Katastrofy. Zapomniane i przemilczane tragedie w powojennej Polsce

Na kadrach Polskiej Kroniki Filmowej widać otwartą limuzynę jadącą ulicami Warszawy w potężnej śnieżycy i w honorowej eskorcie szwadronu Wojska Polskiego. Grube płaty śniegu ob­lepiły siedzących w samochodzie, tak iż trudno było rozpoznać w nich Bolesława Bieruta i Edwarda Osóbkę-Morawskiego. Oto wybrany przez Sejm Ustawodawczy 5 lutego 1947 roku prezydent Rzeczypospolitej Polskiej udaje się w towarzystwie kończącego swą misję prezesa Rady Ministrów na uroczyste zaprzysiężenie głowy państwa.

Dzisiaj wiemy, że Sejm Ustawodawczy został 19 stycznia tegoż roku wyłoniony w sfałszowanych wyborach, które praw­dopodobnie wygrało Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka. Prawdopodobnie, bo – jak pisał Piotr Lipiński w książce Bierut. Kiedy partia była bogiem – wybory stycznio­we „fałszowano na każdym szczeblu – unieważniono dziesięć okręgowych list wyborczych PSL-u, aresztowano sympatyków i działaczy ludowców, podmieniano urny, dosypywano głosy, korygowano protokoły – dlatego dziś nie sposób odtworzyć rzeczywistych wyników”. Oficjalnie podano, że tak zwany Blok Demokratyczny (Polska Partia Robotnicza, Polska Partia Socjalistyczna i kilka mniejszych partii) zdobył 80,1 procent głosów i 394 mandaty, a PSL – odpowiednio 10,3 procent i 28 mandatów.

Po zaprzysiężeniu Bieruta, 6 lutego 1947 roku, Sejm Usta­wodawczy wybrał nowy rząd. Na jego czele stanął Józef Cyran­kiewicz. I to jego rząd już na samym początku zmierzy się ze skutkami największej w dziejach powojennej Polski katastrofy żywiołowej.

Sroga zima trzymała długo, praktycznie do końca lutego, chociaż i w pierwszej połowie marca 1947 roku zdarzały się jeszcze dni mroźne i śnieżne. Długo oczekiwana odwilż okaza­ła się przekleństwem. Biedny, zniszczony przez wojnę kraj, ze zdziesiątkowaną przez akcje eksterminacyjne lat 1939 – 1945 ludnością, wśród której szerzyła się gruźlica, będzie musiał sta­wić czoło żywiołowi często groźniejszemu od bomb i pocisków artyleryjskich wroga.

27 lutego 1947 roku w Krakowie termometry pokazywa­ły minus 22 stopnie Celsjusza. Nazajutrz słupek rtęci dosłow­nie wystrzelił w górę. 28 lutego w Krakowie zanotowano plus 6 stopni. W tych i następnych dniach podobnie było w całym kraju.

Nagłemu wzrostowi temperatury towarzyszyły obfite opa­dy deszczu. Gwałtownie pękał lód na polskich rzekach. Wez­brane wody i niesiony przez nie lód zmiatały kolejne mosty, przerywały wały przeciwpowodziowe i zalewały znaczne ob­szary. Katastrofalna powódź niszczyła kraj, zabijając nie tylko ludzi, ale także zwierzęta hodowlane. Ówczesna prasa częściej zamieszczała dane dotyczące strat wśród koni czy krów, a po­mijała ludzi. W miarę dokładnej liczby ofiar tej gigantycznej powodzi nigdy nie ustalono.

Fragment rozdziału 1947. Potop