Filozofia wychowania. Kształcenie

Monografia Filozofia wychowania stanowi dopełnienie monografii Filozofia nauczania, gdzie filozofia wychowania ujmuje kształtowanie osobowości – w tym charakteru i aksjonormatywnej woli – w świetle dobra, zaś filozofia nauczania ujmuje kształtowanie umysłu racjonalnego i empirycznego w świetle prawdy wiedzy naukowej. Obydwie monografie są ujęte w autorskim paradygmacie biokultury człowieka, którego konsekwencją jest autorski paradygmat edukacji. Paradygmat biokultury jest oparty na dwóch tezach: (a) jeżeli człowiek posiada główne cechy naczelnych, to nie wynika z tego, że człowiek jest identyczny z naczelnymi; człowiek przekracza zwierzęcość dzięki socjokulturowemu kształtowaniu osobowości i umysłu wieloujawnieniowego, (b) jeżeli wszelkie procesy socjokulturowego kształtowania są możliwe jedynie w obrębie neurobiologicznie rozwijających się predyspozycji (pierwotnie mających status genetycznych struktur wrodzonych), to nie ma ludzkiej struktury uzależnionej jedynie od socjokulturowego kształtowania. Konsekwencją paradygmatu jest teza: każdy strukturalny błąd popełniony na początku szkolnej edukacji jest dziedziczony i zwielokrotniony w dalszym procesie lub z trudem da się go umniejszyć, lecz nie usunąć.