Pół wieku dziejów Polski 1939-1989

"Bez względu na to, jaki będzie bieg wydarzeń w Polsce i na świecie, jak długo i w jaki sposób przebiegać będzie proces tworzenia się nowych form ustrojowych, wydaje się być zupełnie oczywiste, iż zakończyła się pewna epoka w dziejach państwa i narodu. Zakończył też żywot - przynajmniej w dotychczasowym kształcie - imperialny system z centrum dyspozycyjnym w Moskwie, budowany na podstawie ideologii marksistowskiej od listopada 1917 r. System ten, różnie nazywany: komunizmem, socjalizmem czy bolszewizmem, (...) nieomal od swego powstania wywierał wpływ na losy Polski. Przez około pół wieku był to wpływ bezpośredni, a nawet - decydujący.

Sytuacja "końca epoki" zachęca do podejmowania prób jej opisania, a zarazem próby takie ułatwia. Pozwala bowiem lepiej ogarnąć nieodległą przeszłość i z masy faktów, zdarzeń czy zjawisk celniej wyróżnić te, które były istotne.

Książka, którą przedstawiam Czytelnikom, nie jest - i nie miała być - podręcznikiem o charakterze faktograficznym. Zamiarem moim było "oswobodzenie" tekstu od nadmiernej liczby dat, nazw i nazwisk, a przeniesienie punktu ciężkości na opis zjawisk, postaw społecznych, struktur i mechanizmów decyzyjnych".
Andrzej Paczkowski