40 lat temu zniesiono indeks ksiąg zakazanych

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Mija 40. rocznica zniesienia przez Pawła VI indeksu ksiąg zakazanych, który obowiązywał w Kościele katolickim od 1559 roku.

Indeks wprowadził papież Paweł IV, który czuwał nad cenzurą książek i słynął z surowości w ferowaniu inkwizycyjnych wyroków nie oszczędzając nawet najbardziej zasłużonych osobowości. Niektórzy historycy wyrażają nawet opinię, że jego bezwzględność przysporzyła wielu szkód Watykanowi i całemu Kościołowi. Na mocy decyzji Pawła IV cenzura książek znalazła się w rękach Inkwizycji (Świętego Oficjum) i bez zgody tego urzędu nie wolno było ich drukować, a nawet posiadać czy czytać.

Na mocy bulli papieskiej z 5 stycznia 1559 roku odwołano wszelkie pozwolenia na czytanie zakazanych dzieł. Spowiednicy mieli obowiązek dowiadywać się, kto czyta i rozpowszechnia heretyckie teksty, zwłaszcza zaś nielegalne tłumaczenia Biblii i druki luterańskie. Nikt nie był zwolniony od obowiązku przestrzegania tego zakazu. Pod groźbą ekskomuniki obowiązywał on urzędników i hierarchów kościelnych z kardynałami włącznie, a także królów i cesarzy. Zakazane dzieła palono, a ich wydawców oraz autorów represjonowano.

Na Index Librorum Prohibitorum, tak brzmiała jego łacińska nazwa, w ciągu 500 lat wpisano wiele słynnych dzieł najbardziej znanych twórców i myślicieli. Była na nim przełomowa praca O obrotach sfer niebieskich Mikołaja Kopernika. Została ona umieszczona na Indeksie w 1616 roku, a wycofał ją Pius VII 1835 roku.

Kolejni papieże - jak się podkreśla - z mniejszą lub większą tolerancją korzystali z indeksu ksiąg zakazanych. Za przełomowy można uznać pontyfikat Benedykta XIV (1740-1758). To ten oświecony i doskonale wykształcony papież zapoczątkował reformę indeksu i zamieszczania dzieł na nim.

Ostatni Indeks został ogłoszony w 1948 roku i było na nim 4126 dzieł.

Idea całkowitego zniesienia indeksu pojawiła się w czasie Soboru Watykańskiego II (1962-1965). 14 czerwca 1966 roku Paweł VI uznał Indeks za dokument historyczny i ogłosił, że przestaje on obowiązywać wiernych. Odwołano groźbę ekskomuniki.

Spadkobierczyni Świętego Oficjum – Kongregacja Nauki Wiary - wskazuje czasem dzieła szkodliwe dla wiary i moralności oraz niezgodne z nauczaniem Kościoła, jednak sankcje nakłada jedynie na duchownych, którzy je napisali.

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]