Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych

Według Umberta Eco dzieło istnieje w pełni dopiero w procesie interpretacji. Punkt ciężkości zostaje więc przeniesiony z autora i samego dzieła na odbiorcę, który musi wejść w interakcję z przedmiotem artystycznym. Wartościowe i ciekawe są te utwory, których struktura na taką interakcję zezwala. Współczesne dzieło sztuki jest zatem skończone dopiero w procesie odbioru. Taki pogląd przysparza jednak wielu problemów epistemologicznych - jak istnieje dzieło sztuki i czy w ogóle istnieje, skoro w każdym odczytaniu jest czym innym, co innego znaczy? Jak można o nim rozmawiać, skoro każdy odbiorca jest jego pełnoprawnym współtwórcą? W jednej ze swych pierwszych, ale też najważniejszych prac (esej pochodzi z roku 1962) Eco rozwinął koncepcję otwartości dzieła sztuki, prekursorską wobec estetyki recepcji Hansa Roberta Gaussa i Wolfganga Isera. Podjął problematykę, która do dziś należy do głównych tematów dyskusji literaturoznawców, estetyków i teoretyków sztuki. Staje się jasne, czego chce Eco: uzasadnić otwartość bez wyrzekania się formy. Opisać procesy odbioru bez rezygnowania z pojęcia struktury. Otwartość tak, dowolność i samowola w interpretacji - nie. dr Helge Schalk, Ruhr-Universität Bochum Ambitna i racjonalna próba opisu zjawisk artystycznych o nastawieniu dezalienacyjnym, próba, która jest nie tyle protestem krytyka, ile diagnozą obserwatora. prof. Zofia Mitosek