39 lat temu zmarł Witold Gombrowicz

25 lipca w 1969 roku zmarł we Francji Witold Gombrowicz .

Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich XX w. - awangardowy prozaik, dramaturg i eseista.

WITOLD GOMBROWICZ – TWÓRCZOŚĆ

Debiutował zbiorem opowiadań psychologiczno-fantastycznych Pamiętnik z okresu dojrzewania (1933). Utrzymana w tonie groteski powieść Ferdydurke (1937) zarysowała główne problemy jego twórczości: potęgę formy oraz ról społecznych w stosunkach między ludźmi i w ich psychice. Do wojny opublikował jeszcze sztukę Iwona, księżniczka Burgunda (1938, wystawienie 1957) oraz niedokończoną powieść Opętani (druk w gazetach codziennych 1939 pod pseudonimem Zdzisław Niewieski, Paryż 1973, wydanie krajowe 1990).

W Argentynie napisał głośny dramat Ślub (wystawienie polskie 1960) oraz powieść Trans-Atlantyk(1953 wydanie łączne w Paryżu, 1957 wydanie krajowe), w której potraktował satyrycznie polskie stereotypy narodowe i kulturalne.

Kolejne ważne utwory to powieści Pornografia (Paryż 1960, 1968) i Kosmos (Paryż 1965, 1986). Bardzo znaczący jest również groteskowo-parodystyczny dramat Operetka (wystawienie w Polsce 1975).

Szeroki wachlarz problemów intelektualno-artystycznych oraz informacji biograficznych przyniósł Dziennik 1953-1956 (Paryż 1957, wydanie krajowe 1986), Dziennik 1957-1961 (Paryż 1962, wraz z Operetką 1986), Dziennik 1967-1969 (1993).

W swoich utworach zawarł swoistą filozofię stosunków międzyludzkich. W charakterystycznym, groteskowym i parodystycznym stylu zadawał podstawowe pytania dotyczące filozofii człowieka, estetyki i historii. Sam dzielił literaturę polską na epokę przed Gombrowiczem i epokę po nim. Istotnie - wpływ niezależnej i niezwykle krytycznej myśli pisarza na pisarstwo nie tylko polskie jest ogromny. Krytykował, ale nie narzekał - śmiał się jednym z najwyraźniejszych, najostrzejszych śmiechów w naszej kulturze.