Rozmowy tuskulańskie i inne pisma. Tom 5

Cyceron, jak przystało na dobrze urodzonego i wykształconego Rzymianina, poświęcał się chętnie sprawom publicznym. Uczony w prawie i filozofii, obejmował kolejne urzędy i podejmował się coraz to nowych zadań. Był obrońcą sądowym, senatorem, edylem, pretorem i konsulem, spierał się często z władcami Rzymu i wykrył spisek Katyliny. Sam też padł ofiarą spisku i zginął, zamordowany na rozkaz Marka Antoniusza. Jego różnorodną działalność łączyło jedno – żywioł języka. W każdym bowiem wcieleniu Cyceron był przede wszystkim mistrzem słowa – wspaniale przemawiał i pisał. Rozmowy tuskulańskie to bodaj najsłynniejsze dzieło Cycerona. Dziś nazwalibyśmy je może poradnikiem życiowym i umieścili w dziale psychologii, lecz dla praktycznych Rzymian był to po prostu styl uprawiania filozofii. Tak więc bogaty, kipiący od wspaniałych oratorskich zabiegów i poetycki tekst Cycerona ma z poradnikiem wspólny tylko cel: pomóc zrozumieć i rozbroić dręczący nas niepokój, wskazać drogę ku szczęściu. Wielką popularnością cieszyły się też inne pisma Cycerona, pierwotnie zresztą planowane jako część Rozmów, mianowicie: O starości i O przyjaźni, w których pobrzmiewają poruszające tony osobistego wyznania. W traktacie O wróżbiarstwie Cyceron, zgodnie z tytułem, zapuszcza się w tajemniczy świat wróżb, snów i mitów rzymskich oraz etruskich. Nie lubię bowiem skarżyć się na życie, jak to wielu nawet światłych ludzi często czyniło. I nie żałuję, że żyłem. Żyłem bowiem tak, iż zdaje mi się, żem się nie na próżno urodził.(cytat)