Słownik pojęć
Aksjologia
Z języka greckiego: áxios – godny, cenny, lógos – słowo, nauka. Filozoficzna ogólna teoria wartości. Aksjologia opisuje człowieka i świat w kontekście wartości. Termin wprowadzony przez P. Lapiego w Logique de la volonté (1902) oraz E. Hartmanna w Grundriss der Axiologie (1908). Zajmuje się naturą wartości, ustala normy i kryteria wartościowania, hierarchię wartości. Aksjologię interpretować można w znaczeniu wąskim i szerokim. W znaczeniu szerokim – to ogólna teoria wartości, która zajmuje się analizą natury wartości, odpowiedzią na pytania, czym jest wartość i jaki jest jej charakter (obiektywny, subiektywny, absolutny, względny), dociekaniem źródeł i mechanizmów jej powstawania. Aspekt systematyzujący i postulatywny obejmuje podstawy i kryteria wartościowania, klasyfikację wartości, budowanie hierarchii wartości i ustalanie, co jest wartością najwyższą (tzw. summum bonum), ich status ontyczny, relacje z innymi bytami, sposoby ich poznawania i realizowania. Znaczenie węższe odnosi się do szczegółowej teorii wartości – wchodzących w skład poszczególnych dyscyplin naukowych. W tym kontekście aksjologia to dziedzina rozważań nad konkretnymi wartościami (moralnymi, estetycznymi, poznawczymi, ekonomicznymi, religijnymi). W takim też rozumieniu – węższym – to moralność ustalająca hierarchiczny układ wartości (np. stawiająca wyżej szacunek do tego, co dobre, od szacunku do tego, co szlachetne, a dopiero w dalszej kolejności – do tego, co piękne).
Aksjologia pedagogiczna
Subdyscyplina pedagogiczna powstała na skrzyżowaniu dwóch dyscyplin naukowych – pedagogiki i aksjologii. W ujęciu wąskim rozumiana jako dział pedagogiki ogólnej, zajmujący się wartościami i procesami wartościowania w procesach edukacyjnych. Wyróżnić można dwie podstawowe płaszczyzny aksjologii pedagogicznej. Pierwsza płaszczyzna to płaszczyzna teoretyczna, w ramach której podejmuje się próby badania ogólnej teorii wartości i kwestii z nią związanych, a więc możliwości ich poznania i definiowania, genezy i statusu ontycznego. Natomiast płaszczyzna postulatywna odnosi się do prób ustalania taksonomii wartości, wyznaczania hierarchii, kryteriów i reguł wartościowania.
Aktywizacja
Proces mający na celu podjęcie aktywności przez różne grupy wiekowe. Jest to proces pierwotny, wyprzedzający aktywność jednostki. Aktywizacja prowadzona jest przez stowarzyszenia, organizacje edukacyjne i społeczne w wielu obszarach życia człowieka. Zazwyczaj przyjmuje różne formy działań powodujących rozbudzenie potrzeb uczestnictwa sporadycznego bądź cyklicznego w różnych formach edukacyjnych, kulturalnych, fizycznych.
Aktywność kulturalna
Intensywność i częstotliwość uczestniczenia jednostek i grup społecznych w kulturze. Aktywność w różnych formach upowszechniania kultury jest określana ilościowo za pomocą danych frekwencyjnych (najczęściej jest to sprzedaż biletów). Badania aktywności obejmują uczestnictwo w spektaklach teatralnych, operowych, kinowych, koncertach muzycznych, organizowanych przez różne instytucje kultury i stowarzyszenia.
