetą, nie żyje. Młodsi - Zagajewski , Krynicki - myślę, że jeszcze tego pułapu nie sięgną.
Nie jestem wróżką, a nawet gdybym była, chyba nie potrafiłabym zgadnąć, kto otrzyma dziś tę nagrodę. Będę spokojnie czekać na werdykt noblowski, a potem spróbuję zainteresować się twórczością pisarza.

*Rozmawiała Katarzyna Izdebska. * Agata Tuszyńska - pisarka, poetka, reportażystka. Jest autorką biografii Isaaca Beshevisa Singera , nota bene nagrodzonego Nagrodą Nobla. Duża popularnością cieszyła się jej Rodzinna historia lęku . Tydzień temu w księgarniach pojawiła się najnowsza książka Tuszyńskiej Ćwiczenia z utraty .