Giuseppe Tomasi di Lampedusa

Diuk Palmy, książę Lampedusy, przedstawiciel jednego z najstarszych arystokratycznych rodów włoskich. W młodości znany był jako hulaka i mól książkowy. Pierwszym prawdziwym doświadczeniem dorosłości była dla młodego bogacza służba we włoskiej armii w stopniu oficera artylerii. Schwytany jako jeniec w Węgrzech, uciekł z niewoli i powrotną drogę do Italii odbył, jak mówi legenda, na piechotę. Trudne dla arystokraty doświadczenie ustawicznego biednienia, malejącego znaczenia dobrze urodzonych w kraju rządzonym przez dyktaturę Mussoliniego, doprowadziło do załamania nerwowego i ostatecznie przekreśliło marzenia Lampedusy o karierze dyplomaty. Pod koniec życia skoncentrował się na prywatnych wykładach z literatury angielskiej i francuskiej wygłaszanych prywatnie dla studentów uniwersytetu Parmy.

Nie opublikował za życia wiele: poza trzema artykułami poświęconymi francuskim pisarzom XVI wieku, ma na koncie jeszcze eseje o Stendhalu i Szekspirze , wydane również w Polsce. Pośmiertną sławę zapewniła mu dopiero powieść - Lampart (1958), porównywana z W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta oraz z Przeminęło z wiatrem Margaret Mitchell . Historia rozpoczyna się wraz z lądowaniem Garibaldiego na Sycylii w 1860 roku, a kończy na rozpadzie arystokratycznej rodziny Don Fabrizia Corbera, księcia Saliny w wyniku sukcesywnego wyrównywania różnic
społecznych przy okazji zjednoczenia Włoch (il Risorgimento). Powieść należy do gatunku historycznych, stylizowana jest dodatkowo na XIX-wieczną sagę dynastyczną, jednakże, pomimo że nie opisuje przecież losów rodziny Lampedusa, można odnaleźć w niej wiele zakamuflowanych wątków autobiograficznych.

Zanim Lampart zyskał sławę, stając się wyrazem przeżyć pokoleniowych, książką wznawianą ponad sto razy i ekranizowaną (przez Luchino Visconti, z Burtem Lancasterem w roli Don Fabrizia i Alainem Delonem grającym młodego partyzanta, Tancrediego), został odrzucona przez kilka wydawnictw, szczególnie, że Lampedusa pozostawił rękopis anonimowym.

W 2009 roku ukazała się w Polsce książka Davida Gilmoura Ostatni Lampart. Życie Giuseppe Tomasi di Lampedusy , będąca opowieścią biograficzną o artyście. W październiku tego samego roku ukazał się nowy polski przekład najsłynniejszej książki autora, pod bliższym oryginałowi tytułem - Gepard. W pierwotnym tłumaczeniu pojawił się błąd - lampart był faktycznie zwierzęciem herbowym, ale rodu samych Lampedusów, a nie Corbera. Za poprawionym spolszczeniem stoi Stanisław Kasprzysiak . Błędny przekład Zofii Ernstowej wciąż jednak funkcjonuje, opierając się na sile przyzwyczajenia i wymogach klarowności.