ludobójstwo

Osiemdziesiąt lat temu w lasach koło podwarszawskiej miejscowości Palmiry odbywały się masowe rozstrzeliwania Polek i Polaków przez hitlerowców. Mariusz Nowik opowiada o tym w książce "Palmiry. Zabić wszystkich Polaków". I robi to w bardzo nietypowy sposób – jego dzieło zdecydowanie bliższe jest powieści pełnej emocji i wyrazistych bohaterów niż suchemu opracowaniu historycznemu.

Najważniejsze rzeczy ratuje się przez przypadek. Tak było z listami sierot ocalonych z rzezi, z Wołynia. Pęk pożółkłych papierów z niemieckimi stemplami przeleżał ponad sześćdziesiąt lat w pudełku do butów u profesor Jadwigi Klimaszewskiej, szefowej katedry etnografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Być może tych 129 listów i kart pocztowych z początku 1944 roku, napisanych przez ocalone z rzezi wołyńskiej dzieci, nigdy nie ujrzałyby światła dziennego, gdyby nie historyk IPN z Lublina, doktor Leon Popek. Dzięki uprzejmości wydawnictwa Fabuła Fraza publikujemy fragment książki ''Kres. Wołyń. Historie dzieci ocalonych z pogromu''.

17 kwietnia 1975 roku do Phnom Penh, stolicy Kambodży, wkroczyły odziane na czarno oddziały Czerwonych Khmerów. Mieszkańcy miasta wylegli na ulice i witali je z entuzjazmem. Cieszyli się nie tylko z obalenia brutalnej, proamerykańskiej dyktatury generała Lon Nola, ale i z końca długiej, krwawej wojny domowej. Nie wiedzieli, jaki los szykuje im nowa władza. Dwa tygodnie później ta 3-milionowa, przepiękna metropolia było już zupełnie wyludniona.

Dla kierownictwa Komunistycznej Partii Kambodży 20 tysięcy ofiar ewakuacji Phnom Penh było niską ceną do zapłacenia za zniszczenie jednym ciosem kambodżańskiego kapitalizmu i zasypanie przepaści społecznej między miastem i wsią.