Maria Janion

Historyk literatury, idei i wyobraźni. Eseistka. Profesor w Instytucie Badań Literackich PAN, nauczycielka akademicka.

Studiowała polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim. Debiutowała w 1947 roku w "Kuźnicy". Od 1948 roku zatrudniona w Polskiej Akademii Nauk. Wykładała między innymi na gdańskim WSP czy Uniwersytecie. W latach 1949-78 należała do PZPR, z której wydalono ją za założenie nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych. Publikowała w wielu tytułach - między innymi w "Życiu Literackim", "Twórczości", "Gazecie Wyborczej".

Jej zainteresowania naukowe obejmują dzieje stylów, form i kategorii estetycznych oraz metodologię badań literackich. Jest jedną z najwybitniejszych znawczyń polskiego i zachodniego romantyzmu, badanego przez nią jako nowy paradygmat kultury, na który składa się odmienne podejście do historii (Romantyzm i historia, napisany z Marią Żmigrodzką, 1978, wznowienie 2001), wyobraźni, natury i miłości, romantyczny indywidualizm, nobilitacja kultur alternatywnych (m.in. Gorączka romantyczna, 1975; Odnawianie znaczeń, 1980; obecnie prace te są wydawane w ramach publikacji Prac wybranych, od 2000) oraz niewyrażane wcześniej sytuacje egzystencjalne dziecka, szaleńca, kobiety, doświadczenia zła, transgresji i inności (współtworzona przez autorkę seria antologii Transgresje, 1981–1988; Wobec zła 1989; Projekt krytyki fantazmatycznej, 1991; Kobiety i duch inności, 1996; Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, 2000). Wiele z tych prac wybiega daleko poza romantyczny horyzont i sięga kultury
współczesnej, uwzględniając dokonania światowej humanistyki. Laureatka nagród polskich (m.in. Nagroda Wielka Fundacji Kultury za rok 1999; Nagroda im. K. Wyki, 2001) oraz zagranicznych (Nagroda Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku, 1980). W 1994 roku otrzymała doktorat honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego.