Mimo narzuconych przez Sowietów ograniczeń z Armią Andersa wyszło z ZSRR ok. 5 tys. Żydów, z czego ok. 3 tys. zdezerterowało podczas pobytu w Palestynie.
To prawda. Mniej znanym faktem jest, że równocześnie z falą dezercji w Palestynie, wielu miejscowych Żydów, emigrantów z Polski z lat 30., zaciągnęło się do Armii Andersa - odczuwali lojalność wobec Polski, chcieli walczyć z Niemcami. Jedni odeszli, inni przyszli.
Wracając do ewakuacji z ZSRR, jak ona przebiegała?
Trzeba przypomnieć, że rząd londyński zakazał ewakuacji cywilów, to była decyzja Andersa, żeby zabrać wszystkich, których się da. W obozach werbunkowych brakowało jedzenia, zaczęły się szerzyć epidemie. Jeszcze przed pierwszą ewakuacją, która rozpoczęła się wiosną 1942 roku, w wyniku epidemii tyfusu zmarło około 10 tys. osób.
Były dwie fale ewakuacji. W pierwszej do Iranu przetransportowano 45 tys. wojskowych i 25 tys. cywilów, w drugiej, która ruszyła w lecie 1942 roku - 33 tys. wojskowych i 11 tys. cywilów. Transportowano ich pociągami przez Azje Środkową i statkami przez Morze Kaspijskie.