Logopedia. Wprowadzenie do logopedii

Fragment wstępu: Każdy pedagog w swojej pracy spotyka się z problemem dzieci, młodzieży i dorosłych z zaburzeniami mowy. Specyficzne trudności w porozumiewaniu się słownym są opisywane jako pedagogiczny fenomen, który charakteryzuje się niejednolitym obrazem klinicznym o złożonych uwarunkowaniach, występujących w określonych przestrzeniach społecznych (V. Lechta 2010). Interdyscyplinarność i wielopoziomowość zadań opieki logopedycznej wobec osób z zaburzoną zdolnością komunikacyjną wymagają więc uwzględnienia prezentacji dotychczasowego dorobku w tym zakresie, wypracowanego w przeszłości, ale osadzonego w teraźniejszych realiach społecznych, politycznych, cywilizacyjnych, wraz z wizją przyszłości. Dotychczasowe publikacje twórców polskiej logopedii: L. Kaczmarka i I. Styczek datowane są na lata 60.–70. XX wieku. Następcy i/lub kontynuatorzy oraz przeciwnicy pierwszych opracowań z zakresu teorii i praktyki logopedii (por. Z. Tarkowski, G. Jastrzębowska, T. Gałkowski, K. Błachnio, E. Minczakiewicz i inni) przedstawiali w swoich publikacjach wielowymiarowe podejście do określenia interdyscyplinarnej wiedzy logopedycznej z przełomu XX/XXI wieku. Na przestrzeni ostatnich 50 lat obserwujemy ewolucję poglądów na tematy, które są przedmiotem zainteresowań autorów książki. Zgodnie z założeniami teoretycznymi L. Kaczmarka, który w połowie XX wieku nadał logopedii multiinterdyscyplinarny charakter, uwzględnia się wszystkie wymiary mowy: embriologiczny, patologiczny, społeczny i artystyczny. Szerokie ujęcie logopedii pozwala na stwierdzenie, że jest to nauka o komunikacji, chociaż centralnym zagadnieniem przedmiotu badań jest mowa, jej rozwój i zaburzenia. We współczesnych koncepcjach logopedii nie ograniczamy się tylko do bezosobowego pojęcia mowy i słownego porozumiewania się. Zgodnie z intencją autorów niniejszego opracowania (por. G. Gunia, V. Lechta 2009) przyjmujemy, że przedmiotem i podmiotem badań logopedii jest cały proces komunikacji, indywidualnie zróżnicowany, ukierunkowany nie na zaburzenie, ale na osobę w holistycznym ujęciu bio-psycho-społecznym. Dlatego V. Lechta (2009) proponuje stosowanie ogólnego terminu „interwencja logopedyczna” na określenie działań prewencyjnych, diagnostycznych i terapeutycznych, które podejmuje logopeda wobec osoby z zaburzoną zdolnością komunikacyjną. ……………………….. Autorzy: GRAŻYNA GUNIA – dr hab., prof. nadzw. UP; surdopedagog, logopeda, nauczyciel akademicki w Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. W dociekaniach badawczych podejmuje głównie zagadnienia związane z pedagogiką specjalną, rewalidacją głuchych i niedosłyszących, logopedią, pedagogiką zdrowia. W swoim dorobku naukowym ma ogółem ponad 70 publikacji (w tym monografie: Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Wybrane problemy teorii i praktyki surdologopedycznej, Impuls, Kraków 2006, wyd. II 2010; Subiektywny obraz zdrowia oraz zachowań zdrowotnych uczniów z wadą słuchu, „Prace Monograficzne”, nr 553, Wyd. Nauk. UP, Kraków 2010). Uczestniczyła w ponad 80 konferencjach naukowych, w tym 8 zagranicznych. Była promotorem 145 prac magisterskich i 48 prac licencjackich opracowanych przez studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. VIKTOR LECHTA – prof. dr hab.; uznany autorytet w dziedzinie logopedii i pedagogiki specjalnej na Słowacji i w wielu innych krajach. Wykładał w Niemczech na uniwersytetach: Köln, Frankfurt, Berlin, München oraz Deutsche Akademie für Entwicklungsrehabilitation München. Pełnił funkcję visiting professor w Katedrze Logopedii w Budapeszcie oraz na Uniwersytecie w Wiedniu. Wprowadził i opracował syndrom „zaburzone zachowanie kowerbalne” (konwerbalne), który na stałe wszedł do literatury specjalistycznej w Niemczech, Polsce i Rosji. Jako pierwszy w czesko-słowackiej logopedii skierował uwagę na płaszczyznę pragmatyczną języka. Opracował koncepcję zaburzeń symptomatycznych mowy (Symptomatische Sprachstörungen. Klinkhardt Verlag, Bad Heilbrunn 2002). Przedmiotem jego szczególnego zainteresowania są prewencja, diagnoza i terapia osób jąkających się. W ostatnich latach propaguje zarówno teoretyczne, jak i praktyczne rozwiązania pedagogiki inkluzyjnej (m.in. w: Zákłady inkluzivní pedagogiky, red. V. Lechta, Portál, Praha 2010; Pedagogika inkluzyjna [w:] Pedagogika, t. 4: Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji, red. B. Śliwerski, GWP, Gdańsk 2010).