Animacja
Z jęzka łacińskiego: anima – dusza, animo – ożywiać. Nazwa ta wskazuje na dwojaki cel animacji: tchnąć duszę – ożywić. W tym też znaczeniu animator to ten, który ożywia. Animacja w pedagogice jest typem praktyki edukacyjnej zmierzającej do pobudzania aktywności jednostki lub grupy do pracy nad sobą lub rozwiązania jakichś zadań. W tym znaczeniu animator – wychowawca – nie kieruje, lecz pobudza do aktywności własnej, zachęca, dodaje odwagi, wzbudza zainteresowania. Z takimi zadaniami i celem animacji wiążą się jej najczęściej wskazywane funkcje: komunikacyjna, adaptacyjna, partycypacyjna, integracyjna. W zależności od obszaru podejmowanej działalności animacyjnej można zaś mówić o animacji: społecznej, edukacyjnej (m.in. czasu wolnego, zabawy), kulturalnej, rynku, religijnej.
Animacja społeczno-kulturalna
Animacja społeczno-kulturalna rozumiana jest dzisiaj jako jeden z działów, kierunków praktyki pedagogicznej (niekiedy tylko jako metoda) – szczególnie związanej z tradycją pedagogiki kultury i pedagogiki społecznej. Jako typ działalności edukacyjnej ma na celu pobudzanie jednostek i grup społecznych do aktywnego, twórczego uczestnictwa w życiu społeczno-kulturalnym, a przez to – ożywianie i integrowanie społeczności lokalnej. W działaniach tych szczególnie uwzględnia się treści kulturowe – ostatecznie więc chodzi tu o kształcenie i wychowanie poprzez kulturę i do kultury, w jej szerokim ujęciu i z uwzględnieniem odniesienia do wartości. W tę specyfikę animacji społeczno-kulturalnej wpisują się również jej funkcje: adaptacyjna, komunikacyjna, partycypacyjna, integracyjna oraz edukacyjna. Ważnym celem animacji społeczno-kulturalnej jest także odkrywanie i wzmacnianie twórczego potencjału (sił, sił duchowych) jednostek i grup społecznych.
Bierność i indolencja kulturalna
Wzór uczestnictwa w kulturze przeciwstawny do uczestnictwa aktywnego. Pasywność i nieporadność kulturalna przejawiana jest w kilku obszarach partycypacji w kulturze. Pierwszą sferą, w której analizuje się ten wzór uczestnictwa w kulturze, jest ilość i charakter form życia kulturalnego, od zróżnicowanych do ujednoliconych. Kolejną sferą jest natężenie uczestnictwa kulturalnego przejawiane w częstotliwości, cykliczności, ilości przeznaczonego czasu na daną formę. Ostatnim obszarem jest recepcja wytworów kultury, wrażliwość na kontakt z kulturą oraz wyobraźnia i ekspresja.
Dorosłość
Termin złożony, wieloaspektowy. Traktowana bywa jako osiągnięcie pewnych cech przypisywanych osobie dorosłej. Dorosłość rozumieć można w aspekcie realizowania określonych ról społecznych, jak również kompetencji psychicznych i społecznych. Kryteria definiowania dorosłości: wiekowe (osoba dorosła to taka, która osiągnęła określony wiek, np. 18 lat), społeczne (realizowanie ról społecznych, np. posiadanie pracy, rodziny), subiektywne (dana osoba ma poczucie, że jest dorosła) oraz kryterium dojrzałości (dana osoba radzi sobie samodzielnie, bierze odpowiedzialność za swoje postępowanie).
Dziedzictwo kulturalne
To dorobek materialny i niematerialny ludzkości, przekazywany z pokolenia na pokolenie, często pojęty jako część kultury istniejącej w danym państwie, regionie. W zakresie struktury materialnej to zabytki, architektura, krajobraz itd., w zakresie zaś struktury symbolicznej to normy, wzorce zachowań, obyczaje, przekazy kultury artystycznej. Dziedzictwo kultury tak pojęte często wiąże się z kulturą danego państwa, która jest wytworem rodzimym, należącym do kultury narodowej, dlatego uznawana jest za godną ochrony prawnej dla dobra społeczeństwa i jego rozwoju. Dziedzictwo to jest też często przedmiotem zabiegów zmierzających do zachowania jego ciągłości na drodze procesów edukacji i wychowania, ale także na drodze naturalnego przekazu międzypokoleniowego.
[...]
Materiały prasowe 
