Szlak Andersa (#4). Pod sołdackim butem

Pod sołdacki butem. Sowiecka okupacja Kresów

Od drugiego listopada straciliśmy, jak się po kilku latach okazało – bezpowrotnie, Kresy Wschodnie. Władza radziecka „oczyszczała“ zagrabione ziemie urządzając istny taniec śmierci (danse macabre) w pierwszych tygodniach wojny oraz czerwcu i lipcu 1941 roku. Nigdy nie dowiemy się, ilu Polaków zostało zastrzelonych, zatłuczonych młotami i porąbanych siekierami podczas przemarszu „niosącej pokój i wolność“ Armii Czerwonej. Właśnie wtedy terror całej okupacji sowieckiej osiągnął swój punky kulminacyjny. Okoliczności i metody dokonywanych mordów – oraz warunki, w jakich odkrywano ofiary, a także skutki, jakie masakry owe pociągnęły – należą do wyjątkowych. Ujawniła się wtedy cała dehumanizacja bolszewizmu, jego zbrodniczy, prymitywny i złowieszczy harakter. Aresztowany i osadzony w Brygidkach generał Anders pisze: „Już wtedy wiedziano o straszliwym znęcaniu się podczas śledztwa. Bito i torturowano średniowiecznymi sposobami, często aż do śmierci. Katowano mężczyzn, kobiety, małoletnią młodzież (...)“.

Kolekcja pod patronatem Prof. Normana Daviesa

Marsz Armii Andersa nie ma sobie równych w historii: sto dwadzieścia tysięcy ludzi przeszło dwanaście tysięcy kilometrów. Rozsypani po „nieludzkiej ziemi” Polacy stawili się na wezwanie generała Andersa, licząc na ocalenie. Granice Związku Sowieckiego przekraczali z nadzieją na powrót do domów. Gdy zwyciężali Niemców pod Monte Cassino, Ankoną i Bolonią, wiedzieli już, że nadzieje te pozostaną niespełnione. To oni stali się namiastką wolnej Polski. Żołnierzom towarzyszyli cywile: dzieci, kobiety, starcy. Wszyscy oni próbowali normalnie żyć: działały szpitale, szkoły, sierocińce. Trudy ich marszu, codzienne rozterki, poświęcenie w boju, drobne radości i wielkie dramaty składają się tę na opowieść o jednym z najbardziej niezwykłych rozdziałów II wojny światowej. W kolekcji „Szlak Andersa” pokazujemy ogromną różnorodność ludzi dowodzonych przez generała Andersa, cały wachlarz ich uczuć i przeżyć. W każdym z 40 tomów zamieszczono nieznane relacje świadków, niepublikowane dotąd materiały archiwalne oraz zdjęcia dokumentujące jeden z najbardziej niezwykłych rozdziałów II wojny światowej.