Trwa ładowanie...
recenzja
17-01-2011 11:23

Pomysły, które pobudzają wyobraźnię i intelekt

Pomysły, które pobudzają wyobraźnię i intelektŹródło: Inne
d4087ij
d4087ij

Podstawą dobrej fantastyki naukowej jest dobry pomysł. Pomysł na świat, na intrygę, na problem, pomysł oryginalny, inteligentny, przewrotny. Właśnie z takiego założenia wyszedł Mike Ashley, dobierając do swojej antologii najciekawsze i najbardziej poruszające opowiadania SF ostatniego półwiecza. W pierwszym tomie antologii znalazły się teksty zarówno doskonale znane polskim czytelnikom (jak „Bilet na Tranai” Sheckley’a czy „Praktyka studencka” Willis), publikowane niegdyś i raczej zapomniane („Sen o Winlandii” Robinsona, „Drzwi wejściowe do wewnątrz” Dicka, „Co ja zrobiłem?” Cliftona), jak i takie, które po raz pierwszy doczekały się polskiego przekładu. W opowiadaniach tych znajdują odbicie najważniejsze dla klasycznej SF motywy kontaktu z Obcymi, podróży w czasie, światów alternatywnych, rzeczywistości jako mistyfikacji, dystopii, globalnej katastrofy.

Intrygujące studium braku porozumienia pomiędzy człowiekiem a mieszkańcami dalekiej planety, która miała stać się kolonią Ziemi, serwuje nam Hamilton („Uśmierciny”). Aby przetrwać, kosmici starają się maksymalnie dostosować do ludzkich oczekiwań. Walka Obcych o przetrwanie staje się tłem również dla wydarzeń opisanych przez Browna („Ul-la, ul-la”). Tym przewrotnym opowiadaniem autor składa hołd swojemu wielkiemu poprzednikowi Wellsowi i jego „Wojnie światów”. Bohater opowiadania Cliftona uczy z kolei Obcych bycia ludźmi – wyidealizowanymi istotami, które cechuje szlachetność i dobroć. Ratując w ten sposób mieszkańców naszej planety przed eksterminacją, stawia swoich uczniów na straconej pozycji przy zetknięciu z podłością i złem, które wszak też są składowymi człowieczej kondycji.

Ludzi wyzbytych skrupułów opisuje Knight, rozgrywając rodzinny kryminał z paradoksem czasowym w tle („Paradoks”). Według niego dzięki nowym wynalazkom amoralna ludzka natura zyskuje nowe możliwości czynienia zła. O podróżowaniu w czasie pisze też Willis, przenosząc studenta historii z przyszłości do Londynu czasów II wojny światowej. Ma to być dla bohatera lekcja żywej historii, w której przypada mu jedynie rola obserwatora. Nietypowe podejście do kwestii przemieszczania się w czasie prezentuje Reed („W sklepie „Ja””). Dzięki odpowiedniej aparaturze, w oparciu o indywidualne wspomnienia i archiwalne zapisy, bohaterowie mogą obcować ze zmaterializowaną wersją samego siebie sprzed lat. Nie zawsze jednak są w stanie nawiązać z nią nić porozumienia.

Kolejna grupa utworów skupia się na kwestiach niemożności poznania i przeniknięcia prawdziwej natury świata. Bohater utworu Egana zajmuje się zwalczaniem mutantów w niekontrolowany sposób kreujących nowe rzeczywistości alternatywne („N jak nieskończoność”). Dick po raz kolejny daje wyraz swojej obsesji i powołuje do życia bohatera, który czuje się uwięziony w niezrozumiałym świecie, zniewolony przez system, zmuszony do wykonywania czynności, których sensu nie potrafi pojąć. Z kolei Robinson tropi archeologiczną i historyczną mistyfikację, która miała dowodzić obecności wikingów w Ameryce Północnej. Z inną mistyfikacją styka się bohater opowiadania Sheckley’a. Zawierzywszy legendom o istnieniu wymarzonej utopii, przemierza w jej poszukiwaniu kolejne układy gwiezdne. Kiedy już udaje mu się odnaleźć rzekomy raj na Tranai, przekonuje się, że w praktyce nie sposób w nim żyć. Autor w charakterystycznym dla siebie stylu groteski obnaża słabe punkty mrzonek wszelkiej maści rewolucjonistów. Pierwszy tom antologii
uzupełniają dwa starsze opowiadania o zagładzie życia na Ziemi, prezentujące różne ludzkie postawy wobec katastrofy i nieuniknionej śmierci (Pollock „Finis”, Wallis „Ostatni dzień na Ziemi”).

d4087ij

Jedną z funkcji science fiction jest prognozowanie kierunków rozwoju ludzkości, diagnozowanie przyszłych problemów, ostrzeganie przed konsekwencjami działań człowieka, bywa, że proponowanie nowatorskich rozwiązań. Jak tę funkcję spełniają teksty zgromadzone w omawianym tomie? Na ile wachlarz prezentowanych w nich pomysłów ma odniesienie do naszej aktualnej rzeczywistości? Spośród poruszanych przez autorów kwestii na czoło wysuwają się zagadnienia percepcji świata, dociekania jego natury, pojmowania zachodzących w nim procesów, porozumienia z innymi istotami czy zrozumienia... siebie samego z przeszłości. Ten bogaty ładunek intelektualny wkomponowany został w pasjonujące, znakomicie poprowadzone intrygi, uatrakcyjniony oryginalną, działającą na wyobraźnię scenografią i zestawem bohaterów, którzy muszą radzić sobie z wyzwaniami często przerastającymi ich siły. Znane nazwiska autorów gwarantują doskonałe rzemiosło literackie, dzięki czemu lektura opowiadań stanowi rozrywkę na wysokim poziomie, dając
czytelnikowi jednocześnie materiał do przemyśleń i refleksji – o stanie i przyszłości świata oraz kondycji nas samych.

d4087ij
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d4087ij

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj