Nowele

Książka zawiera następujące nowele: Janko Muzykant, Sachem, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Bartek Zwycięzca, Latarnik, Wspomnienie z Maripozy.

Henryka Sienkiewicza stworzyła nowelistyka i dziennikarstwo. Reportaże nadsyłane z Ameryki i nowele dały pisarzowi warsztatowy fundament pod późniejsze osiągnięcia w powieści. Gdyby jednak twórczość pisarza z jakichś powodów ograniczyła się do nowelistyki, i tak zapewniłby sobie trwałe miejsce w historii polskiej literatury. Spośród bowiem nowel, szkiców, opowiadań, gawęd - kilka co najmniej zasłużyło na miano arcydzieł.
Na plan pierwszy bowiem w jego twórczości nowelistycznej wysunął się wątek patriotyczny. Wprawdzie nieobce było mu położenie warstw upośledzonych (o czym świadczy nowela Janko Muzykant, 1879), ale utwory o tym charakterze wpisują się w szerszy plan opowieści o bohaterach odciętych od swych korzeni lub pozbawionych szansy godnego życia. Głównym tematem omawianej twórczości staje się zagadnienie ludzi bez prawa do ojczyzny, do ziemi czy nawet marzeń.[...]
Oprócz wartości samoistnych nowelistyka była dla Sienkiewicza szkołą pisarstwa. W Bartku Zwycięzcy opisy scen batalistycznych, zachowania bohatera na polu walki, narzucają skojarzenia z późniejszymi powieściami autora Trylogii. Także tematyka nowel znalazła swe odbicie w większych formach prozatorskich. Ale powtórzmy, zasługi pisarza dla polskiej nowelistyki były dostatecznie wielkie, aby podzielić opinię współczesnego mu krytyka, Antoniego Potockiego: "Gdyby całą twórczość zredukowało jakieś fatum do jedynej doby, w której... stworzył polską nowelę - nazwisko jego miałoby na zawsze utrwaloną w literaturze kartę."